R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi

Misol.
Faraz qilaylik, quyidagi xo‘jalik muomalalari sodir bo‘lgan 
(5.10-jadval). 
 

---

125 
5.10-jadval 
№ 
t/r 
Xo‘jalik muomalalari mazmuni 
Debet 
Kredit 
1 
Korxona xodimlariga oyning 
birinchi yarmi uchun bo‘nak berildi 
4210-«Mehnat 
haqi bo‘yicha 
berilgan 
bo‘naklar» 
schoti 
5010-«Milliy 
valutadagi pul 
mablag‘lari» 
schoti 
2 
Hisobot oyi uchun korxona 
xodimlariga ish haqi hisoblandi: 
a) asosiy ishlab chiqarish 
ishchilariga 
b) boshqaruv xodimlariga 
2010-«Asosiy 
ishlab 
chiqarish» 
schoti 
9420-
«Ma’muriy 
xarajatlar» 
schoti 
6710-
«Xodimlar bilan 
mehnat haqi 
bo‘yicha hisob-
kitoblar» schoti 
3 Korxona xodimlari mehnat haqidan 
daromad solig‘i ushlandi 
6710-
«Xodimlar bilan 
mehnat haqi 
bo‘yicha hisob-
kitoblar» schoti 
6410-«Budjetga 
to‘lovlar 
bo‘yicha qarz» 
schoti 
4 
Hisoblangan ish haqidan avans 
ushlab qolindi 
6710-
«Xodimlar bilan 
mehnat haqi 
bo‘yicha hisob-
kitoblar» schoti 
4210-«Mehnat 
haqi bo‘yicha 
berilgan 
bo‘naklar» 
schoti 
5 Korxona xodimlariga mehnat haqi 
berildi 
6710-
«Xodimlar bilan 
mehnat haqi 
bo‘yicha hisob-
kitoblar» schoti 
5010-«Milliy 
valutadagi pul 
mablag‘lari» 
schoti 
Yuqorida keltirilgan xo‘jalik muomalalarining iqtisodiy mohiyatini 
va schotlar o‘rtasidagi mantiqiy bog‘liqlikni quyidagicha tasvirlfsh 
mumkin (5.6-rasm). 
Buxgalteriya hisobi schotlari faqat hisobga olinadigan mablag‘lar 
yoki ularning manbalaridagi o‘zgarishlarni aks ettirish uchun tayin-
lanmasdan, balki ularda istalgan vaqtga qoldiq (saldo) ham chiqariladi. 

---

126 
Schotda yangi qoldiq chiqarish uchun avvalo uning debeti va 
kreditidagi summalarni jamlash zarur. Debet bo‘yicha jami summa 
(boshlang‘ich qoldig‘isiz) schotning