Qurilishda marketing

 
8.4. Reklama 
O‗zbekiston  Respublikasining  1998-yil  dekabridagi  «Reklama 
haqida»gi  Qonunida  qayd  etilishicha,  «reklama  —  huquqiy  vajismoniy 
shaxslar  yoki  mahsulot  haqidagi  bevosita  yoki  bilvosita  foyda  olish 
maqsadida tarqatiladigan maxsus axborotdir». Bunda reklamaga qo‗yiladigan 
asosiy  talablar  sifatida  quyidagilar  ko‗rsatiladi:  qonuniylik;  aniqlik; 
haqqoniylik;  reklama  Iste‘molchilariga  ma‘naviy  yoki  jismoniy  zarar 
keltirmaydigan shakl va vositalardan foydalanish. 
«Reklama haqida»gi Qonun reklamani ishlab chiqish vatarqatish bilan 
bog‗liq bo‗lgan munosabatlarning huquqiy ta‘minotini tartiblashtiradi. Uning 
asosiy  maqsadi  shundan  iboratki,  reklama  vositasida  huquqiy  yoki  jismoniy 
shaxslarga  zarar  yetkazishi  mumkin  bo‗lgan,  Iste‘molchilarni  mahsulotning 
tayyorlanish harakteri, usullari va joylari, Iste‘mol xususiyatlari, sifatlari yoki 
mahsulotning  boshqa  tavsiflari,  uni  realizatsiya  qilish  shartlari  haqidagi 
yolg‗on  yoki  noaniq,  shuningdek,  jamoatchilik  manfaatlariga  va  fikrlashiga 
ta‘sir qilishi mumkin bo‗lgan ma‘lumotlar tarqatilishining oldini olish kerak. 
Bozor vaziyati va uning harakati reklamada  o‗z aksini topadi, reklama 
faoliyatining  shakllarini  va  uning  mazmunini  belgilab  beradi.  Quyida 
bozorning 
rivojlanishiga 
bog‗liq 
holda 
reklamaning 
vazifalari 
ifodalangan.Reklamali ta‘sirning faol dasturi tovarning ishlab chiqaruvchidan 
Iste‘molchiga tomon bo‗lgan yo‗lining boshidan  oxirigacha  mavjud bo‗lishi 
kerak. 
Reklama  vositalaridan  foydalanishni  bilmaganda,  bozorga  faol  ta‘sir 
etish  imkoniyati,  sotish  bozorlari  uchun  raqobatli  kurashda  o‗ziga 
muvaffaqiyatni  ta‘minlash  imkoniyati  keskin  kamayib  boradi.Reklama 
Iste‘molchilar  uchun  savdo  va  boshqa  korxonalarni,  tovar  va  xizmatlarni 
erkin  tanlash  imkoniyatini  yaratishi  kerak.Har  bitta  reklama  belgilar 
kompleksini  qanday  yaratishi,  tovarlarning  «imijlari»  qandayligi  nuqtai 
nazaridan qaralishi kerak.  
Obrazni  yaratish  (imidjbilding)  —  zamonaviy  reklamaning  eng 
samarali usullaridan biri. Agar ishlab chiqaruvchilar o‗zining tovarlari uchun 
keskin  ifodalangan  o‗ziga  xos  xususiyatlarini  ko‗rsatuvchi  eng  qulay  imijni 
yaratishga  o‗z  reklamalarini  yo‗naltirsalar,  pirovard  natijada  bozorning  eng 
katta  ulushi  va  eng  yuqori  daromadlarga  ega  bo‗ladilar.  Masalan,  «Adidas» 
firmasining  mahsulotlari  butun  dunyoda  sog‗lom  hayot  tarzi,  sportdagi 

---

108 
muvaffaqiyatlar  bilan  bog‗lanib  ketadi,  «Roleks»  soatlari,  «Kross»  va 
«Parket»  avtoruchkalari  esa  omadli  biznesmenning  belgilaridir.Hozirgi 
vaqtda,  G‗arb  mutaxassislarining  fikricha,  tovarlar  raqobati  brendlar 
raqobatiga  aylanib  qoldi.  Rossiyalik  reklamist  I.Rojkov  bunday  hodisani 
quyidagicha tavsiflaydi:  
Brending
  —  bu  o‗ram,  tovar  belgisi,  reklama  murojaatlari,  seylz-
promoushn  materiallari  va  boshqa  reklama  elementlarining  birgalikda 
Iste‘molchiga ta‘sir qilishiga asoslangan tovarga bo‗lgan uzoq muddatli afzal 
ko‗rishni  yaratish  bo‗yicha  faoliyatdir».Bizning  davlatimizda  bozor 
munosabatlarining shakllanishi va rivojlanishi xorijda to‗plangan tadbirkorlik 
faoliyati  va  reklamani  qo‗llash  bo‗yicha  ijobiy  tajribani  sinchkovlik  bilan 
o‗rganishni,  ijodiy  qayta  ishlanishni  va  oqilona  qo‗llashni  talab  qiladi. 
Keyingi  -yillarda  reklamaning  roli  sotish  tarmog‗ida  va  ayniqsa  Iste‘mol 
tovarlari va ishlab chiqarish maqsadlaridagi tovarlarga ko‗tarilib bormoqda.