R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

« 0 ‘zbeklston Respublikasi­
ning Prezidenti O ‘zbekiston Respublikasida davlat va ijro etuvchi
hokimiyat boshlig‘idir» 
deyilgan.
Davlat boshlig‘i sifatida Prezident davlat hokimiyati organ­
lari tizimida yetakchi va muvofiqlashtiruvchi rol o ‘ynaydi. 
P rezident davlat ichida va xalqaro m u n o sab atlard a xalq 
nom idan ish y uritadi. D av lat bo shlig ‘i o ‘zida u yoki bu 
hokim iyat ta rm o g ‘ini emas, balki davlat va b u tun davlat 
hokimiyatining birligini namoyon etadi.
K onstitutsiyaga muvofiq 0 ‘zbekiston R espublikasining 
Prezidenti ijro hokimiyatining boshlig‘i ham hisoblanadi. Ijro 
hokimiyatiga bevosita iqtisodiyotga, ijtimoiy va m a’naviy soha- 
larga boshchilik qilish yuklatilgan.
2-§. O ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining
Konstitutsiyaviy-huquqiy holati
/ o ‘zbekiston R espublikasi K onstitutsiyasining 19-bobi 
« 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti» deb nomlanadi. Bu bob 
9 ta moddadan iborat bo‘lib, ularda 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Prezidentining Konstitutsiyaviy maqomi belgilab berilgan.
O ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 0 ‘zbekiston Respub­
likasida davlat va ijro etuvchi hokimiyat boshlig‘idir. Prezident 
huquqiy holati Konstitutsiyaviy norm alar bilan mustahkam- 
langan. Hokimiyatlarning o ‘zaro muvozanatini ta ’minlashda 
Prezidentning o ‘rni beqiyos. Prezident davlat hokimiyati organ­
lari tizimida alohida o ‘ringa e g a ^
0 ‘zbekiston Respublikasining ushbu mustaqillik yillarida 
ichki va tashqi siyosatda Prezidentning o ‘rni ancha oshdi. 
B oshqaruvning eng m aqbul shakli sifatid a e’tirov etildi. 
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimov 2005-yil 7- 
fevralda yangi tashkil etilgan ijro hokimiyati rahbarlari bilan 
b o ‘lgan u ch rash u v da «Yangi h ay o tn i eskicha q arash va 
yondashuvlar bilan qurib bo‘lmaydi» m a’ruzasida mustaqillik
210

---

yillarida kuchli ijro hokimiyati zarurligi, 0 ‘zbekiston Prezident­
lik boshqaruvidagi davlat ekanligini ta ’kidladi va uning afzal- 
liklari to ‘g‘risida gapirib o ‘tdi.
£Boshqaruvning prezidentlik shaklining yaratilishi ilk bor 
Fransiyaning 1958-yilgi K onstitutsiyasida amalga oshirildi. 
Prezidentlik boshqaruviga asoslangan davlatlarda prezidentlik 
instituti uning vakolatlari, saylanish tartibi va boshqa davlat 
organlari bilan boiadigan munosabatlarda farqlanishi mumkin.
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 91-moddasida 
«Prezident o ‘z vazifasini bajarib turgan davrda boshqa haq 
toianadigan lavozimni egallashi, vakillik organining deputati 
b o iish i, tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanishi mumkin 
emas. Prezidentning shaxsi daxlsizdir va qonun bilan muhofaza 
etiladi» deb ko‘rsatilgan/
0 ‘zb ek isto n R esp u b lik asin in g 2003-yil 2 5 -ap reld agi 
« 0 ‘zbekiston R espublikasi Prezidenti faoliyatining asosiy 
kafolatlari to ‘g‘risida»gi qonunida 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Prezidenti o ‘z vakolatlarini 0 ‘zbekiston Respublikasining 
Konstitutsiyasiga muvofiq samarali amalga oshirishi uchun 
zarur sharoitlar yaratish sohasidagi munosabatlarni tartibga 
solishdan, shuningdek, K onstitutsiyaviy vakolat m uddati 
tugab yoki sog‘lig‘i holatiga ko‘ra iste’foga chiqqan 0 ‘zbekis- 
ton Respublikasi Prezidentiga yoki 0 ‘zbekiston Respublikasi­
ning eks-Prezidentiga zarur sharoitlar va kafolatlar yaratib 
berilgan.
/ p ‘zb ek isto n R esp u b lik asin in g say lan g an P rezid en ti 
qasam yod qabul qilgan p ay td an boshlab, o ‘z lavozim ini 
bajarishga kirishadi. Qasamyod - K onstitutsiya va xalqqa 
xizmat qilish yuzasidan Prezident o ‘z lavozimiga kirishganda 
b erad ig an ta n ta n a li v a ’dad ir. 0 ‘zb ekiston R espublikasi 
P rezid en ti q asam y o d in in g m a tn i K o n stitu tsiy a n in g 92- 
moddasida berilgan