Qurilishda bahoni shakllantirish va smeta ishi
Download 155,96 Kb.
|
6.Иловалар
|
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
QURILISHDA BAHONI SHAKLLANTIRISH VA SMETA ISHI FANINING O’QUV DASTURI
Toshkent – 201__ Fanning o’quv dasturi Oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi mutaxassisliklari bo’yicha o’quv-uslubiy birlashmalari faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengashning 201__ yil “___” ________dagi “____” -sonli majlis bayoni bilan ma’qullangan. Fanning o’quv dasturi Toshkent arxitektura qurilish institutida ishlab chiqildi
Taqrizchilar:
Fanning o’quv dasturi Toshkent arxitektura qurilish institutining Ilmiy -uslubiy Kengashida ko’rib chiqilgan va tavsiya qilingan (2014 yil “25” fevraldagi “ 5 ” -sonli bayonnoma). KIRISh Qurilish tashkilotlari (korxonalari, firmalari) faoliyati iqtisodiy barqarorligi maxsus tashkilotlarning qurilish mahsulotlari qiymatining to’g’ri shakllantirilishiga hamda uslubiy asoslangan normativ hujjatlar mavjudligiga bog’liq bo’ladi. Narxlarni shakllantirish va muvofiqlashtirish me’yorlari va qoidalari bo’lmasa, haqqoniy narxlarni belgilash qiyin bo’ladi. Bozor iqtisodiyotida erkin narxlarga o’tilganligi sababli qurilishda, iqtisodiyotning boshqa tarmoqlarga nisbatan narxlarni shakllantirishda bir qancha mummolar yuzaga keladi. O’zbekiston Respublikasida qurilish sohasida oxirgi yillirda ancha o’zgarishlar ro’y berdi. Bu borada O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2003 yil 6 maydagi PQ-3240-sonli “Qurilishda iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirishning asosiy yo’nalishlari” to’g’risidagi qarori asos bo’lib xizmat qildi. Shuningdek O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 24 oktyabrda qabul qilingan 463 sonli “Kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasini takomillashtirish va yangilash chora-tadbirlari to’g’risida”gi Qarori qabul qilindi. Yuqoridagi qarorlarning ijrosini ta’minlash maqsadida qurilish mahsulotlari narxini va ular keltirib chiqaradigan tannarxni shakllantirish mohiyati va hissasi, narxlarni shakllantirish usullari va ularni o’ziga xos xususiyatlari, narxning shakillanish metodologiyasi va qurilishda smeta asosida narxlarni shakillantirish resurs usuli, shuningdek kelishilgan joriy narxlarga o’tish tartibi, hamda qurilishda tanlov (tender) savdolarini tayyorlash va o’tkazib borish to’g’risida hujjatlar ishlab chiqildi va amalda joriy qilindi. Bozor iqtisodiyoti talablariga muvofiq kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasini tartibga solish va yangilash, ob’ektlar qurilishi qiymatini joriy shartnomaviy narxlarda belgilash mexanizmini takomillashtirish kapital qurilishda iqtisodiy islohatlarni chuqurlashtirishning asosiy vazifalaridan biridir. Hozirgi kunda kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasini takomillashtirish va yangilash uchun hududlar, tarmoq vazirliklari va idoralari bo’yicha qurilish materiallari, konstruksiyalar va buyumlar narxi, qurilish mashinalari va mexanizmlaridan foydalanish qiymati, transport xarajatlari, quruvchi ishchilarning ish haqi to’g’risidagi ma’lumotlar axborot banki tashkil etilmoqda. Eskirgan va zamonaviy talablarga muvofiq bo’lmagan amaldagi smeta normalari va qoidalari tizimi va uning asosida qurilish smeta qiymatining oshib ketishiga olib keluvchi rassenkalarni qayta ishlab chiqish va tugatish, qurilish-texnologiya jarayonini va umuman qurilish majmuasining samarali ishlashini maqbullashtirish yo’lida, pirovard natijada qurilishda loyihalashtirish-smeta tizimini takomillashtirib borishda ushbu fanni qurilish sohasi talabalariga o’qitish o’z samarasini beradi.
Fanni o’rganishdan asosiy maqsad - o’quvchilarda bozor iqtisodiyoti sharoitida mamlakat kapital qurilish majmuasida narxni shakllantirishi-ning va tanlov savdolarining nazariy va amaliy masalalari to’g’risida talab qilinadigan bilimlarni shakllantirishdir. “Qurilishda bahoni shakllantirish” fanini o’qitishning asosiy vazifalari:
tinglovchilarni kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasi takomillashtirish va yangilash bilan bog’liq zarur zamonaviy bilimlar bilan qurollantirish; qurilish bahosini yiriklashtirilgan ko’rsatkchilar bilan aniqlashni o’rgatish; qurilish ishlari hajmini hisoblash qoidalari va uslubi, hamda smeta hisoblarini avtomatlashtirish bilan tanishtirish; tarmoq vazirliklari va idoralari bo’yicha qurilish materiallari, konstruksiyalar va buyumlar narxi bankini tashkil qilish va mavjud muammolar bilan tanishtirish; iqtisodiyotni modernizasiya qilish sharoitida qurilish mashinalari va mexanizmlaridan foydalanish qiymati, transport xarajatlari aniqlashni o’rgatish; iqtisodiyotni liberallashtirish sharoitida quruvchi ishchilarning ish haqi to’g’risidagi ma’lumotlarni shakllantirishni o’rgatish; kapital qurilishda boshqaruv va xo’jalik munosabatlari tizimiga bozor tamoyillari hamda mexanizmlarini keng joriy etish, loyiha va qurilish ishlarini bajarishga buyurtmalar joylashtirishda tanlov savdolari (tenderlar)ni tashkil etishni o’rgatish va boshqalardan iborat. Fan bo’yicha talabalarning bilim, ko’nikma va malakalariga qo’yiladigan talablar. “Qurilishda bahoni shakllantirish” fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida magistr: - O’zbekiston Respublikasida kapital qurilishda bahoni shakllantirish siyosati; - O’zbekistonda kapital qurilishda bahoni shakllantirish tizimi va uning o’ziga xos jihatlari; - qurilish obyektlarining loyiha-smeta hujjutlari va qurilish obyekti bahosini shakllantirishning turli usullari haqida tasavvurga ega bo’lishi;
O’zbekiston Respublikasida kapital qurilishda amaldagi bahoni shakllantirishning qonuniy-me’yoriy asoslarini, qurilish obyekti bahosini shakllantirishning uslubiy asoslarini hamda shaharsozlik qoidalari va me’yorlarini; obyekt qurilishi qiymatini shakllantirish mexanizmlari va dasturiy vositalarini bilishi va ulardan foydalana olishi; qurilish obyektlarining loyiha hujjatlari asosida turli usullardan foydalanib obyekt smeta qiymatini hisoblash; kapital qurilish bilan bog’liq investision dasturlarni tahlil qilish; obyektlar qurilishi smeta hujjatlarini ekspertiza qilish va kamchiliklarini bartaraf etish ko’nikmalariga ega bo’lishi kerak. Fanning o’quv rejasidagi boshqa fanlar bilan o’zaro bog’liqligi va uslubiy jihatdan uzviyligi “Qurilishda bahoni shakllantirish” fani mutaxassislik fani hisoblanib, II va III semestrlarda o’qitiladi. Bakalavriat o’quv rejasida o’zlashtirilgan qurilish muhandisligi va iqtisodiy fanlar negizida rejalashtirilgan mutaxasislik integrasiyalashgan fanlari bilan bog’liqlikda olib boriladi. Ushba fanni o’qitishda magistrlar qurilish konstruksiyasi, qurilish materiallari, bino va inshootlarni loyihalashtirish asoslari, qurilish texnologiyasi, qurilish iqtisodiyoti, soliq va soliqqa tortish fanlaridan etarlicha bilim va ko’nikmalarga ega bo’lishlik talab etiladi. Fanning ishlab chiqarishdagi o’rni Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish, tarmoqda bozor iqtisodiyoti tamoyillari va talablariga mos keladigan xo’jalik munosabatlarini keng joriy etish, pudrat, loyiha ishlari va qurilish materiallarining rivojlangan bozorlarini shakllantirish, qurilishda narx belgilash mexanizmni takomillashtirish, loyihalarni amalga oshirishning pirovard natijalari va samaradorligi qurilish obe’ktining narxini to’g’ri va aniq shakllantirishga bog’liq. Shuning uchun qurilishda “Qurilishda bahoni shakllantirish” fani mutaxassislik fanlar blokining asosiy fanlaridan biri hisoblanadi.
