R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

45 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Qamoqqa olishga sanksiya
berish huquqini sudlarga o ‘tkazish to ‘g ‘risida»gi Farmoni // «Xalq
so ‘zi» gazetasi, 2005-yil, 9-avgust.
46 0 ‘zbekiston Respublikasining «Fuqarolarining huquq va erkinliklarini
buzadigan harakatlar va qarorlar ustidan sudga shikoyat qilish
to ‘g ‘risida»gi Qonuni // 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining
Axborotnomasi, 1995, №9, 183-modda.
102

---

tartibga solinadi. M odomiki, jamiyatimizda inson m anfaat- 
lari ustuvor ekan, fuqarolar o ‘zligini anglash, haq-huquqini 
tanish uchun m urojaat etish huquqlaridan foydalanishlari 
lozim.
Shaxsning aybsizlik prezumpsiyasi. 
0 ‘zbekiston Respublikasida 
jinoyat sodir etganlikda ayblanayotgan har bir shaxsning ishi sudda 
qonuniy tartibda, oshkora ko‘rib chiqilib, aybi aniqlanmaguncha 
u aybdor hisoblanmaydi. Sudda ayblanayotgan shaxsga o ‘zini 
himoya qilishi uchun barcha sharoitlar ta’minlab beriladi. Hech 
kim qiynoqqa solinishi, zo‘ravonlikka, shafqatsiz yoki inson qadr- 
qimmatini kamsituvchi boshqa tarzdagi tazyiqqa duchor etilishi 
mumkin emas. Hech kimda uning roziligisiz tibbiy yoki ilmiy 
tajribalar o ‘tkazilishi mumkin emas.
Aybsizlik prezumpsiyasi (aybi isbot qilinguncha shaxsni 
aybsiz deb faraz qilish) 0 ‘zbekiston Konstitutsiyasining 26- 
moddasida mustahkamlangan bo‘lib, uning mazmuni quyidagi- 
larda koTinadi:
1) Shaxsning aybi isbot qilinmagunga qadar u aybsiz deb 
topiladi;
2) Gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchi aybini 
isbot qilish faqat v ako latg a ega tegishli d av lat organlari 
tom onidan am alga oshiriladi, y a ’ni shaxs o ‘z aybsizligini 
isbotlab berishga majbur emas;
3) Agar barcha gumonlar isbotlanmasa, bunda bu gumon- 
lar gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchi foydasiga 
hal etiladi;
4) Shaxs faqat sudning hukmi, qaroriga binoan aybdor deb 
topiladi va qonunda k o ‘zda tutilgan javobgarlikka tortilishi 
mumkin.
0 ‘zbekiston R espublikasi Oliy M ajlisining 1995-yil 3- 
avgustdagi qarori bilan 1984-yil 10-dekabrdagi «Qiynoqqa 
solish va muomalada b o ‘lish, jazolashning boshqa shafqatsiz, 
g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni tahqirlovchi turlariga qarshi 
Konvensiya»ga qo‘shildi.
Bu Konvensiyada yuqorida bayon etilgan ta ’rif qonuniy 
choralar qo‘llash natijasida paydo bo‘ladigan og‘riq va azob- 
larga taalluqli emasligi alohida ta ’kidlanadi. Qiynoqqa solish, 
shafqatsiz yoki insonning qadr-qimmatini tahqirlaydigan har 
qanday h arak a tg a jin o y at qonunchiligida jin o y at sifatida 
qaraladi.