Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalarini ishlab chiqarish

Koppchitilgan vermikulit
– tabiiy togp jinsi vermikulitni 1000-1100°S 
haroratda pishirib koppchitish yopli bilan olinadi. 
Koppchitilgan perlit
– tarkibida suv miqdori kam (2-4%) boplgan 
vulqondan otilib chiqqan shishasimon togp jinslarini (perlitlar, obsidianlar) 950-
1200°S da jadal pishirib olingan yengil topldirgich. 
Quruq qurilish qorishmalari
– bu kopp komponentlardan tashkil topgan 
boplib, ularning tarkiblarida mineral bogplovchi va topldirgichdan tashqari, 
mineral bogplovchining qotishi va mustahkamligini boshqarish, qorishma 

---

149 
qotgandan keyingi zarur fizik-mexanik xossalarga erishishini tahminlash 
maqsadida kimyoviy qopshimchalar kompleksi mavjuddir. 
Nanomaterial –
oplchamlari 100 nmdan kichik boplgan va ekspluatatsion 
xossalari tuzilish elementlariga bogpliq boplgan materialga aytiladi. 
plastiklovchi qopshimcha
– juda oz miqdorda qopshilishiga qaramay 
pastalarning harakatlanuvchanligi (oquvchanligi, yaxshi joylashuvchanligi)ni 
oshiruvchi qopshimchalar. 
polimerlar
– yuqori molekulyar birikmalar (smolalar)dan iborat boplib, 
molekulalari kopp karra takrorlanadigan strukturali zvenolardan iborat. Kelib
chiqishi bopyicha polimerlar tabiiy va sunhiy (sintetik) polimerlarga boplinadi.
portlandtsement
– portlandtsement klinkeri va gipsni birgalikda mayin 
tuyish natijasida olingan kukunsimon materialga aytiladi. Tuyish paytida faol 
mineral qopshimcha yoki boshqa qopshimchalar qopshilishi mumkin.
Tabiiy polimerlar
- oqsillar, nuklein kislotalar, tabiiy kauchuklardan iborat. 
SHishablok 
– bu ikki presslangan shisha plastinani (yarim bloklarni) 
biriktirib, ichi bopsh germetik yopiq qilib tayyorlangan maxsulotdir.