Talabalarning“Qurilishda bahoni shakllantirish” fanini o’zlashtirishlari uchun ilg’or va zamonaviy usullardan foydalanish, yangi informasion-pedagogik texnologiyalarni tadbiq qilish muhim ahamiyatga egadir. Fanni o’zlashtirishda darslik, o’quv va uslubiy qo’llanmalar, ma’ruza matnlari, tarqatma materiallar, elektron materiallar, loyiha-smeta tuzuvchi elektron dasturlar, virtual materiallardan, loyiha va smeta hujjatlaridan foydalanilandi. Fanni o’zlashtirish jarayonida AVC-4Uz, TNQurilish dasturlaridan keng foydalaniladi. Ma’ruza va amaliy mashg’ulot darslarida mos ravishdagi pedagogik axborot texnologiyalaridan foydalaniladi. ASOSIY QISM Kapital qurilishda bahoni shakllantirishning o’ziga xos xususiyatlari Kapital qurilishda iqtisodiy islohatlarning ustuvor yo’nalishlari. Kapital qurilishda bahoni shakllantirish va uning o’ziga xos xususiyatlari. Qurilishda narxlarni shakllantirish usullari.Baho belgilash mexanizmi va ularning shakllanishiga ta’sir etuvchi omillar Qurilishni loyihalashtirishni tashkil etish Investision –qurilish faoliyatining asosiy mazmuni. Qurilishni loyihalashtirishni tayyorlashning bosqichlari. Kapital qurilish obyektlari qurilishi loyihasi bo’limlari tarkibi va tuzilishi. Loyiha-texnologik hujjatlar tarkibi Qurilish ishlari hajmini hisoblash qoidalari va uslubi Bino qurilish hajmini aniqlash. Binoning umumiy, foydali va me’yoriy maydoni, qurilish va qavatlar maydonini hisoblash qoidalari. Ko’p qavatli uydagi kvartira maydonini, turar joy binolari qurilish hajmi, qurilish va qavatlar maydonini hisoblash qoidalari. Qurilish ishlari hajmini hisoblash qoidlari va uslubi. Smeta bo’limlari bo’yicha qurilish ishlari hajmini hisoblash. Ichki sanitar-texnik qurilmalar, muhandislik tarmoqlari ish hajmini hisoblash Qurilish bahosini yiriklashtirilgan ko’rsatkchilar bilan aniqlash Qurilish bahosini yiriklashtirilgan ko’rsatkchilari haqida umumiy ma’lumot. QBYK ishlab chiqish uchun iste’mol xususiyatlarini inobatga olgan holda qurilish mahsulotining analog obyektini tanlash O’zbekiston Respublikasida kapital qurilishda bahoni shakllantirish siyosati Qurilishda narxni shakllantirishning smeta –me’yoriy hujjatlar tizimi. Shaharsozlik normalari va qoidalari (ShNK). Qurilish ishlari elementli resurs smeta normalarini ishlab chiqish va qo’llash bo’yicha umumiy ma’lumot. Qurilish va qurilish-ta’mirlash ishlari resursli elementli smeta normalari to’plamlari. Uskunalarni montaj qilish resursli smeta normalari to’plamlari (UMRSN). Sozlash –ishga tushirish ishlari resursli smeta normalari to’plamlari Qurilish bahosini shartnomaviy joriy narxda aniqlash qoidalari Qurilish-montaj ishlari harajatlari tarkibi. Loyihani dastlabki bosqichini amalgaoshirishda obyekt qurilishining bahosini. Buyutrmachi tomonidan qurilishningboshlang’ich bahosini joriy narxdaaniqlanishi. Pudratchi tashkilotlarni taklif etilgan narx tanlov savdosida qatnashishi uchun, qurilish bahosini joriy narxda aniqlash tartibi. Pudratchi tashkilotlarni tanlov savdosi o’tkazmasdan qurilish bahosini joriy narxda aniqlash tartibi. Qurilish va montaj ishlari smeta hujjatlarini tuzish qoidalari Qurilish obyektlari turlari va resusr smeta hujjatlari. Lokal smeta to’g’risida umumiy ma’lumot. Lokal smetalarni resurs usuli bilan tuzish.Obyektsmeta hisobi (obyekt smetasi) maqsadi va tuzish tartibi. Qurilish qiymati yig’ma smeta hisobi maqsadi va tuzilishi Asosiy ish haqi xarajatlari va ularni shakllantirishga ta’sir qiluvchi omillar Kapital qurilishda ish vaqti fondi (kishi-soat) va normativ mehnat sarfi.Ishchilarning o’rtacha soatlik ish haqi. Ob’ekt qurilishi qiymatini hisoblab chiqishda statistik oylik ish haqi Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalari xarajatlari Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalari turlari va narxlari. Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalari xarajatlarini aniqlash. Qurilish materiallari narxlari ba’zasi va joriy narxlar katalogi. Tayyoralash –saqlash va transport xarajatlari Uskunalar, mebel va inventarlari xarajatlari Uskunalar, mebel va inventarlari xarajatlari aniqlash tartibi. Uskunalar, mebel va inventarlar tasnifi. Jamoat binolari va ma’muriybinolar asbob-uskunalari vainventarlariga xarajatlarini smeta resurs normalari bilan aniqlash. Uskunalarni montaj qilish resursli smeta normalarini aniqlash Qurilish mashina va mexanizmlaridan foydalanish xarajatlarini shakllantirish Qurilish mashina va mexanizmlari turlari. Mashina va mexanizmlardan foydalanish xarajatlari klassifikasiyasi. Qurilish mashina va mexanizmalari joriy hisob narxlarini shakllantirish to’g’rsida umumiy ma’lumot. Mashinistlarning mehnat xarajatlarini aniqlash. Mashinalarni ekspluatasiyasi xarajatlari modda ko’rsatkichlarini hisoblash tartibi. Qurilish mashinalarining yoqilg’i-moylash materillari xarajalarini aniqlash. Yuk tashish xarajatlarini aniqlash tartibi. Yuk tashish xarajatlarini modda ko’rsatkichlarini hisoblash Qurilish-montaj ishlarida pudratchining boshqa xarajatlari va uni hisoblash Pudratchining «boshqa xarajatlari»ni aniqlash tartibi tarkibi. Pudratchining «boshqa xarajatlari» tarkibi. Pudratchining «boshqa xarajatlari»ni aniqlovchi xarajatlar moddlari. Ishlab