Qurilish кonstruksiyalari” каfedrasi 5312000-“Neft-gazni qayta ishlash sanoati оb’yektarini loyihalashtirish va qurish” ta’lim yo‘nalishi

6-rasm.Adsorbsiya jarayonining prinsipial chizmalari:

a –qo’zalmas donador adsorbentli; b – harakatchan donador adsorbentli; d – stirkulyatstiyali, mavhum qaynash qatlami.

Agar adsorbent kukun changsimon ko’rinishda bo’lsa, stirkulyatstiyali, mavhum qaynash qatlamli chizma qo’llaniladi.

Desorbsiya

Yuqori faollikka ega bo'lgan adsorbentlar qimmatbaho materiallar qatoriga kiradi, shu sababli ulardan bir necha marotaba foydalanish lozim.

Buning uchun adsorbsiya jarayonidan keyin adsorbent regeneratsiya qilinadi, ya'ni unda yutilgan modda ajralib chiqariladi.Adsorbsiyaga teskari bo`lgan jarayon desorbsiya deb ataladi.

Adsorbent quyidagi usullar yordamida regeneratsiya qilinishi mumkin: 1)adsorbentning temperaturasini oshirish yoki uning ustidagi bosimni kamaytirish; 2)adsorbent qatlami orqali isitilgan gaz yoki qizdirilgan bug'ni haydash;

3)adsorbentda yutilgan komponentlarni adsorbsion xossasi yuqori bo'lgan boshqa modda yordamida siqib chiqarish.

Temperatura qancha yuqori bo'lsa desorbsiya jarayoni shuncha tez va to'la boradi.Temperaturani to'g'ri tanlash katta ahamiyatga molik. Tanlangan temperatura yutilgan komponentlarni adsorbentdan to'la ajratib chiqarishni va adsorbentning o'ta qizib, parchalanib ketmasligini ta'minlashi zarur. Regeneratsiya paytida adsorbentning faolligi biroz kamayadi.

Yuqori temperaturalarda oson parchalanib ketadigan moddalarni desorbsiya qilishda siqib chiqarish usulini qo'llash maqsadga muvofiqdir. Bunday usuldan temperatura 80°C bo'lganda foydalanish yaxshi samara beradi.

Har bir sharoit uchun tegishli temperatura chegaralari qabul qilinadi. Masalan,gazlarni seolitlar yordamidan quritilgandan so'ng, desorbsiya jarayoni (namlikni adsorbentdan ajratish) ni amalga oshirish uchun temperatura 30°Cdan ortmasligi kerak.

Adsorbentlarni to'la regeneratsiya qilish uchun desorbsiyadan keyin adsorbentni quritish va so'ngra sovitish zarur.Shundan so'ng adsorbsiyaning yangi siklini boshlash mumkin.

Desorbsiya jarayoni adsorbsiyaga ko'ra ancha yuqori temperaturalarda olib boriladi, shu sababdan desorbsiyaning vaqti adsorbsiyanikiga nisbatan kam bo'ladi.