R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

5-§. O ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qabul
qiladigan normativ-huquqiy hujjatlar
K o n stitu tsiy aning 94-m oddasiga m uvofiq 0 ‘zbekiston 
R esp u b likasi P rezidenti K o n stitu tsiy a g a va q o n u n la rg a 
asoslanib ham da ularni ijro etish yuzasidan m am lakatning 
butun hududida majburiy kuchga ega bo‘lgan farmonlar, qaror­
lar va farmoyishlar chiqaradi.
232

---

0 ‘zbekiston R espublikasining 
Prezidenti o ‘z vazifalari va Konstitu­
tsiyaviy vakolatlarini amalga oshirish 
maqsadida k o ‘pqirrali huquq ijod­
korligi faoliyatini yuritadi.
P rezident b u tu n 0 ‘zbekiston hu du did a bevosita am al 
qiladigan, m ajburiy kuchga ega b o ‘lgan uch xil norm ativ- 
huquqiy hujjat:
1) farmonlar;
2) qarorlar;
3) farmoyishlar chiqaradi.
Farmon -
aniq b o ‘lmagan jismoniy va yuridik shaxslarga 
taallu q li b o ‘lib, uzoq m u d d atg a am al qiladi. F arm o n -
normativ-huquqiy hujjat. U huquqni qo‘llash xususiyatiga ham 
ega b o ‘lishi mumkin va demakki, norm ativ mazmunga ega 
b o ‘lmasligi ham mumkin. Normativ mazmundagi farmonlar 
nashr etiladi, m asalan, u yoki bu shaxsni biror lavozimga 
tayinlash to ‘g‘risida.
Farmoyish 
- individual tashkiliy xususiyatdagi hujjatdir.
Prezident chiqaradigan h ujjatlar uning o ‘zi tom onidan 
mustaqil chiqariladi. Prezident chiqaradigan farmonlar, qaror­
lar, farmoyishlar Konstitutsiya va qonunlarga zid bo ‘lmasligi 
shart. Chunki ular Konstitutsiya va qonunlar asosida, ularni 
bajarish maqsadida chiqariladi. Prezident chiqargan normativ 
h ujjatlarning 0 ‘zbekiston R espublikasi K onstitutsiyasiga 
m uvofiqligi t o ‘g ‘risidagi m asala, za ru riy a t tu g ‘ilganda, 
0 ‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy sudi tomonidan 
hal qilinadi (Konstitutsiyaning 109-moddasi). K o‘rib chiqish 
natijalari b o ‘yicha Konstitutsiyaviy sud butun hujjat yoki u- 
ning ayrim qoidalari Konstitutsiyaviy yoxud g‘ayrikonstitu- 
tsiyaviy ekanligi haqida qaror qabul qilishi mumkin. Shu tariqa 
Prezident hujjatlarining K onstitutsiyaviy b o ‘lishi kafolati 
ta ’minlangan.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qaror­
lari va farmoyishlari qonun osti hujjatlari deb atalmaydi. Lekin 
ular Konstitutsiya va mamlakat qonunlariga zid b o ‘lmasligi 
sh a rt (16-m odda). Lekin « K o n stitu tsiy a va q o n u n la rg a 
asoslanib hamda ularni ijro etish yuzasidan» deyilgan Konstitu­
tsiyaviy bayon qilish, shuningdek, faqat qonun tom onidan 
tartibga solinadigan masalalar ro ‘yxatining K onstitutsiyada 
mavjud emasligi - Prezidentning huquq ijodkorligi faoliyatini 
keng talqin qilishga imkon beradi. Biror masalani qonun bilan
233 
*