chiqarishga oid boshqa xarajatlar. Vaqtinchalik bino va inshootlar xarajatlari. Qish paytida bajariladigan qurilish-montaj ishlari sarfiga qo’shimcha smeta normalari. Ishchilarni tashish, qurilishning vaxta metodi va boshqa xarajatlar Buyurtmachining boshqa xarajatlari. Loyiha –tadqiqot ishlari hisobi Buyurtmachining boshqa xarajatlari tarkibi. Buyurtmachining boshqa xarajatlarini aniqlash tarkibi. Loyiha- tadqiqot ishlari va ularning tarkibi. Loyiha- tadqiqot ishlari qiymatini aniqlash usullari. Loyihalashtirish bosqichiga ko’ra loyiha ishlari qiymatining chegaraviy qiymati. Fuqarolik-turar joy va ishlab chiqarish binolarini loyihalashtirishning murakkablik kategoriyasi Respublikada markazlashtirilgan kapital qo’yilmalar hisobiga investisiya loyihalarini shakllantirish Markazlashtirilgan moliyalash manbalari va turlari. Loyihani dastlabki bosqichini amalgaoshirishda obyekt qurilishining bahosinianiqlash. Qurilish xatarlarini majburiy sug’urtalash. Narx omillari bo’yicha indeksasiyalash. Ob’ektlar qurilishining ikkinchi va keyingi yillarida shartnomaviy joriy narxlarda qurilish shartnomaviy qiymatini aniqlashtirish. Kapital qurilishda tanlov savdolari va ularni o’tkazish tartibi Kapital qurilishda tanlov savdolarini tashkil etish va o’tkazish mexanizmi. Tanlov savdolari baholash mezonlari va baholovchi guruh. Tanlov savdolari ishtirokchisi (oferenti)ning hujjatlari (ofertasi)tarkibi. Oferentning qurilish ob’ektini aniqlash tartibi Smeta hisoblarini avtomatlashtirish Avtomatlashtirishning maqsadi va vositalari. Ayrim smeta dasturlari ishlash qoidalari. TN Qurilish dasturi majmuasi haqida umumiy ma’lumot. TN Qurilish dasturi majmuasining texnik ta’minoti va ishlash qoidalari. AVS4 UZ dasturi majmuasi haqida umumiy ma’lumot. AVS4 UZ dasturi majmuasi texnik ta’minoti va ishlash qoidalari. QurQiymatAsos dasturi. Qurilish meteriallari joriy narxlari ba’zasi informasion ta’minoti Amaliy mashg’ulotlarning taxminiy ro’yxati Kapital qurilishda bahoni shakllantirishning o’ziga xos xususiyatlari Qurilishni loyihalashtirishni tashkil etish Qurilish ishlari hajmini hisoblash qoidalari va uslubi Qurilish bahosini yiriklashtirilgan ko’rsatkchilar bilan aniqlash O’zbekiston Respublikasida kapital qurilishda bahoni shakllantirish siyosati Qurilish bahosini shartnomaviy joriy narxda aniqlash qoidalari Qurilish va montaj ishlari smeta hujjatlarini tuzish qoidalari Asosiy ish haqi xarajatlari va ularni shakllantirishga ta’sir qiluvchi omillar Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalari xarajatlari. Uskunalar, mebel va inventarlari xarajatlari Qurilish mashina va mexanizmlaridan foydalanish xarajatlarini shakllantirish Qurilish-montaj ishlarida pudratchining boshqa xarajatlari va uni hisoblash Buyurtmachining boshqa xarajatlari. Loyiha –tadqiqot ishlari hisobi Respublikada markazlashtirilgan kapital qo’yilmalar hisobiga investisiya loyihalarini shakllantirish Kapital qurilishda tanlov savdolari va ularni o’tkazish tartibi Smeta hisoblarini avtomatlashtirish Laboratoriya ishlarini tashkil etish bo’yicha ko’rsatmalar Fan bo’yicha laboratoriya ishlari namunaviy o’quv rejada ko’zda tutilmagan. Kurs ishini tashkil etish bo’yicha ko’rsatmalar Kurs ishida magistrning oliy o’quv yurtida o’qish davomida to’plagan nazariy va amaliy bilimlari yuzaga chiqadi. Tadqiqot obyekti sifatida muayyan bir qurilish obyekti qabul qilinadi. Kurs ishida bir yoki bir-biri bilan bog’langan bir nechta masalalarni chuqur tadqiq etish va tegishli tavsiyalarni ishlab chiqish magistrning muammoni mustaqil ko’ra bilishi va qurilish obyekti smeta qiymatini aniqlashga qodirligini ko’rsatadi. Kurs ishining asosiy vazifasi magistrlarga qurilishi obyekti qiymatini shartnomaviy joriy narxlarda aniqlashni, shuningdek, qurilish tanlov savdolari ofertasini rasmiylashtirish va taqdim qilish tartibini bilishdan, shuningdek ular to’g’risida keng iqtisodiy mushohadalar yuritishni va ularni amalda tadbiq etish yo’llarini o’rgatishdan iborat. Kurs ishi tarkibi kirish, 2 bob, xulosa va takliflar hamda ilovalardan iborat bo’lib, umumiy hajmi 50-65 bet bo’lishi tavsiya etiladi. Kurs ishining kengaytirilgan mavzulari ro’yxati va ularni bajarish bo’yicha uslubiy qo’llanmalar alohida ishlab chiqilishi tavsiya etiladi. Kurs ishining tavsiya etiladigan namunaviy mavzulari. Jamoat, sanoat va turar joy binolarining ishchi loyihalarining quyidagi qismlarining qurilish –montaj ishlari qiymati shartnomaviy joryi narxlarda aniqlanadi: 1. Arxitektura yechimlari (AR) 2. Arxitektura qurilish yechimlari (AS) 3. Temir beton konstrusiyalar (KJ) 4. Metall konstruksiyalar (KM) 5. Bosh plan (GP) 6. Suv ta’minoti va kanalizasiya (VK) 7. Isitish va shamollatish tizimi (OV) 8. Elektr ta’minoti (EO) 9. Aloqa tizimi (SS) 10. Yong’in xavfsizligi tizimi (PS) 11. Suv va kanalizasiya tashqi tarmoqlar (NVK) 12. Issiqlik ta’minoti (TS)
Talaba mustaqil ishining asosiy maqsadi - o’qituvchining rahbarligi va nazoratida muayyan o’quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun bilim va ko’nikmalarni shakllantirish va rivojlantirish. Talaba mustaqil ishini tashkil etishda quyidagi shakllardan foydalaniladi:
