Quymashılıqta ushraytuǵın tiykarǵı kemshilikler

Ájiniyaz atındaǵı NMPI
Tálim hám tárbiya teoriyası (texnologiyalıq tálim)
baǵdarı 2-kurs magistrantı Ernazarova Janar
Quymashılıqta ushraytuǵın tiykarǵı kemshilikler
Texnikalıq-ekonomikalıq talaplarǵa juwap beretuǵın quymalar alıwda keń paydalaniletuǵın tiykarǵı materiallarǵa shoyınlar, polatlar hám reńli metall eritpeleri kiredi. Ásirese, olardıń suyıqlanıw temperaturasınıń tómenligi, oǵıwshańlıǵı , kem kirisiwi, ximiyalıq quramınıń tegis bolıwı hám de bahasınıń arzanlıǵı ayırım kemshilikleri bolsada, quymalar alıwǵa qol keledi.
Quymalardan kútilgen ózgeshelikler material túrine, ximiyalıq quramına, qálipke quyılıw temperaturasına, qálip materialına hám basqa kórsetkishlerge baylanıslı. Sonıda aytıw kerek, iri, quramalı formalı, hár qıylı quymalar alıwda kirisiwsheńligi, struktura ózgeriwi, ayırım bólimleriniń túrli tezlikte suwıwı hám basqa sebeplerge kóre quymalarda ishki zorıǵıw kernewleri payda boladı hám zárúr ilajlar kórilmese, bul kernewler olardıń deformatsiyalanıwına, jarılıp ketiwine alıp keliwi múmkin.
Quyıw sexlarında júzlegen hám mıńlaǵan islep shiǵarılatuǵın quymalar ishinde quyma konstruksiyasında jol qoyılǵan qáteler, belgilengen texnologiyalıq processin tuwrı atqarılmaslıǵı hám basqa sebeplerge kóre geyde kemshilikler de ushraydı. Atap aytqanda, quyma forması ólshemleri, maydan tegisliginiń, puqtalıǵınıń sızılma talaplarına tolıq juwap bermesligi sonday kemshiliklerden bolıp tabıladı.
Quymalardıń zárúrligiga qaray bul kemshilikler túzetip bolatuǵın hám túzetip bolmaytuǵın túrlerge ajratıladı :
1. Túzeriw múmkin bolǵan kemshilikler. Bunday kemshilikler oǵada mayda, dúzetiliwi anaǵurlım ańsat bolǵan kemshilikler bolıp dúzetilgan detaldıń normal islewine derlik tásir etpeydi.
2. Túzetip bolmaytuǵın kemshilikler. Bunday kemshilikler iri kemshilikler bolıp, olardı yamasa ulıwma túzetip bolmaydı yamasa ońlaw múmkin bolsada, ekonomikalıq tárepten qımbatqa túsedi. Bul túrdegi nuqsanlı quyma jaramsızǵa shıǵarılıp qayta suyıqlantırıladı.
Quymalarda ushraytuǵın kemshiliklerdiń túri hám onıń payda bolıw sebepleri kóp. Quymalarda ushraytuǵın tiykarǵı kemshiliklerge quymalardıń sızılma talabına mas kelmewi, qáliptiń metall menen shala toltırılıwı, onıń sańlaqlarınan metall aǵıwı, qálip materialınıń quyma kuyip jabısıp qalıwı, gaz, shlak geweklikleri metalldıń kirisiwi boslıqları, jarılıw
hám basqalardı kórsetiw múmkin.
Kemshiliklerdi ońlaw jolları
Quymalar materialına, kemshiliklerdiń túrine , formasına, ólshemlerine kóre túzetiw úshin túrli texnologiyalıq usıllardan paydalanıladı
Kishi gidravlik basımda isletiletuǵın kanalizaciya shoyın trubalarındaǵı geweklikti joytıwda ol ulumalıq xloriddiń suwdaǵı eritpesine 8-12 saat batırıladı. Bunda eritpe metall danalarınıń arasına ótip geweklikti tolıqlawısh oksidler payda etedi.
Bizge belgili shoyın quymalardıń mortlıǵı, ondaǵı kemshiliklerdi túzetiwde anaǵurlım qıyınshılıqlar tuwdıradı.
Juwmaqlap aytqanda,quymashılıqta quymalardı tayarlawda olardı qáliplerge quyıwda hát túrli kemshilikler ushraydı.Olardı túzetip aldın alıw arqalı detallardıń anıq shıǵıwına múmkindik jaratadı.
Quyma alıwda payda bolatuǵın kemshiliklerdi waqtında saplastırılmasa sanatta paydalanılatuǵın ózimiz kútken detaldı alalmaymız.
Paydalanılǵan ádebiyatlar
1.O.P.Auezov M.M.Qarlıbaev "Materialtanıw hám konstrukciyalıq materiallar texnologiyası" Tashkent «Fan va texnologiya»2015.
1. I. Nosirov. " Materialshunoslik ".-T.: «Ózbekstan» 2002.