Qurilishda menejment

Adabiyotlar ro‟yxati 
Asosiy adabiyotlar: 
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining ―Tadbirkorlik subektlari tomonidan 
taqdim etiladigan hisobot tizimini takomillashtirish va uni noQonuniy talab etganligi 
uchun javobgarlikni kuchaytirish to‘g‘risida‖gi Farmoni G‘G‘ Xalq so‘zi, 2005, 17 
iyun. 
2. Karimov I.A. ―Bizning bosh maqsadimiz – jamiyatni demokratlashtirish va 
yangilash, mamlakatni modernizatsiya va isloh etishdir‖. O‘zbekiston Respublikasi 
Prezidentining Oliy Majlis Qonunchilik palatasm va Senatining Qushma majlisidagi 
ma‘ruzasi G‘G‘ Xalq so‘zi, 2005, 29 yanvar, 20-son.
3. Osnovo‘ biznesa. Uchebnik. –M.: Market Ds, 2003.
4. Xodiev B.Yu., Qosimova M.S., Samadov A.N., Muxiddinova U.S. Kichik biznesni 
boshqarish. –T.: ―O‘qituvchi‖, 2003. 
5. Abdullaev Yo., Karimov F. Kichik biznes va tadbirkorlik asoslari.-T.: Mehnat, 
2000.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

10-bob. KICHIK BIZNES MOLIYAVIY FAOLIYATI VA KREDIT 
BILAN TA‟MINLASH SHAKILLARI 
 
Reja: 
1.Kredit turlari va kredit operasiyalarini so‘g‘urta qilish
2. Kichik karxonalar moliyaviy xolatini taxlil qilish, rejalashtirish va boshqarish 
3. Kichik karxonalarning asosiy moliyaviy xujjatlari
1.
 
Kredit turlari va kredit operasiyalarini so‟g‟urta qilish
Kichik biznesni kredit bilan ta‘minlash deganda, bu ularga pul yoki tovar 
shaklidagi vositalarni ma‘lum muddatga haq to`lash sharti bilan qarzga olish va 
qaytarib berish yuzasidan kelib chiqadigan munosabatlar tushuniladi.
Kredit munosabati da ikki subyektning biri pul egasi, ya‘ni qarz beruvchi; 
ikkinchisi pulga muhtoj, ya‘ni qarz oluvchi o`rtasida yuzaga keladi. Kredit, tovar va 
pul ko`rinishidagi mablag`larni qaytarib berish, muddatlilik va foiz to`lash shartlari 
asosida berish natijasida yuzaga keladi.
Kredit berish muddatiga ko`ra, uch turga bo`linadi:
1. Qisqa muddatli kreditlar (muddati bir yilgacha bo`lgan kreditlar).
2. O`rta muddatli kreditlar (muddati bir yildan uch yilgacha bo`lgan kreditlar).
3. Uzoq muddatli kreditlar (muddati uch yildan ortiq kreditlar).
Xalqaro kreditlar berilish muddatiga ko`ra birmuncha farq qiladi. Bunda bir 
yildan besh yilgacha muddatga berilgan kreditlar o`rta muddatli, besh yil va undan 
ortiq muddatga berilgan kreditlar uzoq muddatli kreditlar deb hisoblanadi.
Kredit va moliya tushunchalari o`rtasida bir tomondan, umumiylik bo`lsa, 
ikkinchi tomondan, farqli jihatlar mavjud.
Agar moliya barcha xo`jalik subyektlarining o`ziga tegishli pul mablag`lari 
xususidagi aloqalarni anglatsa, kredit, bundan farqliroq, o`zga mulki bo`lgan pulni 
qarzga olib ishlatish borasidagi munosabatlarni bildiradi va bozor munosabatlarining 
bir elementi hisoblanadi.
Moliya bilan kreditning umumiyligi shuki, ularning har ikkalasi ham pul 
mablag`lari yuzasidan bo`lgan munosabatlarni jamlash va ishlatish usulining turlicha 
bo`lishidan kelib chiqadi.
Moliyada o`z mulki bo`lgan pul resurslarini xohlagan vaqtda, hech qanday 
xarajatsiz ishlatishi mumkin. Kredit esa o`zgalar pul mablag`ini haq to`lagan holda 
vaqtincha ishlatib turish va muddati kelganda qaytarib berishni anglatadi. Kredit 
tovar-pul munosabatlariga xos va pul harakatini bildiruvchi kategoriyadir.
Kredit subyektlari har xil bo`lishi mumkin. Bularga korxona, firma, tashkilot, 
davlat va turli toifadagi aholi kiradi.