ayrim nazariy mavzularni o’quv adabiyotlari yordamida mustaqil o’zlashtirish; berilgan mavzular bo’yicha axborot (referat) tayyorlash; nazariy bilimlarni amaliyotda qo’llash; maket, model va namunalar yaratish; ilmiy maqola, anjumanga ma’ruza tayyorlash va h.k. Amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish bo’yicha kafedra professor – o’qituvchilari tomonidan ko’rsatma va tavsiyalar, masalalar to’plami ishlab chiqiladi. Unda talabalarga asosiy ma’ruza mavzulari bo’yicha amaliy masala va misollar yechish uslubi va mustaqil yechish uchun masalalar keltiriladi. Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari 1. Bozor iqtisodiyotida baho tushunchasi va mohiyati. 2. Kapital qurilishda bahoni shakllantirishning xorij tajribasi 3. Qurilish-ta’mirlash ishlarining resursli elementli smeta normalari to’plami 4. Qurilish bahosini shartnomaviy joriy narxda aniqlash qoidalari 5. Quruvchi-ishchilarning ish vaqti va ish xaqi xarajatlari tasnifi 6. Davarxitekqurilishning “Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlar va narxni shakllantirish” markazi Katalogi 7. Mashina va mexanizmlardan foydalanish xarajatlari klassifikasiyasi 8. Loyiha-tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash to’g’risidagi Nizom 9. DTIA bosqichida joriy narxlarda ob’ekt qiymati. 10. Tanlov hujjatlarining tarkibi, tuzilishi, ularni ishlab chiqish va tasdiqlash tartibi
Mazkur fanni o’qitish jarayonida ta’limning zamonaviy ilg’or interfaol usullaridan, pedagogik va axborot - kommunikasiya texnologiyalarining prezentasiya (taqdimot), multimedia va elektron-didaktik texnologiyalardan, shu jumladan smeta ishi bo’yicha AVC4uz, TN Qurilish elektron dasturlaridan foydalaniladi. Amaliy mashg’ulotlarda aqliy hujum, klaster, blis-so’rov, guruh bilan ishlash, insert, taqdimot, keys stadi kabi usul va texnikalardan keng foydalaniladi. Foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati Asosiy adabiyotlar 1. Yodgorov V.U., Butunov D.Ya., Xaitov E.B. Senoobrazovaniye v stroitelstve. TASI. DP «AQIIM», T.: 2012g.-188s. 2. Yodgorov V.U., Butunov D.Ya., Xaitov E.B. Qurilishida bahoni shakllantirish. TAQI. «AQIIM» ShK, T.: 2014g.-245 b. 3. Isakov M.Yu. Ekonomika kapitalnogo stroitelstvo. Uchebnoe posobie. –T.: Izdatelstvo Literaturnogo fonda Soyuza pisateley Uzbekistana, 2004, - 128 s. 4. Aleksandrov V.T., Kasyanenko T.G. Senoobrazovaniye v stroitelstve. –SPb: Piter, 2000. -256s. Qo’shimcha adabiyotlar 1. “Qurilish bahosini shartnomaviy joriy narxda aniqlash qoidalari. Shaharsozlik normalari va qoidalari. (ShNQ 4.01.16–09 Iqtisodiy normativlar). O’zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi. Toshkent 2009. 2. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 11iyundagi qabul qilingan 261 sonli qaroriga 1-ilova "Ob’ektlarni qurish qiymatini shartnomaviy joriy narxlarda belgilash tartibi to’g’risida" Vaqtinchalik Nizom. 3. Metodicheskie rekomendatsii po opredeleniyu raschetnix tekuщix sen na ekspluatasiyu stroitelnix mashin i mexanizmov. Sentr ekonomicheskix reform i senoobrazovanie v kapitalnom stroitelstve. Tashkent 2004g. 4. Metodicheskie rekomendasii po opredeleniyu “Prochix zatrat” zakazchika i podryadchika pri raschete stoimosti stroitelstva obektov v dogovornix tekuщix senax. Razrabotanы Senrom ERiSKS. Utverjdenы prikazom Gosedarstvennogo Komiteta Respubliki Uzbekistan po arxitekture i stroitelstvu ot 28 dekabrya 2007 goda №129. T.: IVS “AQATM”, 2008. 5. «Sbornik smetnix resursnix norm na ekspluatasiyu stroitelnыx mashin i mexanizmov». Ekonomicheskie normativы. ShNK 4.03.01-04. Gosarxitekstroy Respubliki Uzbekistan. Tashkent 2004g. 6. O’zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish Qo’mitasining 2008 yil 10 noyabrdagi Qarori bilan tadiqlangan “Loyiha –tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash tartibib to’g’risida” Nizom
1. www.gkas.uz (O’zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi) 2. www.stat.uz (O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi) 3. www.mf.uz O’zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi. 4. www.stroyinfo.uz (Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlar va narxlarni shakllantirish Markazi sayti) O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI QURILISH VAZIRLIGI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI SAMARQAND DAVLAT ARXITEKTURA QURILISH INSTITUTI
“Tasdiqlayman” Ro’yxatga olindi: O’quv ishlari prorektori №_______________ _________ A.R.Raximov 2019 y «_____»_________ «_______» ___________2019 yil QURILISHDA BAXONI SHAKLLANTIRISH VA SMETA ISHI F A N I D A N IshChi O’Quv dasturI Bilim sohasi: 300000 - Ishlab chiqarish texnik soha Ta’lim sohasi:340000 – Arxitektura va qurilish Ta’lim yo’nalishi:5A340901 – Ko’chmas mulkni baholash va boshqarish Samarqand - 2019 Fanning ishchi o’quv dasturi o’quv, ishchi o’quv reja va o’quv dasturiga muvofiq ishlab chiqildi. Tuzuvchi: Abduxamidov A.Ya.. – SamDAQI, “Ko’chmas mulk ekspertizasi va uni boshqarish” kafedrasi dosenti, texnika fanlari nomzodi. Taqrizchilar: Bo’riyev X.T. – SamDAQI, «Menejment» kafedrasi mudiri, iqtisod fanlari nomzodi, dosenti. Giyasov B.J. – SmaDAQI, “Ko’chmas mulk ekspertizasi va uni boshqarish” kafedrasi mudiri, iktisod fanlari nomzodi, dosenti.
