R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi

 
III. Realizatsiya jarayoni va yakuniy moliyaviy natijalarni 
hisobga oluvchi schotlar 
9000 
Asosiy (operatsion) faoliyatning daromadlarini hisobga oluvchi 
schotlar (9010-9050) 
9100 
Sotilgan mahsulot(tovar, ish, xizmat)lar tannarxini hisobga 
oluvchi schotlar (9110-9150) 
9200 
Asosiy vositalar va boshqa aktivlarning chiqib ketishini 
hisobga oluvchi schotlar (9210, 9220) 
9300 
Asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlarni hisobga 
oluvchi schotlar (9310-9390) 
9400 
Davr xarajatlarini hisobga oluvchi schotlar (9410-9440) 
9500 
Moliyaviy faoliyat daromadlarini hisobga oluvchi schotlar 
(9510-9590) 
9600 
Moliyaviy faoliyat xarajatlarini hisobga oluvchi schotlar 
(9610-9690) 
9700 
Favqulodda foyda (zarar)larni hisobga oluvchi schotlar (9710, 
9720) 
9800 
Soliqlar va yig‘imlarni to‘lash uchun foydaning ishlatilishini 
hisobga oluvchi schotlar (9810, 9820) 
9900 
Yakuniy moliyaviy natijani hisobga oluvchi schotlar (9910) 
6.4.
 
Schotlarni tayinlanishi va tuzilishi bo‘yicha turkumlash 
 
Buxgalteriya hisobi schotlarini tayinlanishi va tuzilishiga qarab 
tasniflashda bu schotlarning nima uchun xizmat qilishi, ularning debet 
va kredit oboroti hamda qoldig‘ining qanday mazmunga egaligi hisobga 
olinadi. Bunday turkumlash xo‘jalik muomalalarini aks ettirishda 
schotlardan to‘g‘ri foydalanish zarurligini aniqlashga yordam beradi. 
Schotlarning tayinlanishi va tuzilishiga qarab guruhlanishini o‘rganish 
buxgalteriya schotlarida xo‘jalik muomalalarini ikkiyoqlama yozuv 
usulini o‘zlashtirishga katta yordam beradi. Buxgalteriya hisobi 
schotlarini tayinlanishi va tuzilishi bo‘yicha turkumlash, ularning 
iqtisodiy turkumlanishini buxgalteriya hisobini ilmiy yo‘lga qo‘yish 
qismida to‘ldiradi.
Buxgalteriya hisobi schotlari o‘zlarining tayinlanishi va tuzilishiga 
qarab quyidagilarga bo‘linadi: 
1.
Asosiy schotlar. 
2.
Tartibga soluvchi schotlar. 

---

159 
3.
Taqsimlovchi schotlar. 
4.
Kalkulatsiya schotlari. 
5.
Tranzit (taqqoslovchi) schotlar (6.4-rasm).