Р. Д. Дусмуратов – и ф. д., профессор Тараққиёт тасодиф эмас, балки заруратдир

- ишлаб чиқаришга сарфланган жами ресурслар ва меҳнат харажатлари, МДж/га

•  

Технологик усул (ёки восита) самарадорлиги

Бунда,

- қишлоқ хўжалик экинларига ишлов беришга доир маълум бир усул ёки воситаларнинг самарадорлик кўрсаткичи, кг/МДж;

- маълум бир усул (восита)ни қўллаган ҳолда ва сарфланаётган жами ресурслар ва меҳнатлар харажатлари, МДж/га.

•  

Иқтисодий манфаат олишнинг учта асосий йўли мавжуд:

• Биринчи йўналиш - мутлоқ ва мулкий ҳуқуқларга эга бўлган субъект мустақил равишда уруғ ва (ёки) экиш материалини такрорий ишлаб чиқариши, яъни ўзининг ишлаб чиқаришида мутлоқ ҳуқуқдан фойдаланиш мумкин
• Иккинчи йўналиш – субъект селекция ютуғига бўлган мутлақ ҳуқуқни уруғ ва экиш материалларига бўлган мулкий ҳуқуқ билан биргаликда бозорнинг бошқа субъекти ихтиёрига тўлалигича ўтказади.
• Учинчи йўналиш биринчи ва иккинчи вариантлар ўртасида оралиқ: ҳуқуқ субъекти уруғ ёки экиш материалини такрорий ишлаб чиқариш билан шуғулланади, шунингдек, бошқа шахсга(лицензияга) тегишли селекция ютуғига бўлган мутлақ ва мулкий ҳуқуқни, уруғчиликда фойдаланиш учун уруғ ёки экиш материалини топширади.

Йиллик иқтисодий самара янги ва базис навларни етиштиришдан олинган соф фойда айирмасини янги нав экилган майдонга кўпайтириши йўли билан аниқланади:

Бунда,

- йиллик иқтисодий самара;

- янги нав бўйича соф фойда, 1 га ердан, минг сўм;

- базис нав бўйича соф фойда, 1 га ердан, минг сўм;

- янги нав жорий этилган майдон, га.

•  

Йиллик иқтисодий самарани қўйидаги формула бўйича ҳисоблаб чиқаришни таклиф қиламиз:

Бунда,

• - янги нав(гибрид) ҳосилдорлигининг ошиши ҳисобга олинган соф фойда, 1 га ердан, минг сўм;
• - базис нав(гибрид) ҳосилдорлигининг ошиши ҳисобга олинган соф фойда, 1 га ердан, минг сўм;
• - янги нав (гибрид)нинг сифати ошиши ҳисобига олинган соф фойда, 1 га ердан, минг сўм;
• - базис нав(гибрид)нинг сифати ошиши ҳисобга олинган соф фойда, 1 га ердан, минг сўм;
• - янги нав(гибрид) экилган майдон, га;
• - нав (гибрид) яратишга тайёргарлик харажатлари, минг сўм;
• - нав (гибрид) ни ишлаб чиқаришга жорий қилиш харажатлари, минг сўм;

•  

Эътиборингиз
учун раҳмат!
Саволлар ва фикр-мулоҳазалар бўлса
Марҳамат!