R. O. Ismatov Nammqi, "Menejment" kafedrasidotsenti, iqtisod fanlari

8.3-rasm. «Hosilni yig’ib olish» strategiyasining pul oqimlariga ta’siri
«Xosilni yig’ib olish» kompaniya ushbu tarmoqdan chiqayotganda pul 
oqimlarini oqillashtirish uchun sarmoyalarni qaytarib olishni nazarda tutadi. Ichki pul 
oqimlarini ko’paytirish uchun firma boshqaruvi yangi sarmoyalarni bartaraf qiladi 
yoki cheklaydi, foydalanish xarajatlarini cheklaydi. ITTKI xarajatlarini pasaytiradi. 
O ’tgan omadli davrlar foydasini sarflaydi. Buning samarasi 14-rasmda keltirilgan.
112

---

Ketish strategiyasini tanlash
8.3-jadval
Urta korxonalarni tavsiflari
Qulay tarmoq
Noqulay tarmoq
«Rivojlanayotgan g’olib»
«Echintirish»
«Yutqazuvchi»
«xosilni 
yig’ib 
olish» 
/ 
«echintirish»
«xosilni yig’ib olish» yoki 
tugatish
«Suroq belgisi»
«Echintirish»
Tugatish
X o’jalikning o ’rta bo’g ’inlari sotuvlar xajmi bo’yicha bozorni yo’qotadi, biroq 
pul tushumlari xajmi vaqtincha ko’payadi. Bu mablag’lar korporatsiyaning boshqa 
o ’rta korxonalarini rivojlantirishga sarflanadi. Pul tushimlari kamaysa o ’rta 
korxonalar faoliyati tugatiladi.
Ketish strategiyasi o ’rta korxonalar ta’rifi va tarmoqda raqobatning jadalligiga 
qarab tanlanadi.
Nazorat savollari:
1.Kompaniyaning joriy strategiyasini belgilash qanday omillarga bog’liq ?
2.Matritsali taxlil yordamida diversifikatsiyalangan portfelni baxolashni 
tushuntiring.
3.O ’rta korxonalar evolyutsiyasining matritsasi tahlili.
4.Diversifikatsiyalangan firmaning strategiyasini aniqlang.
2. Korporativ strategiyani ishlab chikish qanday tashqi va ichki omillarga 
bog’liq ?
3. Bozorga kirish va chiqish strategiyasi haqida tushuncha bering.
9.Tarmoqdagi ustuvor kompaniyalarga qanday firmalar kiradi?
10.Tor diversiyalangan kompaniya qanday bo’ladi?
11.Keng diversiyalangan kompaniya qanday bo’ladi?
12.Ko’ptarmoqli kompaniya qanday belgilarga ega bo’ladi?
13.Turdosh diversiyalanish qanday bo’ladi?
14.Noturdosh diversiyalanish qanday bo’ladi?