R ah im ov a sh od iy a shu xr at q I zi ingliz va ozbek till arid a bahuvrining

murakkab  qo‘shma

  so‘zlardir.  Masalan  , 

law  degree

 

“qonun  qarori”  qo‘shma  so‘z  ,  unga 

requirement

  so‘zini  ham  qo‘shish  orqali 

murakkab  qo‘shma  so‘z  ya’ni  “qonun  qarori  talabi”hosil  bo‘ladi.  Agarda  uni 

yanada  kengaytirmoqchi  bo‘lsak  masalan, 

law    degree  requirement  changes

 

“qonun  qarori  talablaridagi  o‘zgarishlar”  changes  so‘zini  qo‘shamiz  va  yanada 

uzunroq qo‘shma murakkab so‘z hosil bo‘ladi. 

Ingliz  tili    orfografiyasida  qo‘shma  so‘zlarning  yuqorida  aytib  o‘tilganidek 

turli  xil  ko‘rinishlari  mavjud  shu  jumladan, 

qo‘shib  yozish,  ajratib  yozish

  va 

chiziqcha

 

bilan yozish. 

Fonetik  jihatdan    talaffuz  qoidalariga  keladigan  bo‘lsak,  ingliz  tilidagi 

qo‘shma  so‘zlar,  ayniqsa,  sifat+ot  ko‘rinishidagi  qo‘shma  so‘zlarda  urg‘u  birinchi 

komponentga  tushadi.  Ingliz  tilidagi  qo‘shma  so‘zlarning  ikkinchi  bir  o‘ziga  xos 

xususiyati  shundaki,  shaxs-son  qo‘shimchalari  birinchi  elementga  qo‘shilmaydi, 

balki  so‘zning  butun  bir  o‘ziga  qo‘shiladi(  brother-in-laws),ammo  mustasno 

holatlar uchraydi masalan, 

passers-by, editors-in-chief

 va boshqalar. 

Ingliz  tilida  qo‘shma  so‘zlarning  ko‘pligini  yasashda  ularning  oxirgi 

elementiga  –s(lar)  qo‘shimchasi  qo‘shiladi,  lekin  biz  yuqorida  aytgan  misollar 

bundan mustasno. Bundan tashqari –ful sifat yasovchi qo‘shimchasi bilan tugagan 

so‘zlardan  bir  nechtasining  oxirgi  elementiga  ko‘plik  qo‘shimchasi    -s  qo‘shiladi. 

( 

mouthfuls,

 

spoonfuls

) lekin kamdan kam holatda ularning birinchi elementiga bu 

qo‘shimcha qo‘shiladi( 

mouthsful, spoonsful

). 

Shu o‘rinda ko‘plik qo‘shimchasi yana “

in-law

” komponenti bilan tugovchi 

so‘zlarning birinchi elementiga norasmiy uslubda  esa oxirgi elementiga qo‘shilishi 

mumkin. Masalan  , 

sister-in-law : sisters-in-law, sister-in-laws

 kabi.(int;2) 

Qo‘shma so‘zlardagi komponentlarning o‘zaro ma’no munosabatlariga ko‘ra 

ingliz tilida ular quyidagi 4 guruhga bo‘linadi:( 3) 

---

 

 

 

 

19 

1.

 

Endosentrik 

2.

 

Ekzosentrik( shuningdek “bahuvrihi”) 

3.

 

Kopulativ ( shuningdek “dvanda”) 

4.

 

Appozitiv