Fanning ishchi o’quv dasturi “Qurilishni boshqarish” fakultet kengashida muxokama etilgan va foydalanishga tavsiya qilingan (2019 yil «____» __________ _____ - sonli bayonnoma). Fakultet kengashraisi: ___________ U.A.Nazarov Kelishildi: O’quv bo’limi boshlig’i: _____________ “Qurilishda baxoni shakllantirsh” fanidan mashg’ulotlarning semestrda soatlar bo’yicha taqsimlanishi
Kirish O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyov Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 19 yanvardagi majlisida so’zlagan ma’ruzasidan va 27.01.2019 yilda qabul qilingan “Xalq bilan muloqat va inson manfaatlari” Davlat Dasturi to’g’risidagi Qaroridan kelib chiqqan holda ta’lim va kadrlar tayyorlash sifatini tubdan oshirish, mustaqil fikrlaydigan, o’zining qat’iy xayotiy e’tiqod va qarashlariga ega bo’lgan yoshlarni tarbiyalashga hissa qo’shish maqsadida ushbu fan dasturi tuzildi. O’zbekistonda olib borilgan iqtisodiy islohotlar natijasida 2019 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning eng muhim maqsadi va asosiy ustuvor vazifasi – “ ... bu islohotlarni davom ettirish va chuqurlashtirish, mamlakatimizni yangilash va modernizasiya qilish, 2019-2021 yillarga mo’ljallangan Xarakatlar strategiyasi dasturini so’zsiz bajarish va shu asosda iqtisodiy rivojlanishning yuqori va barqaror sur’atlarini, samaradorligini hamda makroiqtisodiy muvozanatni ta’minlashdan iboratdir. Yalpi ichki mahsulot va sanoat mahsulotlarini 108,3 foizga, qishloq xo’jaligi mahsulotlarini 105 foizga oshirish, iqtisodiyotga investisiya kiritish hajmini yalpi ichki mahsulotga nisbatan 30 foizga yetkazish ko’zda tutilmoqda” Davlat miqyosida va xo’jalik subyektlari miqyosida amalga oshirilayotgan investisiya siyosatini, uning ustivor yo’nalishlarini yaxshi tushunish, kapitalni yangi qurilishga sarflash variantlarini, amaldagi ishlab chiqarish quvvatlarini kengaytirish va rekonstruksiya qilishni, fan-texnika taraqqiyotining eng yangi yutuqlari asosida texnika va texnologiyalarining yangi turlarini yaratish va ishlab chiqarishga joriy qilishni, resurslardan foydalanish, boshqaruv, tadbirkorlik va biznesni bilish bugungi kundagi mutaxassislar uchun juda muhimdir. Shuningdek, ular uchun iqtisodiyot boshqaruvidagi turli miqyoslarda ishlab chiqilayotgan turli investision yechimlar va loyihalarni tanlab olish, tahlil qilish va baholash usullarini bilish ham juda muhimdir. Bozor iqtisodiyoti talablariga muvofiq kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasini tartibga solish va yangilash, obyektlar qurilishi qiymatini joriy shartnomaviy narxlarda belgilash mexanizmini takomillashtirish kapital qurilishda iqtisodiy islohatlarni chuqurlashtirishning asosiy vazifalaridan biridir. Hozirgi kunda kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasini takomillashtirish va yangilash uchun hududlar, tarmoq vazirliklari va idoralari bo’yicha qurilish materiallari, konstruksiyalar va buyumlar narxi, qurilish mashinalari va mexanizmlaridan foydalanish qiymati, transport xarajatlari, quruvchi ishchilarning ish haqi to’g’risidagi ma’lumotlar axborot banki tashkil etilmoqda. Eskirgan va zamonaviy talablarga muvofiq bo’lmagan amaldagi smeta normalari va qoidalari tizimi va uning asosida qurilish smeta qiymatining oshib ketishiga olib keluvchi rassenkalarni qayta ishlab chiqish va tugatish, qurilish-texnologiya jarayonini va umuman qurilish majmuasining samarali ishlashini maqbullashtirish yo’lida, pirovard natijada qurilishda loyihalashtirish-smeta tizimini takomillashtirib borishada ushba fanni qurilish sohasi talabalariga o’qitish o’z samarasini beradi.
