R e j a : xfx fani o’qitilisqidan maqsad

3. Kimyoviy qurol. Zaxarli moddalar tasnifi va xususiyatlari. 

4. Kimyoviy holatni aniqlash va baholash. 

 

XX  asr      poyonida    xavfsiz    hayotni    ta'minlash    masalalari    eng    dolzarb 

muammoga    aylanib  qolgandi,  chunki  XIX  asrning  ikkinchi  yarmida  sanoatning 

rivojlanishi va ishlab chiqarishda kimyoviy birikmalarning keng ishlatilishi tufayli 

ushbu    moddalar    ishchilar    organizmiga    ta'sir    kuchayishi,    ishlab    chiqarish 

jarayonining    misli    ko‘rilmagan    yuksak    taraqqiy      texnologiyalar  bilan 

ta'minlanishi, tabiiy rivojlanishdagi ayrim noxush vaziyatlarning murakkablashuvi 

aholi salomatligi, atrof-muqit tozaligi va iqtisodning barqaror rivojlanishiga taxdid 

solib turibdi. 

Inson uchun xavfli bo‘lgan zaxarli moddalar bilan ishlaydigan korxonalarning 

soni  O‘zbekistonda  yildan-yilga  ko‘payib  bormoqda.  Bu  korxonalar  asosan 

Toshkent,  Samarqand,  Farqona,  Olmaliq,  Chirchiq,  Navoiy,  Angren  va  boshqa 

shaxarlarda  (SO

2

,  NH

3

,  Cl

2

,  HNO

3

,  H

2

SO

4

,  CH

3

COOH  va  boshqa  zaxarli 

moddalar)  joylashgan. xozirgi  kunda  Respublikada  300  dan  ortiq  ishlab  chiqarish 

korxonalarida  zaxarli  moddalar  ishlatiladi  (jadval  N  1).  Shuning  uchun 

respublikamiz  aholisi,  ishlab  chiqarish  korxonalarining    ishchi-xizmatchilari 

favqulodda  yuz beradigan  vaziyatlarda to‘g‘ri ish tutishlari, fuqarolar muqofazasi 

tomonidan  beriladigan  xar  bir  yo‘riqnoma,  vazifalarni  to‘g‘ri  bajarishlari  va 

saqlanish  qoidalariga  rioya  etishlari  lozim.  Buning  uchun  xar  bir  korxonada, 

ayniqsa  ishlab  chiqarish  korxonalaridagi  fuqarolar  muhofazasi    xodimlari  avariya 

---

va  xalokatlarni,  uning  oqibatlarini  yo‘qotish  chora-tadbirlarini,  xamda  ofat  ro‘y 

bergan joyda jabrlanganlarga yordam ko‘rsatish qoidalarini tushuntirishi zarur.  

