Quyosh haqida umumiy ma’lumotlar

Quyosh nurlanishi oqim zichligi va ularni o‘lchash uslublari haqida ma’lumotlar

Quyosh energiyasidan foydalanishni hisoblashda, asosan, quyosh
nurining 1 m2 maydonga berayotgan energiya miqdori hisobga olinadi.
Koinotning atmosfera qatlamidan yuqori qismiga tushayotgan quyosh
radiatsiyasining energiyasi 1,395 kW/m2 ni tashkil qiladi va bu miqdor
quyosh doimiysi deb ataladi.
Қуёшдан Ер сиртига тушган нурланиш оқимининг уни ўраб турган фазога қайтарилган қисмига Ер сиртининг албедоси дейилади ва у ўртача 0,34 га тенг. Қайтган нурланишнинг спектри атмосфера массаси 1 га тенг бўлганда Ер сиртига тушувчи қуёш нурларининг спектрига ўхшайди.
Сирт бирлигига тушувчи қуёш нурининг қувватига унинг интенсивлиги дейилади I = W/S (Вт/м2). Ер атмосферасининг юқори чегарасида қуёш энергияси интенсивлиги 1365 Вт/м2 га тенг бўлиб, унга қуёш доимийси дейилади. Қуёш доимийси ва қуёш нурланиши спектрал тақсимотини чуқур ўрганиш учун Ер шарининг барча қитъаларида тадқиқотлар олиб борилган.

4. 
   Quyosh elementi tayyorlanadigan materiallar
   

Quyosh energiyasidan ikki xil
usulda elektr energiyasi ishlab chiqarish mumkin.
1. Ana’naviy usulda - suyuqlikni isitish va hosil bo‘lgan bug‘ni
issiqlik turbinasiga uzatish orqali.
2. Fotoelektr usulida.
Fotoelement - yoruglik nurlanishining EYK yoki elektr ishlashi foto-
elektrik emissiya yoki ichki fotoeffekt hodisasiga asoslangan. Fotoelektrik
emissiya asosida ishlaydigan fotoelektrik vakuum hosil qilingan yoki
gaz toMdirilgan shisha yoxud kolba shishaga joylashgan 2 ta elektrod -
katod va anodli elektrovakuum asbobidan iborat. Fotokatodga tushadigan
yorug‘lik oqimi uning sirtida fotoelektron emissiya hosil qiladi. Fotoelektron
emissiya zanjiri tutashtirilganda unda yorug‘lik oqimiga proporsianal
fototok oqimi vujudga keladi. Fotokatodli surma - seziyli va kislorod -seziyli fotoelektron keng tarqalgan
Hozirgi vaqtda butun dunyoda yuqori samarali quyosh elementlarini
(arzon va yuqori FIKli) yaratish maqsadida har xil yarim o‘tkazgichlarni
izlash va tekshirib ko‘rish ishlari olib borilmoqda. Bugungi kunda uch
(va undan ortiq) komponentli yarim o'tkazgichli birikmalar asosidagi
yupqa plyonkali fotoelementlarning namunalari bor. Xuddi shuningdek,
qimmatroq, ammo yupqa plyonkali elementlarga qaraganda yanada
samaraliroq monokristall kremniyeli elementlardan foydalanish borasida
ham muvaffaqiyatlar bor (olmosga o‘xshash strukturali sintetik material).
Kelajakda FIK 30% dan ko'proq bo‘lgan quyosh elementlarini yaratish
imkoniyati tug‘ilmoqda (zamonaviy kremniyli fotoelementlarning FIK i
15% dan oshmaydi).

5.