R. H. Davlatova, K. Abdurahmonova “O`zbek tili” fanidan amaliy mashg`ulot uchun ishlanmalar navoiy-2020

43-DARS

Dalolatnoma. Ma’lumotnoma

REJA:

1. 
   Dalolatnomaning zaruriy qismlari
   
2. 
   Ma’lumotnoma turlari
   

Tayanch so‘zlar:hujjat, ishonch, qabul, idora, tashkilot, muassasa, ma’lumot, hisobot, e’lon, majlis, bayon, ma’ruza, yig‘ilish

Bilib oling:

Dalolatnoma muassasa yoki alohida shaxslar faoliyatiga tegishli harakat-holat, voqyea, vaziyatni tasdiqlash, unga guvohlik berish maqsadida ikkitadan ortiq kishilar tomonidan tuziladi.

Mavjud holat, voqyeani haqqoniy aks ettirish maqsadida dalolatnomalar bir necha shaxsdan iborat komissiya, ayrim hollarda maxsus vakolatli yakka shaxs tomonidan imzolanadi.

Dalolatnomalar, asosan, moliya-xo‘jalik ishlarini hisobga olish, taftish o‘tkazish, baxtsiz hodisalarni baholash, turli tekshiruvlar o‘tkazilganda tuziladi.

Dalolatnoma matnining sarlavhasi «... haqida» shaklida yoki bosh kelishikda (« ...-ish ahvoli») yoziladi. Asosiy matn esa kirish va tasdiq (qayd) qismlaridan iborat bo‘lishi lozim.

Kirish qismda hujjat tuzilishiga asos bo‘lgan holat ko‘rsatiladi, komissiya tarkibi to‘liq yoziladi. Tasdiq qismida komissiya tomonidan amalga oshirilgan ishlar qayd etiladi, aniqlangan holatlar yuzasidan taklif va xulosalar beriladi. Matn so‘ngida dalolatnomaning necha nusxada (odatda uch nusxa) tayyorlangani ko‘rsatilishi lozim.

Bir voqea yoki holat (shaxsning yashash joyi, vazifasi yoki muassasa faoliyati) haqida axborot beruvchi hujjat ma'lumotnomadir.

Mazmuni va xususiyatiga ko‘ra xizmat ma'lumotnomasi va shaxsiy ma'lumotnoma farqlanadi.

Xizmat ma'lumotnomalarida muassasa yoki xo‘jalik faoliyatiga boQliq bo‘lgan holat va voqyea-hodisalar to‘Qrisida rahbarga yoki yuqori tashkilotga xabar beriladi. Bunday ma'lumotlarda matn mazmunini ochuvchi sarlavha qo‘yilishi lozim. Masalan: «Litsey o‘qituvchilarining soni haqida» kabi. Sarlavhadan so‘ng (ba'zan uning tarkibida) xabarga oid sana ko‘rsatiladi. Masalan: «2002 yil 1 oktyabrdagi holatga ko‘ra» kabi.

Shaxsiy ma'lumotnomalar muassasa, idoralar tomonidan fuqarolarning oilaviy yoki ish faoliyatidagi holatlarni tasdiqlovchi hujjat sanaladi. Xizmat ma'lumotnomalaridan farqli ravishda shaxsiy ma'lumotnomalarda ular qo‘llangan idora yoki shaxs nomi ko‘rsatilmaydi. Buning o‘rniga matn so‘ngida ma'lumotnomaning qayerga berilganligi yoziladi. Masalan: «Uy-joydan foydalanish boshqarmasiga taqdim etish uchun berildi» kabi. Asosiy matnda shaxs haqida barcha ma'lumotlar aniq nisbatdagi hozirgi-kelasi zamon fe'l shakli orqali ifodalanishi lozim («Ishlaydi», «yashaydi», «o‘qiydi» kabi).