Qurilish materiallari va buyumlari

11-ISH. SHAG‘AL TOSH ZARRACHALARI ORASIDAGI BO‘SHLIQNI ANIQLASH 
SHag‘al toshning orasidagi bo‘shliqlar shag‘alning avvaldan hisoblab chiqarilgan zichlik 
ko‘rsatkichi bo‘yicha aniqlanadi. SHag‘alning zichligi (hajm bo‘yicha % da) formula yordamida 0,1% 
gacha aniqlikda hisoblab chiqariladi. 
SHag‘al toshning uyma zichligi-. . . g/sm
3
. 
SHag‘alning to‘kilgan o‘rtacha zichligi- . . . . g/sm
3
. 
Bo‘shliq (hajm bo‘yicha)- . . . %. 
Hisoblash formulasi: 
%
100
1









х
т
q
V


 
12-ISH. SHAG‘AL TOSH NAMLIGINI ANIQLASH 
Asbob va uskunalar. 
Quritish javoni, tarozi, kurakcha, vaqt o‘lchagich.
Ishlash tartibi.
SHag‘alning namlik darajasi quyidagicha aniqlanadi: shag‘alning o‘rtacha 
namunasidan tarozida ikki marta va har gal kamida 500 g dan (1 g gacha aniqlikda) tortib olinib, ayrim-
ayrim holda yassi idishlarga to‘kiladi-da, quritish javonida, to vazni o‘zgarmaydigan bo‘lguncha 110±5°S 
haroratda quritiladi. Quritish jarayonida shag‘alni har 30 minutda metall kurakcha yordamida aralashtirib 
turish tavsiya etiladi. 
SHag‘al qurigach, sovitiladi va tarozida tortiladi. Uning namlik darajasi W (massasi bo‘yicha % 
hisobida) formula yordamida hisoblanadi.
№ 
Massa, g 
% 
idish 
idish bilan shag‘al 
quritilgandan keyin idish bilan shag‘al 
1 
2 
Hisoblash formulasi: 
%;
100
2
2
1



m
m
m
W
Bu erda:
1
m
-
xo‘l qum massasi, g;
2
m -quruq qum massasi, g. 

---

-
127 -