Qurilish materiallari

6.6-rasm. Beton qorishmasi strukturasi:
a - bikr; b - harakatchan.


Yirik to'ldirgich donalarining a-koeffitsiyenti bikr qorishmalarda 1,05-1,15 va harakatchan qorishmalarda 1,2-1,5.
Hozirgi kunda beton qorishmasini plastifikatsiyalash maqsadida o'ta samarali super va giper plastifikatorlar - melamin smolasi hosilasi, naftalin sulfokislotalar (S-3), lignosulfonatlar va ularning kul-gel aralashmalari asosidagi modda va shu kabilar 0,15-1,2% sement miqdoriga nisbatan qorishma tayyorlanayotgan jarayonda qo'shiladi.
Beton qorishmaga plastifikator qo'shish uni tayyorlash texnologiyasini va qorishmani qoliplarga joylashtirishni osonlashtiradi. Uning beton qorishmasidagi ta'sir kuchi 1 - 1,5 soat.
Beton qorishmasidagi ishqoriy muhitda plastifikatorlar beton uchun zararsiz moddalarga aylanadi va keyinchalik undan tayyor­langan buyumning ekspluatatsion xususiyatlariga salbiy ta'sir ko'rsatmaydi. Beton tarkibiga kiritilgan gidrofob va difil plastifikatorlarning gidrofob effekti uzoq yillar saqlanadi. Odatda, bunday betonlar atmosfera muhitiga va sovuqqa chidamli bo'ladi. Super-plastifikatorlar qo'shilgan beton qorishmalarini betonnasos vositasida uzatish va qoliplarga zichlashtirish usullarini qo'llamasdan, quyma usulda qoliplanadi.
Hozirgi kunda beton qorishmasini plastifikatsiyalash va suv ushlashlik xususiyatini yaxshilash maqsadida gelpolimerlar qo'shilmoqda. 1 g gelpolimer 50-100, hatto 1000 ml suvni o'ziga vaqtincha bog'lay oladi. Suvga to'yingan gelpolimer bir necha kun davomida suvning bir qismini yo'qotadi. Suvning qolgan qismi esa vaqt o'tishi bilan sement gidratalsiyasi jarayonini suv bilan ta'minlaydigan ichki mikro suv «havzalari» vazifasini o'taydi.


6.4. Betonning asosiy xossalari
6.4.1. Betonning mustahkamligi
Betonning mustahkamligi bog'lovchi, to'ldiruvchilarning sifatiga va hosil bo'lgan kompozitsion materialning zichligiga bog'liq bo'ladi. Umuman, beton qanchalik zich strukturaga ega bo'lsa, shunchalik mustahkam bo'ladi. Bog'lovchining sifati sementning markasi (^J. mayda va yirik to'ldirgichlarning sifati A koeffitsiyenti, g'ovakligi esa suv-sement nisbati (S/SJ bilan belgilanadi.
Zich betonning g'ovakligini quyidagicha ifodalash mumkin:

bunda: S va S_njsuv hamda sementning 1 m³(1000 1) be ton uchun sarfi, W- kimyoviy bog'langan suvning miqdori (sement iniqdoriga nisbatan). Beton qotishining 28 sutka davomida sement massasiga nisbatan 15% atrofida suvni shimishini hisobga olsak, IF=0,15 ga teng bo'ladi.