Fanni o’rganishdan asosiy maqsad - o’quvchilarda bozor iqtisodiyoti sharoitida mamlakat kapital qurilish majmuasida narxni shakllantirishining va tanlov savdolarining nazariy va amaliy masalalari to’g’risida talab qilinadigan bilimlarni shakllantirishdir. “Qurilishda baxoni shakllantirish va smeta ishi” fanini o’qitishning asosiy vazifalari:
tinglovchilarni kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasi takomillashtirish va yangilash bilan bog’liq zarur zamonaviy bilimlar bilan qurollantirish; tarmoq vazirliklari va idoralari bo’yicha qurilish materiallari, konstruksiyalar va buyumlar narxi bankini tashkil qilish va mavjud muammolar bilan tanishtirish; iqtisodiyotni modernizasiya qilish sharoitida qurilish mashinalari va mexanizmlaridan foydalanish qiymati, transport xarajatlari aniqlashni o’rgatish; iqtisodiyotni liberallashtirish sharoitida quruvchi ishchilarning ish haqi to’g’risidagi ma’lumotlarni shakllantirishni o’rgatish; kapital qurilishda boshqaruv va xo’jalik munosabatlari tizimiga bozor tamoyillari hamda mexanizmlarini keng joriy etish, loyiha va qurilish ishlarini bajarishga buyurtmalar joylashtirishda tanlov savdolari (tenderlar)ni tashkil etishni o’rgatish va boshqalardan iborat. Fan bo’yicha talabalarning bilimi, o’quvi va ko’nikmasiga qo’yiladigan talablar. “Qurilishda baxoni shakllantirish va smeta ishi” fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida talaba: kapital qurilishda boshqaruv va xo’jalik munosabatlari tizimiga bozor tamoyillari hamda mexanizmlarini keng joriy etish, qurilishda narxni shakllantirishning huquqiy – me’yoriy asoslarini bilishi hamda qo’llay olishni; qurilish obyektlarini loyihalashtirish bilimilariga ega bo’lishi; qurilish konstruksiyasi va qurilish materiallari xususiyatlarini bilishi; mehnat iqtisodiyoti va quruvchi – ishchilar ish haqini shakllantirishni; gruntlar mexanikasi va qurilish texnologiyasini bilishi; qurilishda soliq va soliqqa tortish obyektlarini bilishi investisiya loyihalari hujjatlarini ishlab chiqish, ekspertizadan o’tkazish va tasdiqlash tartibini bilishi bilishi kerak; - talaba qurilish obyektlarining texnik iqtisodiy ko’rsatkichlarini ishlab chiqishni, qurilish obyektlari loyihalashtirish, qurilish hajmini hisoblash, ma’lumotlarni kompyuterga kiritishi va uni qayta ishlash; obyektlarga oid iqtisodiy, statistik va hisobot ma’lumotlarni yig’ish, qayta ishlash va tahlil qilish bo’yicha ko’nikmalarga ega bo’lishikerak. - talaba qurilish materiallari turlarini farqlash va optimal turini tanlay bilishi; qurilish konstruksiyalarining xususiyatlarini, qurilish texnolgiyasini narx shakllantirish jarayonida qo’llay bilish; hududlar, tarmoq vazirliklari va idoralari bo’yicha qurilish materiallari, konstruksiyalar va buyumlar narxi, qurilish mashinalari va mexanizmlaridan foydalanish qiymati, transport xarajatlari, quruvchi ishchilarning ish haqini to’g’ri tanlay bilish, kapital qurilishda tanlov savdolarining natijasi va maqsadini anglay bilishi, qurilish obyektlari qiymatini ekspertiza qilish qonuniyatlari va asoslarini to’g’risida aniq malakalariga ega bo’lishi kerak.
“Qurilishda baxoni shakllantirish va smeta ishi” fani umumkasbiy fan hisoblanib, 1 va 2 semestrda o’qitiladi. Bakalavriat o’quv rejasida o’zlashtirilgan qurilish muxandisligi va iqtisodiy fanlar negizida rejalashtirilgan umummetodologik fanlar, umummutaxasislik integrasiyalashgan fanlari bilan bog’liqlikda olib boriladi. Ushba fanni o’qitishda talabalar qurilish konstruksiyasi, qurilish materiallari, bino va inshootlarni loyihalashtirish asoslari, qurilish texnologiyasi, qurilish iqtisodiyoti, soliq va soliqqa tortish fanlaridan yetarlicha bilim va ko’nikmalarga ega bo’lishlik talab etiladi. Fanning ishlab chiqarishdagi o’rni Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish, tarmoqda bozor iqtisodiyoti tamoyillari va talablariga mos keladigan xo’jalik munosabatlarini keng joriy etish, pudrat, loyiha ishlari va qurilish materiallarining rivojlangan bozorlarini shakllantirish, qurilishda narx belgilash mexanizmni takomillashtirish, loyihalarni amalga oshirishning pirovard natijalari va samaradorligi qurilish obe’ktining narxini to’g’ri va aniq shakllantirishga bog’liq. Shuning uchun qurilishda “Qurilishda baxoni shakllantirish va smeta ishi” fani ixtisoslikning integrallashgan fanlar blokining asosiy fanlaridan biri hisoblanadi.
Talabalarning“Qurilishda baxoni shakllantirish va smeta ishi” fanini o’zlashtirishlari uchun ilg’or va zamonaviy usullardan foydalanish, yangi informasion-pedagogik texnologiyalarni tadbiq qilish muhim ahamiyatga egadir. Fanni o’zlashtirishda darslik, o’quv va uslubiy qo’llanmalar, ma’ruza matnlari, tarqatma materiallar, elektron materiallar, loyiha-smeta tuzuvchi elektron dasturlar, virtual materiallardan, loyiha va smeta hujjatlaridan foydalanilandi. Fanni o’zlashtirish jarayonida AVS 4UZ, TN Qurilish, Smeta Uz dasturlaridan keng foydalaniladi. Mavzularni o’tishda “insert”, “blis-so’rov”, “klaster”, “aqliy hujum” kabi usul va texnikalardan keng foydalaniladi. Amaliy va seminar darslarda “zig-zak”, “guruh bo’lib ishlash”, “insert” kabi pedagogik texnologiyalardan foydalaniladi. 2. Ma’ruzamashgulotlariningishchidasturi
3. Amaliy mashgulotlarningishchidasturi
Laboratoriya ishlarini tashkil etish bo’yicha ko’rsatmalar Fan bo’yicha laboratoriya ishlari namunaviy o’quv rejada ko’zda tutilmagan. Kurs ishini tashkil etish bo’yicha ko’rsatmalar Kurs ishida talabaning oliy o’quv yurtida o’qish davomida to’plagan nazariy va amaliy bilimlari yuzaga chiqadi. Tadqiqot obyekti sifatida “ Qurilish ta’mirlash ishlarini bajarishda shartnoma narxini aniqlash” buyicha xar bir talaba individual varitalarni qabul qiladi. Kurs ishida topshiriq bo’yicha masalalarni chuqur tadqiq etish va tegishli tavsiyalar ishlab chiqish talabaning muammoni mustaqil ko’ra bilishi va qurilish obyekti smeta qiymati aniqlashga qodirligini ko’rsatadi. Kurs ishining asosiy vazifasi talabalarga qurilishi obyekti shartnomaviy joriy narxlarda aniqlashni, shuningdek, qurilish tanlov savdolari ofertasni rasmiylashtirish va taqdim qilish tartibini bilishdan, shuningdek ular to’g’risida keng iqtisodiy mushohadalar yuritishni va uni amalda tadbiq etish yo’llarini o’rgatishdan iborat. Kurs ishi tarkibi kirish, 2 bob, xulosa va takliflar hamda ilovalardan iborat bo’lib, umumiy hajmi 50-65 bet bo’lishi tavsiya etiladi. Kurs ishining kengaytirilgan mavzulari ro’yxati va ularni bajarish bo’yicha uslubiy qo’llanmalar alohida ishlab chiqilishi tavsiya etiladi.
