Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalari ishlab chiqarish

Kengayuvchi yoki kirishmaydigan sementlarni suv o‘tkazmaydigan beton tayyorlashda qo‘llash mumkin. Bu sementlarning mohiyati sementni qotishida fizik-kimyoviy jarayonlar natijasida hajmi oshadigan tarkiblarni borligidir. Bunday sementlarning juda kup retseptlari ma’lum, lekin doimiy ishlab chiqarilmaydi (bunday sementlar alohida mahsus maqsadlar uchun ishlab chiqariladi).
Oxirgi yillarda betonni qotish jarayonida uning hajm o‘zgarishini sozlash uchun kengayuvchi sementlar o‘rniga oddiy portlandtsementli qorishma va betonlarga kompleks qo‘shimchar kiritilishi qo‘llanmoqda.
Fosfat sementlarni issiqqa chidamli va boshqa mahsus betonlarni tayyorlashda qo‘llash mumkin. Bu sementlarning qotishi ba’zi bir mayin yanchilgan oksidlarning(titan dioksidi, mis, magniy, ruh oksidi va boshqalar) va fosfor kislotasining mahsus tarkibining o‘zaro ta’siri hisobiga ro‘y beradi. Bunday sementlar yuqori mustahkamlikka egadirlar, yuqori darajali issiqqa chidamli, lekin tarkibining turiga qarab mahsus qotish tartibini talab qiladi, chunki noto‘g‘ri texnologiyalarda betonda sezilarli darajada nosoz holat rivojlanishi mumkin, masalan materialning oxirgi pishiqligini pasaytiruvchi massani ko‘payishi mumkin.
Kislotaga chidamli sement- kislotaga chidamli mahsulotlar ishlab chiqarish uchun mo‘ljallangan. U sinchiklab aralashtirilgan mayda kvarts qumi va kremniyftorli zichligi 1, 32-1, 5, bog‘lovchi xususiyati natriydan tashkil topgan. Bu sementni suyuq shishada, ya’ni natriy yoki kaliy silikatini Na₂OnSiO₂; K₂ OnSiO₂ kalloidli qorishmasi bilan qorishtiriladi. Kerak bo‘lgan konsistentsiya(quyuqlik)ga erishish uchun suyuq shishaga suv qo‘shib suyultiriladi. Suyuq shisha karbonat angidrit gazi ta’sirida qurishi va amorf kremnezem ajralishi oqibatida havoda qotadi. Suyuq shisha qotishini tezlatish va sement toshining zichqligini oshirish uchun kislotaga chidamli sementdan foydalaniladi. Uning tarkibiga kiradigan kremniyftorli natriy qotish katalizatori hisoblanadi va qotgan materialni kislota va suvga chidamliligini oshiradi. Kremniyftorli natriy qo‘shimcha eriydigan shishaning massasiga nisbatan 12-15% ni tashkil etishi kerak. So‘nggi yillarda kelgusida sementning xususiyatlarini yaxshilash bo‘yicha ishlar olib borilmoqda. Qo‘shimchali krentlar (kristallizatsion komponentlar) sement ishlab chiqarish kashf etilmoqda va joriy qilinmoqda, natijada sementning mustahkamligi 5-15% ga oshib(o‘rtacha 10 MPa), sovuqqa va sul’fatga chidamliligi yaxshilanmoqda. SHuningdek sul’foalyuminat klinneri asosida tez qotadigan va yuqori mustahkamlikka (bir kundan keyin 40-50 MPa) ega bo‘lgan sementlar ishlab chiqilmoqda.