Qurilish materiallari

11.5-rasm. Bosim ostida quyish mashinasining ishlash sxemasi:
a - massani eritish va plastifikatsiyalash; b - massani qolipga bosim ostida
kiritish; d - qolipni ajratib, buyumni chiqarib olish. 1 - porshen;
2 - massa saqlanadigan bunker; 3 - silindr isitkichlari; 4 - silindr;
5 - ochiladigan qolip.
9
Qoliplash usulida listli, plyonkali, quvursimon zagotovkalarga qayta ishlov berib, murakkab shakldagi buyumlar olinadi. Plastmassalarni qizdirib, shakl berishning, asosan, uch usluli qo'llaniladi: shtamplash, pnevmoqoliplash va vakuum-qoliplash (11.6-rasm).
Shtamplash usulida listlardan zagotovka qirqib olinadi, qizdi­riladi, press-qolipning matritsa va puanson orasiga qo'yiladi va 1 MPa bosimda siqiladi. Bu usulda viniplast, tekstolit, organik shisha kabi listli materialdan qurilish buyumlari tayyorlanadi.
Pnevmoqoliplash usulida list matritsa konturi bo'yicha mahkamlanadi va yumshaguncha qizdiriladi. Kegin zagotovka 7-8 MPa bosimda siqilgan qizdirilgan havo bilan list matritsa yuzasiga siqiladi. Pnevmoqoliplash usulida termoplastlar asosida idishlar, halqasimon elementlar olinadi.
Vakuum-qoliplash usulida list ichi bo'sh qolip konturi bo'yicha mahkamlanadi va bo'shliq ichidagi havo so'rib olinadi. Bunda atmosfera bosimi ostida list qolip yuzasiga siqiladi va muayyan shaklga kiradi. Ushbu usulda polistirol, polimetilmetakrilatlar, vinilli polimerlar asosida sanitariya-texnika buyumlari qismlari quyiladi.





11.6-rasm. Vakuum-qoliplash sxemasi:
a - negativ qolip; b - pozitiv qolip; d - puanson bilan zagotovkani xomaki
tortish; e - pnevmativ usulda zagotovkani xomaki tortish; I-II qoliplash
pozitsiyalari; I - zagotovka; 2 - negativ qolip; 3 - tayanch; 4 - siquvchi
rama; 5 - puanson; 6 - pozitiv qolip; 7 - qoliplash kamerasi.
Ko'pirtirish usuli yacheykali issiqlik va tovush izolatsiyasi plastmassa buyumlari va germetiklar tayyorlanadi.
Plastmassa tarkibida g'ovaklik o'zaro reaksiyaga kirishib, gaz hosil qiluvchi komponentlar kiritish yoki qizdirilganda porofor singari parchalanib gaz hosil qilish natijasida hosil bo'ladi. Ko'pirtirish ochiq va yopiq qoliplarda bosimsiz va bosim ostida bo'lishi mumkin. Bu usulda termoplastik va termoreaktiv polimerlar asosida issiqlik izolatsiyasi va konstruktiv-issiqlik izolatsiyasi matenallari olinadi; penoplastlar, penopolistirollar, ko'pirtirilgan karbamid va fenolformaldegid kompozitsiyalar shular jumlasidandir.
Yacheykali plastmassalar bino va inshootlarning tom, devor, yerto'la, qavatlararo yopmalar issiqlik izolatsiyasida ishlatiladi.