R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

201

---

5-§. Qonun chiqarish jarayoni bosqichlari
Qonun chiqarish funksiyalarini amalga oshirish parlament 
va p arlam en t p a latalarin in g asosiy vazifasi hisoblanadi. 
H okim iyatni taqsim lash prinsipi shuni n azard a tu tad ik i, 
jam iyat barcha ijtimoiy tabaqalarning m anfaatlarini, butun 
millat manfaatlarini to ‘liq ifoda etuvchi parlamentlar boshqa 
davlat organlari tom onidan chiqariladigan boshqa huquqiy 
hujjatlarga nisbatan k attaro q yuridik kuchga ega b o ig a n
norm ativ huquqiy hujjatlarni qabul qilishlari lozim. Aynan 
parlam entlar tom onidan qabul qilinuvchi qonunlar boshqa 
barcha davlat organlari uchun zarur huquqiy negizni vujudga 
keltiradi, mazkur organlarning o ‘zaro hamda fuqarolar va u- 
larning birlashmalari bilan m unosabatlarini belgilab beradi. 
Xullas, qonunlar davlat va jamiyat hayotida juda muhim rol 
o ‘ynaydi. Shuning uchun ham qonun chiqarish jarayonini, u- 
ning subyektlari m aqom ini, qonun chiqarish jarayonining 
bosqichlarini huquqiy tartibga solish muhim ahamiyatga ega.
Rasmiy nuqtai nazardan qonun chiqarish jarayoni tashkiliy- 
huquqiy tadbirlar (tartib-qoidalar)ning murakkab tizimi bo‘lib, 
ularning natijasi o ia ro q qonun yaratiladi94. M azkur tartib- 
qoidalar majmui qonun chiqarish jarayonining bosqichlarini 
tashkil etadi.
Q onun ch iq arish ja ra y o n i b o sq ich larin in g ah am iy ati 
shundaki, m azkur bosqichlarning har birining mazmunini 
tashkil etuvchi, huquq normalari bilan tartibga solingan barcha 
tadbirlarini amalga oshirishgina yuqorida zikr etilgan jarayon- 
ning navbatdagi bosqichiga o ‘tish im konini beradi. Qonun 
chiqarish jarayonining bosqichlariga P.A. Rustamov tomonidan 
quyidagicha ta ’rif beriladi: «M azkur jarayon bosqichlari — 
qonun loyihalarini tayyorlash, kiritish, muhokama qilish, qabul 
qilish va qonunlarni e’lon qilish bo‘yicha yuridik ahamiyatga 
ega b o ‘lgan va tartib-qoidalarga asosan rasmiylashtirilgan 
tadbirlar majmui»95.
Qonun loyihasini parlamentga kiritish mazkur jarayonning 
dastlabki bosqichidir.