Qurilish materiallari ishlab chiqarish korxonalarining iqtisodiyoti

tashkiliy omillarda 
korxonalar, 
tarmoqlar va umuman, xalq xo‘jaligi darajasida ishlab chiqarishni tashkil etish 
kiradi. Xususan, korxonalarni mamlakatimiz hududlari bo‘yicha joylashtirish, ham 
mamlakat ichida, ham chet mamlakatlar bilan transport aloqalarini yo‘lga qo‘yish; 
korxonalarni ixtisoslashtirish va ularning keyinchalik kooperatsiyalashuvi; moddiy-
texnika, energiya ta’minoti, ta’mirlash xizmati ko‘rsatish va xokazolar katta 

---

124 
ahamiyatga egadir.
Korxonalar ichida ishlab chiqarishni tashkil etishning yaxshilanishiga doir 
muxim vazifalar quyidagilardir: 
-
rejalashtirish sifatini oshirish;
-
ishlab chiqarishni tashkiliy texnik jihatdan tayyorlashni tashkil etish;
-
yangi texnika va texnologiyani o‘z vaqtida joriy qilish;
-
ishlab turgan asbobuskunalarni zamonaviylashtirish;
-
mashinalar, mexanizmlar, asbob uskunalar, apparatlarni joriy va kapital 
ta’mirlashni ta’minlash; 
-
korxona ichida moddiy-texnika ta’minotini to‘g‘ri tashkil etish. 
Ijtimoiy-iqtisodiy omillarning
ta’siri shu narsa bilan bog‘liqki, fantexnika 
tarakdoiyotining avj olishi, ishlab chiqarish (texnika, texnologiya) moddiy asosining 
ta’minlashuvi va xilma-xil, ko‘p xollarda esa ancha murakkab tashkiliy tadbirlarning 
amalga oshirilishi o‘z-o‘zidan emas, balki faqat ijtimoiy ishlab chiqarish 
ishtirokchilari bo‘lgan insonlarning faol mehnat faoliyati natijasidagina sodir 
bo‘ladi.
 
Nazorat va muhokama uchun savollar 
1.
Kadrlar tuzilmasi deganda nima tushuniladi va uni belgilab beruvchi omillar 
qanday? 
2.
Real ish haqi nominal ish haqidan nimasi bilan farq qiladi? 
3.
Mehnatga haq to‘lashning qanday tizim va shakllarini bilasiz? 
4.
Qaysi hollarda vaqtbay 
va ishbay haq to‘lashdan foydalanish 
maqsadga muvofiq hisoblanadi?