Qurilish materiallari

14.4.1. Tabiiy organik xom ashyo asosidagi materiallar


Yog'och payrahali plitalar yog'och payraha (juni) va fenol- formaldegid, karbamid smolalari (7-9%) asosida tayyorlanadi. Material tarkibida 90% atrofida organik tolasimon xomashyo bo'ladi. Buyum sifatini oshirish uchun tarkibiga gidrofob, difil moddalar, antiseptik va antipiren kiritiladi.
Yog'och tolali issiqlik izolatsiyasi plitalari qurilishga yaroqsiz yog'ochdan olingan tolalar, qog'oz makulatura, jo'xori, g'o'za, kanop poyasi, poxol va shu kabilar polimer bog'lovchilar qo'shib issiq holda presslab olinadi (14.8-rasm). Ularning o'rtacha zichligi 250 kg/m³, issiqlik o'tkazuvchanligi λ=0,07 W/(m.°C) gacha bo'ladi.



14.8-rasm. Yog’och tolali plitalar


Fibrolit plitalari yog'och yungi va noorganik bog'lovchilar asosida olinadi. Yog'och yungi (uzunligi 200-500 mm, eni 2-5 mm va qalinligi 0,3-0,5 mm li tola) yel, lipa, osina, qarag'aydan tayyorlangan kalta to'sinchalar maxsus stanoklarda ishlov berib olinadi (14.9-rasm). Mineral bog'lovchi sifatida sement ishlatiladi. Yog'och yungi va bog'lovchi yaxshi yopishishi uchun qorishma tarkibiga kalsiy xlorid mineralizator sifatida qo'shiladi. Ularning o'rtacha zichligi 300-500 kg/m³. λ =0,1-0,15 W/(m.°C), egilishdagi mustahkamlik chegarasi 0,4-1,2 MPa, qalinligi 25, 50, 75 va 100 mm.





14.9-rasm. Fibrolit plitalar


Arbolit plitalari (bloklari) qisqa tolali organik to'ldirgichlar (yog'och qipig'I, payraha, g'o'za, kanop poyasi, poxol) va sement yoki shlak ishqorli sement asosida tayyorlanadi (14.10-rasm). Mahsulot sifatini oshirish uchun qorishma tarkibiga kalsiy xlorid, suyuq shisha kabi mineralizatorlar qo'shiladi.
Issiqlik izolatsiyasi arbolitning o'rtacha zichligi 500 kg/m³ gacha, konstruktiv-issiqlik izolatsiyasi arbolitniki esa 700 kg/m³ gacha bo'ladi. Uning siqilishdagi mustahkamligi 0,5-3,5 MPa, egilishidagi cho'zilishga mustahkamligi 0,4-1,0 MPa, issiqlik o'tkazuvchanligi 0,08-0,12 W/(m.°C).
Plitalarga ishlov berish - arralash, teshish, mix qoqish, silliqlash oson. Ular to'siq konstruksiyalar, karkasli devor va yopmalarning issiqlik izolatsiyasi uchun ishlatiladi.