Mustaqil ta’limning kattagina turli xil shakllari mavjud bo’lib, talaba o’qituvchi rahbarligida yangi bilimlarni, uquv va ko’nikmalarni o’zlashtirish, ijodiy faoliyatni amalga oshirish maqsadida bajara oladi. Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari:
Kapital qurilishda narx shakllanishishining o’ziga xos xususiyatlari. Smeta ishiga ta’siretuvchiomillar. Qurilishda narxlarni shakllantirish usullari. Shaharsozliknormalarivaqoidalari. Smeta ishida axborot texnologiyalari va smeta tuzish dasturlari Respublikada markazlashtirilgan kapital qo’yilmalar hisobiga ro’yobga chiqarilayotgan investisiya loyihalarini amalga oshirishda shartnomaviy joriy narxlarga o’tish. Qurilish obyektining texnik iqtisodiy ko’rsatkichlari Qurilish bahosini shartnomaviy joriy narxda aniqlash qoidalari Qurilish-ta’mirlash ishlari smetasi tuzilishi Asosiy ish xaqixarajatlari va ularni shakllantirishga ta’sir qiluvchi omillar Qurilishmateriallari, buyumlarivakonstruksiyalarixarajatlari.Uskunalar, mebel vainventarlarixarajatlari. Obyekt qurilishi qiymatini aniqlashda mashina va mexanizmlardan foydalanish xarajatlari qiymatini shakllantirish Qurilish-montaj ishlarida pudratchining boshqa xarajatlari tarkibi Byurtmachining boshqa xarajatlarini aniqlash tartibi Kapital qurilishda tanlov savdolari va ularni o’tkazish tartibi Dasturning informasion-uslubiy ta’minoti Mazkur fanni o’qitish jarayonida ta’limning zamonaviy metodlari, pedagogik va axborot-kommunikasiya texnologiyalari qo’llanilishi nazarda tutilgan. Qurilishda narxni shakllantirishning nazariy asoslari bo’limiga tegishli ma’ruza darslarida zamonaviy kompyuter texnologiyalari yordamida prezentasion va elektron-didaktik texnologiyalardan, qurilishda narx shakllantirish va smeta ishi bo’yicha elektron dasturlar ABC 4UZ, TN Qurilish, Smeta Uz dan foydalaniladi. “Qurilishda baxoni shakllantirish va smeta ishi”fanidan talabalar bilimini reyting tizimi asosida baholash mezoni. “Qurilishda baxoni shakllantirish va smeta ishi”fani bo‘yicha reyting jadvallari, nazorat turi, shakli, soni hamda har bir nazoratga ajratilgan maksimal ball, shuningdek oraliq va yakuniy nazoratlarining saralash ballari haqidagi ma’lumotlar fan bo‘yicha birinchi mashg‘ulotda talabalarga e’lon qilinadi. Talabalarning fan bo‘yicha bilim saviyasi va o‘zlashtirish darajasining Davlat ta’lim standartiga muvofiqligini ta’minlash uchun quyidagi nazorat turlari o‘tkaziladi.
Baholash turlari va shakllari. Baholash turlari, shakllari, mezonlari va namunaviysavollarkafedramudiritavsiyasibilanoliyta’limmuassasasi(fakultet)ning o‘q uv uslubiy kengashida muhokama qilinadi va tasdiqlanadi hamda harbirfanning ishchi o‘quv dasturida mashg‘ulot turlari bilan birgalikda ko‘rsatiladi. Baholash turlari, shakllari, soni hamda mezonlari haqidagima’lumotlar talabalarga professor – o‘qituvchilar tomonidan fan bo‘yicha birinchi mash-g‘ulotda e’lon qilinadi. Talabalarning fan bo‘yicha o‘zlashtirishini aniqlash uchun quyidagibaholash turlari o‘tkaziladi: oraliq baholash (OB) - semestr davomida talabaning fan o‘quvdasturini tegishli tugallangan bo‘lim(lar)ini o‘zlashtirishini baholashusuli. OB soni (bir semestrda 2 tadan oshmasligi lozim) va shakli (suhbat, yozma ish, og‘zaki so‘rov, test o‘tkazish, kollokvium, hisob-grafika ishi,nazorat ishi, kurs ishi, kurs loyihasi, ijodiy topshiriq va hokazo)fanxususiyati va unga ajratilgan umumiy soatlar hajmidan kelib chiqqanholdabelgilanadi; yakuniy baholash (YAB)- semestr yakunida talabaning muayyan fanbo‘yichanazariybilimvaamaliyko‘nikmalarnio‘zlashtirishini baholash usuli.Uasosantayanchtushunchavaiboralargaasoslangan yozma ish, o‘g‘zaki so‘rov, test, ijodiy ish va boshqa shakllarda o‘tkaziladi. Baholashlar yozma ish shaklida o‘tkazilganda, talabanining yozmaishlarini tekshirish identifikasiya raqamlari berish orqaliamalgaoshiriladi. YOzma ish talaba tomonidan mustaqil ravishda yoziladi.Mualliflikni o‘zlashtirish (plagiat)ga yo‘l qo‘yilmaydi. YOzma ishmatnidagi o‘zganing mualliflik ishidan olingan har qanday matnda muallif,ishningnomivaishning boshqarekvizitlariniko‘rsatgan holda havolalar keltirilishi shart. YOzma ishni tekshirishda plagiat holatlarianiqlanishi, shuningdek ikki yoki undan ortiq yozma ishning mustaqilyozilganligigashubhauyg‘otadigandarajada o‘xshashbo‘lishiushbu ishlarga nol ball qo‘yish yoki oldin qo‘yilgan ballarnibekor qilishgaasos bo‘ladi. Baholashlar bo‘yicha o‘tkazilgan yozma ishlar 6 oy saqlanadi vamuddat o‘tganidan so‘ng o‘rnatilgan tartibda yo‘q qilinadi. O‘quv rejasidagi fanlar bo‘yicha belgilangan baholash turlarinibarcha talabalar topshirishlari shart. YAkuniy baholashlar jadvalifakultet dekani tomonidan tayyorlanib, baholash boshlanishidan bir oyoldin oliy ta’lim muassasasi rektori (prorektori) tomonidan tasdiqlanadi. Oraliq baholash jarayoni kafedra mudiri tomonidan tuzilgankomissiya ishtirokida davriy ravishda o‘rganib borilishi mumkin vauni o‘tkazish tartiblari buzilgan hollarda, oraliq nazorat natijalari bekor qilinib, oraliq nazorat qayta o‘tkaziladi. Oliy ta’lim muassasasi rahbariningbuyrug‘i bilan ta’limsifatininazorat qilishbilimiyoki o‘quv-uslubiyboshqarma(bo‘lim)boshlig‘i rahbarligida tuzilgan komissiya ishtirokida yakuniy nazoratni o‘tkazish jarayoni davriy ravishda o‘rganib boriladi va uni o‘tkazish tartiblari buzilgan hollarda, yakuniy nazorat natijalari bekor qilinadi hamda yakuniy nazorat qayta o‘tkaziladi. Baholash tartibi vamezonlari Talabalarning fanlarni o‘zlashtirishi 5 ballik tizimda baholanadi. Malakaviy amaliyot, fan (fanlararo) davlat attestasiyasi,bitiruv malakaviy ishi, shuningdek magistraturada ilmiy— tadqiqot vailmiy-pedagogik ishlar hamda magistrlik dissertasiyasi bo‘yicha talabalar o‘zlashtirishi ham 5 ballik tizimda baholanadi. Talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirishini baholashda quyidaginamunaviy mezonlar tavsiyaetіladi: 1) xulosa va qaror qabul qilish; 2) ijodiy fikrlay olish;
