Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Gips toshining siqilishga va egilishga bo‘lgan mustaxkamlik  
chegarasini aniqlash 

---

47 
 
Normal quyuqlikdagi gips xamiridan tayyorlangan gips toshining  siqilishga va 
egilishga bo‘lgan mustaxkamlik chegara 
si oʻlchamlari 40x40x160 mm bo‘lgan namunalarni sinash yuli bilan aniqlanadi. 
Ishni  bajarish  tartibi:    Gips  namunasidan  1200  g  tortib  olib  uni  normal 
quyuqlikni ta’minlovchi idishdagi suvga 20 sekund davomida sochiladi va 60 sekund 
davomida korishtiriladi. 
Gips  qorishmasini  tezlik bilan  oldindan moylangan  metall  qoliplarga  kuyiladi. 
Qoliplarning xamma bulinmalari qorishma bilan bir vaqtda toʻldiriladi. 
Qorishma  ichidagi  havo  pufakchalarini  chiqarib  tashlash  maqsadida  qolipga 
qorishma kuyilgandan keyin 5 marta silkitiladi. 
Gips  qorishmasi  korishtirilgandan  boshlab  15

5  daqiqa  utgandan  sung 
namunalar  qolipdan  bushatiladi  va  xonalarda  saklanadi.  Keyin  gipsni  suv  bilan 
aralashtirilgandan  boshlab  ikki  soat  utgandan  sung  namunalarni  mustaxkamlik 
chegaralari  aniqlanadi.  Egilishga  bo‘lgan  mustaxkam  chegarasi  MII-100  asbobi 
yordamida aniqlanadi. Asbob shkalasida egilishga bo‘lgan mustaxkamlik chegarasini 
kiymati  kg/sm
2
  larda  yozib  olinadi.  Siqilishga  bo‘lgan  mustaxkamlik  chegarasi  6 
dona  yarimta  namunalarni  sinash  yuli  bilan  aniqlanadi.  Siqilishga  bo‘lgan 
mustaxkamlik quyidagi ifoda yordamida hisoblanadi: 
 
bu yerda: P
max
 – buzuvchi kuch, N yoki kgs; 
F – namunaning koʻndalang kesim yuzasi, 25 sm
2
 ga teng. 
Siqilishga  bo‘lgan  mustaxkamlik  toʻrt  sinalgan  namunaning  oʻrtacha  arifmetik 
kiymati bilan hisoblanadi.