Qurilish materiallari va buyumlari

BETONNING NOMINAL TARKIBI 
Ishlab chiqarishda tayyorlanadigan beton tarkibiy qismlarining massasi bo‘yicha nisbatini hosil 
qilish uchun har bir materialning kg lar hisobidagi sarfi sement sarfiga taqsimlanadi: 
88
,
0

Ц
С
 bo‘lganda
S/S:Q/S:SH/S=2,1/2,1:6,6/2,1: 12,8/2,1=1:3,1:6 
a) massa bo‘yicha S : K : SH = 1 : 3,1 : 6 S\S =0,88 
Sement . . . . . . . . .
210,227 kg 
 
Suv . . . . . . . . . . . . 
185 l 
 
Qum . . . . . . . . . . . .
660,235 kg 
 
SHag‘al . . . . . . . . . . 
1280,193 kg 
lozim bo‘lar ekan. 

---

-
131 -
S/S:Q/S:SH/S=0,89/0,89:2,82/0,89:5,48/0,89=1:3,1:6,1 
b) hajm bo‘yicha S : K : SH = 1 : 3,1 : 6,1 S\S =0,88 
 
2-ISH. BETON QORISHMASINING HARAKATLANUVCHANLIGINI ANIQLASH 
Umumiy tushuncha.
 
Beton qorishmasining harakatlanuvchanligi deganda, beton qorishmaning 
betonlanadigan buyum qolipini yaxshi to‘ldirishi, og‘irlik kuchi yoki tashqi mexanik kuchlar ta’sirida 
qolipda zichlashish xususiyati tushuniladi. 
Asbob va uskunalar. 
Beton qorishmasidan namuna, kesik konus, beton qorishmani zichlash uchun 
diametri 16 mm, uzunligi 600-700 mm li po‘lat sterjen, 700 mm li po‘lat chizg‘ich. 
Ishlash tartibi.
 YOg‘och taxtani tekis qilib qoplangan po‘lat tunikaga yoki beton polga kesik konus 
o‘rnatiladi va uning ichki yuzasi suv bilan namlanadi. Ikki oyoq bilan bosib turilgan kesik konus asbobga 
bir xil balandlikda uch qatlam qilib sinash uchun olingan beton qorishma joylanadi. Har qaysi qatlam 
po‘lat sterjen bilan 25 marta zichlanadi. Keyin kesik konus ustidagi ortiqcha qorishma uning qirralari 
bo‘ylab sidirib tashlanadi va yuzasi kurakcha bilan tekislanadi. Qolipni bandidan ushlab tik holatda 
ko‘tariladi va u kesik konus shaklini olgan beton qorishma yoniga o‘rnatiladi. Kesik konus beton 
qorishmadan chiqazib olingandan keyin u cho‘kishi yoki yoyilishi mumkin.
2-rasm. Standart konus bo‘yicha betonning harakatlanuvchanligini aniqlash. 
 
Beton qorishmani qolip balandligiga nisbatan qancha mm cho‘kkanligini bilish uchun qolipni 
ustki qirrasiga chizg‘ich qo‘yiladi va uning harakatlanuvchanligi aniqladi. Har qaysi beton 
qorishmasining quyuqlik darajasi ikki marta yuqoridagi usul bilan aniqlanadi. Olingan natijalar farqi 2 
sm dan kam bo‘lsa u holda o‘rta arifmetik qiymat xulosa qilib olinadi va 2-jadvalga yoziladi. 
Beton qorishmaning harakatlanuvchanlik va bikrlik ko‘rsatmalari. 
№ 
Konstruksiyaning turi 
Konus cho‘kishi, 
sm 
Bikrlik, sek. 
1 
2