Qurilish sanoati maxsuloti va uning texnalogiyaliligi

Ilmiy texnik-taraqqiyotning qurilishdagi
samaradorligini iqtisodiy baholash va uning
ko’rsatkichlari.
Ilmiy texnik-taraqqiyot borasidagi iqtisodiy samaradorlik va ish mahsuldorligini baholash fan va texnika rivojlanishiga, tashkiliy- texnik va xo’jalik tadbirlarini olib borishga o’z hissasini qo’shadi. Bunda tarmoq darajasida asosan quyidagilar muhim sanaladi:
loyihalarning yangiligi va istiqbolligi;
ishlab chiqarishning texnik darajasi va texnik iqtisodiy
ko’rsatkichlarini oshirishda qo’shilgan amaliy ulushi;
ish sifatini tushirmagan holda o’z muddatida bajarish;
ilmiy texnik loyihalarni amalga oshirishdan olinadigan iqtisodiy
samaradorlik;
yangiliklarning mazkur sohada mavjud o’zimizning va chet el yutuqlaridan
farqi.
Qurilishda ilmiy texnik-taraqqiyotning samaradorligini baholashning eng ko’zga ko’ringan sohalari bo’lib quyidagilar hisoblanadi:
1. Konstruktiv va xajmiy-rejaviy yechimlarsiz ishlab chiqarish resurslarini tejalishini ta’minlovchi yangi texnologik jarayonlarni qo’llash, ishlab chiqarishni mexanizasiyalash, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etish usullari.
Bu yerda samaradorlikni baholash quyidagi formula asosida baholanadi:
E = A ((S₁+Ye_nK₁) - (S₂+Ye_nK₂))

bunda: A — yangi texnikadan foydalangan holda hisobot yilida

bajarilgan ish hajmi;
S₁,S₂ — taqqoslanadigan variantlar bo’yicha ishning tannarxi;
K₁,K₂ — xuddi shu variantlar bo’yicha kapital qo’yilmalar;
Yen — kapital qo’yilmalar iqtisodiy samaradorligining normativ koeffisiyenti.
2. Butun xizmat davrida vaqt omilini hisobga olgan holda ekspluatasiya qilish harajatlarni iqtisod qilinishi orqali baholanadigan yangi mashina va konstruksiyalarni qo’llash.
Yangi qurilish texnikasining samaradorligi yuqorida ko’rsatilgan formula bo’yicha baholanadi. Bunda yangi va oldin ekpluatasiya qilingan texnikaning qiymati hisobga olinadi. Yangi va oldindan ekpluatasiya qilingan konstruksiyaning o’zoq muddatligini hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi: