R. O. Ismatov Nammqi, "Menejment" kafedrasidotsenti, iqtisod fanlari

y o n d a s h u v
V u j u d g a k e l a y o t g a n t a x d i d l a r g a n i s b a t a n
y a x s h i p o z i t s i y a n i n g y u q l i g i
Q u l a y i m k o n i y a t l a r n i k u p a y t i r i s h p o z i t s i y a s i
A s o s i y r a q i b l a r g a n i s b a t a n y u q o t i s h l a r
387

---

Kompaniyaning raqiblarga nisbatan strategik kuchini baxolashning namunasi. (reyting
shkalasi: eng zaif - 1, eng kuchli - 10, qavs ichida - salmoqning reyting baxosiga
kupaytmasi)
MAO / Kuch birligi
salmoq
O’rganila
yotgan
Kompaniya
A raqib
B raqib
V raqib
Maxsulotning
sifati/ishlanishi
0,10
8 (0,80)
5 (0,50)
9 (0,90)
6 (0,60)
Nufuz / imidj
0,10
8 (0,80)
7 (0,70)
10 (1,00)
6 (0,60)
Materiallar / qiymat
0,05
5 (0,25)
5 (0,25)
6 (0,30)
4 (0,20)
Texnologik san’at
0,05
8 (0,40)
5 (0,25)
5 (0,25)
4 (0,20)
Ishlab chiqarish quvvatlari
0,05
9 (0,45)
7 (0,35)
10 (0,50)
6 (0,30)
Marketing / taqsimot
0,05
9 (0,45)
7 (0,35)
9 (0,45)
6 (0,30)
Moliyaviy resurslar
0,10
5 (0,50)
4 (0,40)
7 (0,70)
4 (0,40)
Nisbiy qiymat pozitsiyasi
0,25
5 (1,25)
9 (2,25)
6 (1,50)
4 (1,00)
Narx buyicha raqobatlasha
olish
0,25
5 (1,25)
9 (2,25)
7 (1,75)
4 (1,00)
Kuch reytingi
(6,15)
(7,30)
(7,35)
(4,60)
388

---

5-M avzu: Strategiya va raq o b at ustunligi.
Tashkilot strategiyasi - kompaniyani turgan joyidan 
erishmoqchi bo'lgan joyiga qanday qilib o'tkazish mumkin, 
degan masalani echish borasidagi yo'riqnomadir. Odatda 
strategiya 4 xil darajada ishlab chiqiladi:
korporativ strategiya (kompaniya va 
uning faoliyat yqnalishlari bo'yicha
■ ■ b a a ■ ■ B A A в
*
ж
^
шл
^
в
*
m
V 
■
ishbop strategiya (kompaniyaning 
har bir yo'nalishi uchun 
strategiya);
funktsional strategiya (kompaniyaning 
har bir funktsional tuzilmasi uchun 
strategiya);
amaliy 
strategiya (asosiy tuzilmalar: 
zavodlar, savdo shoxobchalari va 
bo'limlar uchun ).
389

---

Strategiyani ishlab chiqishning asosiy tashkiliy pog'onalari 
ctrategiya faqat oliy rahbariyat miqyosidagina ishlab 
chiqilishi mumkin emas. Uni ishlab chiqishning 
quyidagi to'rtta pog'onasini ajratib olish maqsadga
Firm a strategiyasiii ishlab chiqishning 
asosiy pogonalari
с
korporatsiya mikyosi;
bo'linmalar miqyosi;
quyi pog'ona 
menejerlari (dala
390

---

P o g ’o n a
I s h la b c h i q i s h g a (q a r o r
q a b u l q i l i s h g a m a s ’u lla r )
I s h l a n m a n i n g m a z m u n i
K o r p o r a t iv
s t r a t e g iy a
I j r o c h i d ir e k t o r , a s o s i y
v it s e - d i r e k t o r l a r (q a r o r la r
d ir e k - t o r la r k e n g a s h i
t o m o n i d a n q a b u l q il in a d i ,
q a y t a k o ’r ib c h i q i l a d i )
X o ’j a l i k n i n g o ’rta b o ’g ’in i p o r t f e lin i 
t a s h k il
q i l i s h v a b o s h q a r i s h .
X o ’j a l i k n i n g o ’rta b o ’g ’in i s i n e r g i z - m i n i
r a q o b a t li u s t u n l i k s i f a t i d a t a ’m i n l a s h . I n v e s t i t s i y a
i m t i y o z l a r i n i a n iq l a s h v a e n g m a n f a a t li
ta r m o q jla r d a
r e s u r s la r n i b o s h q a r i s h .
X o ’j a l i k n i n g o ’r ta b o ’g ’i n i r a h b a r la r in in g a s o s i y
s t r a t e g ik y o n d a s h u v l a r in i q a y t a k o ’r ib c h i q i s h n i
t e k s h i r i s h u m u m i y l a s h t i r i s h
X o ’j a l i k n i n g
o ’r ta b o ’g ’in i
s t r a t e g iy a s i
B o s h m e n e j e r
X o ’j a l i k n i n g o ’rta
b o ’g ’i n i b o s h l i q t o m o n i ­
d a n (q a r o r la r f i r m a
r a h b a r iy a t i t o m o n i d a n
q a b u l q il in a d i , q a y t a
k o ’r ib c h i q i la d i ) .
M u v a f f a q i y a t l i r a q o b a t c h i li k k a h a m d a u n d a
u s t u n li k k a e r i s h i s h g a q a r a t i lg a n h a r a k a tla r
h a m d a y o n d a s h u v l a r n i b e l g i l a b o l i s h .