Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

3.1.16.
 
Меҳнат муҳофазаси бўйича жамоа 
шартномалари ва келишувлари 
Ўзбекистон Республикасида меҳнатга оид муносабатлар 
меҳнат тўғрисидаги қонун ҳужжатлари, жамоа келишувлари, 
шунингдек жамоа шартномалари ва бошқа локал норматив 
ҳужжатлар билан тартибга солинади. Меҳнат тўғрисидаги қонун 
ҳужжатлари ходимлар, иш берувчилар, давлат манфаатларини 

---

86 
эътиборга олган ҳолда, меҳнат бозорининг самарали амал 
қилишини, ҳаққоний ва хавфсиз меҳнат шарт-шароитларини, 
ходимларнинг меҳнат ҳуқуқлари ва соғлиғи ҳимоя қилинишини 
таъминлайди, меҳнат унумдорлигининг ўсишига, иш сифати 
яхшиланишига, шу асосда барча аҳолининг моддий ва маданий 
турмуш даражаси юксалишига кўмаклашади. 
Меҳнатни муҳофаза қилишни давлат томонидан бошқаришни 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси амалга оширади. 
Меҳнат соҳасидаги давлат бошқарувини Ўзбекистон 
Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш 
вазирлиги ва унинг ҳудудий органлари амалга оширади.
Жамоа шартномаси
– корхонада иш берувчи билан ходимлар 
ўртасидаги меҳнатга оид, ижтимоий-иқтисодий ва касбга оид 
муносабатларни тартибга солувчи норматив ҳужжатдир. 
Жамоа келишуви
– муайян касб, тармоқ, ҳудуд ходимлари 
учун меҳнат шартлари, иш билан таъминлаш ва ижтимоий 
кафолатлар белгилаш борасидаги мажбуриятларни ўз ичига 
олувчи норматив ҳужжатдир. 
Жамоа шартномалари ва келишувлари ходимлар билан иш 
берувчиларнинг меҳнатга оид муносабатларини шартнома 
асосида тартибга солишга ва уларнинг ижтимоий-иқтисодий 
манфаатларини мувофиқлаштиришга ѐрдам бериш мақсадида 
тузилади. 
Жамоа шартномалари ва келишувлари тузишнинг 
асосий 
принциплари
қуйидагилардир: 

қонун ҳужжатлари нормаларига амал қилиш;

тарафлар вакилларининг ваколатлилиги; 

тарафларнинг тенг ҳуқуқлилиги; 

жамоа шартномалари, келишувлари мазмунини ташкил 
этувчи масалаларни танлаш ва муҳокама эркинлиги; 

мажбуриятлар олишнинг ихтиѐрийлиги; 

олинаѐтган мажбуриятларнинг ҳақиқатда бажарилишини 
таъминлаш; 

текшириб боришнинг мунтазамлиги;

жавобгарликнинг муқаррарлиги.