Baholashlarni o‘tkazishmuddati Baholashlarni tasdiqlangan o‘quv jarayoni jadvaligamuvofiq dekanat tomonidan tuzilgan jadval asosida fan bo‘yicha o‘quvmashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchilar o‘tkazadi. Uzrli sabablarga (talabaning kasal bo‘lishi, yaqin qarindoshlari oilasida favqulotta holatlar, yashash joyi bilan bog‘liq muommoli vaziyatlar) ko‘ra baholashda qatnashmagan talabalarga, asoslovchi xujjatlar taqdim etilgan taqdirda fakultet dekani farmoyishibilanbadolaщlarni shaxsiy grafik asosida topshirishga ruxsatberiladi. Birinchi oraliq baholashdan qoniqarsiz baholangantalabaikkinchi oraliq baholashgacha, ikkinchi oraliq baholashdan qoniqarsizbaholangan talaba yakuniy basolashgacha qarzdorligini qayta topshirishi mumkin. YAkuniy baholashdan 2 (qoniqarsiz) baholangan talabaakademikkarzdor hisoblanadi. Kuzgi semestr natijalari bo‘yicha qarzdor talabalarganavbatdagisemestryakunigacha,bahorgisemestrnatijalaribo‘yicha qarzdortalabalarga yangi o‘quv yili boshlanishiga qadar qayta topshirishga qo‘shimchamuddat beriladi. Qayta topshirishlar soni 2 martadan oshmasligi kerak. Ikkinchi qayta topshirish fakultet dekani tasdiqlagan komissiya tomonidan qabul qilinadi. Qo‘shimcha muddatlarda ham akademik qarzdorlikni bartarafetmagantalaba fakultet dekani tavsiyasiga ko‘ra belgilangan tartibdarektorningbuyrug‘i bilan kursdanqoldiriladi. Talaba baholash natijalaridan norozi bulsa, fan buyichabaholash turi natijalari e’lon qilingan vaqtdan boshlab bir kun mobaynida fakultet dekaniga ariza bilan murojaat etishi mumkin. Bunday holda fakultet dekani taqdimnomasiga muvofiq rektor buyrug‘i bilan3 (uch) a’zodan kam bo‘lmagan tarkibda apellyasiya komissiyasi tashkiletiladi. Apellyasiya komissiyasi talabalarning arizalarini ko‘rib chiqib,shukunning o‘zida xulosasinibildiradi. Kursda qoldirilgan talaba o‘qishni fan(lar) ni o‘zlashtirmagansemestr boshidan boshlaydi va mazkur semestrdagi barcha fanlarni qayta to‘liq o‘zlashtirishi shart. Talabalar ON dan to‘playdigan ballarning mezonlari
Foydalaniladigan asosiy darsliklar va o’quv qo’llanmalar ro’yxati Asosiy adabiyotlar Sh.Mirziyoyev. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda quramiz. T. “O’zbekiston” 2016-56 b. Sh.Mirziyoyev. Tanqidiy taxlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik xar bir raxbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak, T. “O’zbekiston” 2019-104 b. 3 Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari / I.A.Karimov. – T: O’zbekiston, 2009. – 56 b. 4. Ardzinov V.D. Senoobrazovaniye i sostavleniye smet v stroitelstve. – SPb.: Piter,2008.- 240 s. 5. Ardzinov V.D., Baranovskaya N.I., Kurochkin A.I. Smetnoye delo v stroitelstve. Samouchitel. - SPb.: Piter,2009.- 480 s. 6. Baranovskaya N.I., Kotov A.A. Osnovы smetnogo dela v stroitelstve.- Moskva, Sank-Petrburg, 2005.- 480 s. 7. Deyeva A.I. Senoobrazovaniye: uchebnoye posobiye.- M.KNORUS,2011.- 360 s. 8. “Qurilish bahosini shartnomaviy joriy narxda aniqlash qoidalari. Shaharsozliknormalarivaqoidalari. (ShNQ 4.01.16–09Iqtisodiynormativlar). O’zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi. Toshkent 2009. 9. “Qurilishda narx shakllantirish uchun smeta normativ xujjatlar tizimi” Shaharsozlik normalari va qoidalari. (ShNQ 4.01.01–04 Iqtisodiy normativlar). O’zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi. Toshkent 2004. 10. Stepanov P. S. “Ekonomika stroitelstva” M., “Yurayt”, 2005. Qo’shimcha adabiyotlar 1. Barcha reja va dasturlarimiz vatanimiz taraqqiyotini yuksaltirish, xalqimiz farovonligini oshirishga xizmat qiladi. Prezident Islom Karimovning 2010 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2011 yilga mo’ljallangan eng muhim ustuvor yo’nalishlarga bag’ishlangan O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. Xalq so’zi. 2011 yil 22 yanvar. 16 son. 2. Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada yuksaltirishdir. – Prezident Islom Karimovning 2009 yilning asosiy yakunlari va 2010 yilda O’zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi // Xalq so’zi, 2010 yil 30 yanvar. 3. Karimov I.A. “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch”. -Toshkent.: "Ma’naviya", 2008. 4. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2003 yil 6 maydagi PF3240 sonli “Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirishning asosiy yo’nalishlari to’g’risida” Farmoni 5. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 24 oktyabrdagi 463-sonli “Kapital qurilishda narxlarni shakllantirishning smeta-normativ bazasini takomillashtirish va yangilash chora-tadbirlari to’g’risida”gi Qarori. Download 155,96 Kb. Do'stlaringiz bilan baham:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish