Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalari ishlab chiqarish

6-tajriba ishi
Yangi tayyorlangan beton qorishmasining zichligini aniqlash
Asbob-uskunalar: tsilindr, metall sterjeni, tarozi, vibrostol.
Ishning bajarish tartibi. Beton qorishmasining zichligi o’lchov tsilindri yordamida aniqlanadi. To’ldiruvchining yirikligi (fraktsiyasi)ga asosan o’lchov tsilindri tanlanadi
To’ldiruvchining fraktsiyalari:
5-10 mm – 1l. 10-20 mm – 2l. 20-40 mm – 5l. 40-70 mm – 15l.
Tortib massasi aniqlangan o’lchov tsilindri beton qorishmasi bilan to’ldiriladi. O’lchov tsilindrini to’ldirish tartibi quyidagicha: beton qorishmasining har qatlami (1/3, 2/3 va 3/3 qism - tsilindr balandligi bo’yicha) po’lat sterjeni (diametri 16 mm, uzunligi 650 mm) yordamida bir tekisda zichlanadi. Bunda 5 l tsilindr ishlatilganda zichlash soni 16 ga, 15 l da 35 ga teng. Zichlash tugatilgandan so’ng beton qorishmasini ortiqcha qatdami kesib tashlanadi va tarozi yordamida 1 g aniqlikda tortib massasi aniqlanadi va beton qorishmasining zichligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

Bu y ‘yyerda:
- beton qorishmasi bilan to’ldirilgan tsilindr massasi, kg;
- bo’sh tsilindr massasi, kg; - tsilindr hajmi, m³.

Bikir (quyuq, ChK = 0) zichlangan xolatdagi beton qorishmasining zichligi qolipda aniqlanadi. Buning uchun 150x150x150 mm o’lchamdagi qolip tarozida tortib olinadi va laboratoriya vibrator stoliga mahkamlanadi. Vibratsiya yordamida beton qorishmasi zichlanadi. Vibratsiya davomiyligi beton qorishmasining bikirligiga teng. Vibratsiya tugagandan so’ng beton qorishmasini ortiqcha qatdami kesib tashlanadi va tarozi yordamida 1 g aniqlikda tortib massasi va beton qorishmasining zichligi aniqlanadi.

Beton qorishmasi uchun suvning taxminiy sarfi
1-jadval

Beton qorishmasining xususiyati		Suvning taxminiy sarfi (l) to’ldiruvchining yirikligi (mm)
Konus cho’kishi, sm	Bikirlik, sek	SHag’al				CHaqiq tosh
		10	20	40	70	10	20	40
0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 3 4 5 6 8 10 12 14	35 30 25 20 15 10 8 5 4 - - - - - - - - - -	152 154 156 158 160 162 165 171 176 182 187 192 196 199 203 210 216 222 227	137 139 141 143 145 148 150 156 160 168 172 177 181 185 188 195 202 207 212	121 123 125 127 129 132 136 141 146 153 157 162 166 170 173 181 187 192 196	106 108 110 112 114 117 121 126 131 138 142 147 151 154 158 165 172 177 186	162 164 166 168 170 172 175 181 186 192 197 202 206 209 213 220 226 232 237	147 149 151 153 155 158 160 166 170 178 182 187 191 195 198 205 212 217 222	131 133 135 137 139 142 146 151 156 163 167 172 176 180 183 191 197 202 206

Izoh:
a) Portlandtsement ishlatilganda ( = 3,10 … 3,15 g/sm³ va K=0,27 … 0,28). Boshqa turdagi tsementlar ishlatilganda suv sarfi K_n.g.= 0,30 bo’lganda 5 l ga, K_n.g.=0,32 da 10 l ga, K_n.g.=0,35 da 15 l ga, K_n.g.= 0,38 da 20 l ga oshiriladi va K_n.g.= 0,24 ga teng bo’lganda 5 l ga kamaytiriladi.

b) Yirik to’ldiruvchining suv shimuvchanligi 0,5% ga cha qabul qilinadi. Yirik to’ldiruvchining suv shimuvchanligi 0,5% dan ko’p bo’lganda har 0,5% ga oshganda 7 l dan suv miqdori ko’paytiriladi.
v) Qumning suv talabchanligi 7% ni tashkil etadi, suv talabchanligi 7% dan ko’p bo’lgan mayda qumlar ishlatilganda, har bir foizga oshganda suv sarfi 5 l ga oshiriladi.