Quyi zarafshon vohasi landshaftlarini kartografiyasini tadqiq qilish masalalari

QUYI ZARAFSHON VOHASI LANDSHAFTLARINI KARTOGRAFIYASINI TADQIQ QILISH MASALALARI
M.M.Qalandarov
Samarqand davlat arxitektura qurilish institut doktaronti


Annotatsiya: Quyi Zarafshon okrugida yerusti tuzilishi, yotqiziqlar tarkibi va yerosti suvlarining xususiyatlariga bog‘liq holda turli xil tuproqlar tarqalgan. Okrugda sur-qo‘ng‘ir, qumoq, taqir, sho‘rxok, o‘tloq kabi tuproqlar eng ko‘p tarqalgan.
Quyi Zarafshon okrugining chetlaridagi qumliklarga (Qizilqum, Sandiqli qumligi) tutashgan qismlarida qumoq va qumli tuproqlar tarqalgan. Buxoro va Qorako‘l vohasining chetlarida taqir tuproqlar joylashgan bo‘lsa, pastqam grunt suvi yuza bo‘lgan qismida sho‘rxok tuproqlar mavjud.


Kalit so`zlar: Geologik tuzilishi va foydali qazilmalari, iqlimi, suvlari, tuproqlari, o‘simliklari va hayvonot dunyosi, yerusti tuzilishi


Dolzarblik. Zarafshon vohasi tabiiy va tarixiy obidalarga boy va xilma xil bo’lib, mintaqada o’ziga xos marshrutlarni yo’lga qo’yish mumkin. Demak, tabiiy obidalarga tabiat tomonidan yaratilgan noyob yodgorliklar, jumladan karst g’orlari, rekreatsiya maskanlari, shifobaxsh buloqlar, balshiqlar, manzarali daraxtlar, qo’riqxona, to’qay va undagi o’simliklar, hayvonot olami, nurash natijasida hosil bo’lgan relef shakllari va xakozolar.
Vodiyni go`zal va ulkan qoyalar o`rab olgan. Sayyohlar va dam oluvshilarni tog`lar yuqorisida ushraydigan suvayirg`ishdagi karst varonkalari, g`orlar, Quruqsoy va Qumbel daralari o`ziga tortadi.
Quyi Zarafshon okrugi shu nom bilan ataluvchi daryoning quyi qismida joylashib, o‘z ichiga Buxoro va Qorako‘l vohalarini oladi. Okrug sharqda kengligi 8-10 km bo‘lgan Xazar yo‘lagi orqali O‘rta Zarafshon okrugidan ajralib turadi. Okrug shimol va g‘arbdan Qizilqum okrugi, janubi g‘arbdan Sandiqli qumligi orqali Turkmaniston Respublikasi, sharqdan Qashqadaryo okrugi bilan chegaralanadi. Bu yerda chegara Azkamar, Quyimozor, Jarqoq balandliklari orqali o‘tadi.