Quyish va qadoqlash texnologiyasi

Suyuq margarin ishlab chiqarish. 
Suyuq margarin non pishi- 
rish sanoatida ishlatiladi va quyidagi retseptura bo‘yicha ishlab
chiqariladi.
Komponentlar miqdori, 
% da:
Salomas harorati, Ter 
35—36°C, 
Qattiqligi, 350 g/sm dan kam bo‘lmasligi kerak 
10
Suyuq o ‘simlik moyi 
72,0
Emulgator 
0,8
Fosfolipidli konsentrat 
0,5
Suv 
16,7
Suyuq margarinni tayyorlash quyidagicha bajariladi. M e’yor- 
langan komponentlar (yog‘, emulgator, fosfolipidli konsentrat) 
aralashtirgichga kelib tushadi, 45—56°C gacha isitilib, suv qo‘shi- 
lib, 10—15 m inut davomida aralashtiriladi va 28—32°C gacha 
sovitiladi. Emulsiyani TOM -2M yoki «Votator» rusumli sovit- 
gichda 10—12 °C gacha sovitiladi.
Sovitilgan emulsiyani nasos-emulgator yordamida aralashtir- 
gich—m e’yorlagichga yuboriladi. Bu yerda kristalli strukturaning 
buzilishi natijasida oquvchan tizim hosil bo‘ladi. Tayyor margarin 
avtosisternaga quyiladi.
Margarin mahsulotini o ‘rash. 
Margarin mahsulotini o ‘rash 
uchun pergament, folga, polimer plyonka bilan qoplangan qog‘oz
47

---

va polimer qog‘oz, paketlar, qutichalar va polimer plyonkali sta- 
kanchalardan foydalaniladi. Qattiq margarinni o ‘rashda kashir- 
langan folga ancha samarali hisoblanadi. Stakancha va quticha 
ko‘rinishidagi idishlar past haroratda eruvchan va yuqori plastik 
margarinlarni qadoqlashda tejamli hisoblanadi.
Margarin zavodlarida pachkasiga 200—250 gr margarinni qa­
doqlash uchun «Benxil» firmasining unumdorligi minutiga 95—120 
pachka b o ‘lgan qadoqlash avtomati o ‘rnatilgan. Bunday avto- 
matning asosiy qismi oltita porshenli qadoqlovchi kamerali uzluk- 
siz aylanuvchi barabandan iborat. Kamera ta ’minlovchi truba 
ro‘parasida bo‘lsa, porshen orqaga harakatlanadi va u to ‘ldiril- 
gandan so‘ng oldinga harakatlanib, margarinni o ‘rovchi seksiyaga 
o ‘tkazib yuboradi.
Qutiga margarin pachkalarini avtomatik ravishda joylashtirish 
uchun qutini ochadigan va unga margarin pachkalarini joylashti- 
radigan agregat o ‘rnatiladi, u qadoqlovchi avtomat bilan tran­
sportyor orqali bog‘lanadi. Shtabel holida taxlangan karton quti 
(30 dona) taxlovchi mashinaga solinadi. Ish vaqtida taxlamning 
pastki qismi shakllantirish seksiyasiga suriladi. Ochilgan qutilar 
joylash seksiyasiga o ‘tkaziladi. Margarin pachkasi qadoqlash avto- 
m atidan tasmali transportyor orqali, uzluksiz ravishda joylash 
seksiyasining qabul qilish maydoniga tushadi. Pachkalarni 4 qator 
qilib tergandan so‘ng qutilar kassetlanadi. Qutilar mahsulot pach­
kasi bilan to ‘lgandan so‘ng avtomat ravishda yelimlanadi.
«Xamba» firmasining qadoqlash avtomati, 250 hajmdagi polieti­
len stakanlarga margarin to ‘ldirish va jipslab berkitish uchun m o‘l- 
jallangan. Liniya qadoqlash bloki va uzatish seksiyasidan iborat 
bo‘lib, ikkita qadoqlash mashinasidan tashkil topgan. Uzatish sek- 
siyasi stakan va qopqoqlar taxlamini yuklash, stakanlarga sana, 
transport belgilarini bosish mexanizmiga ega. 4 ta stakan bosim 
ostida tushadigan mahsulotni dozalash uchun dozatorga yubo- 
riladi. Stakanni to ‘ldirish aniqligi ±2 g. Berilayotgan margarin 
miqdori qadoqlash avtomatining unumdorligidan 5% ko‘proq bo‘- 
lishi zarur. Ortiqcha margarin buferli qurilma orqali qaytib bakka 
tushadi.
48

---

To‘ldirilgan stakanlar bosma uzelida jipslab berkitiladi, tagiga 
sana qo‘yadigan bosma mexanizmiga o ‘tkaziladi va o ‘rash mashi- 
nasiga jo ‘natiladi. O ‘rash mashinasi qadoqlash avtomatidan keyin 
o ‘rnatiladi, u qutilarni shakllantirish, ularni stakanlar bilan to ‘l- 
dirish va yelimlash uchun m o‘ljallangan.