Qurilish ishlari muddatlarini qisqartirish va tannarxni pasaytirish

Nivelirlash yo‘llari bo‘yicha kutilayotgan nisbiy xatoliklari

Yul nomeri	Yul uzunligi L (km)	nukta nomerlari
		boshi	oxiri
1	6,27	do‘stlik	2	0	123	62	625	686,5	26
2	3,85	zarafshon	4	123	90	107	384	490,5	22
3	2,31	guliston	5	90	135	113	231	343,5	19
4	5,45	pomir	6	90	135	113	543	655,5	26
5	2,88	piskent	7	90	90	90	289	379,0	19
6	4,13	dara	8	135	90	113	412	524,5	23
7	4,11	xiyobon	10	135	138	137	412	542,5	23
8	3,58	g‘allorol	11	138	135	137	357	493,5	22
9	5,56	arnasoy	12	135	138	137	557	693,5	26

8-jadval
3.4 Joyning taxeometrik syomkasi
Taxeometrik syomka topografik syomkaning bir ko‘rinishi bo‘lib yirik masshtabdagi planlarni tuzish maqsadida bajariladi. Asosan relefi xarakterli va tog‘oldi hududlarida ishlatiladi. Syomka jarayonida tavsilotlarni syomka qilish bilan birgalikda joy relefini xarakterli nuqtalarini balandligi aniqlanadi. Taxeometrik s’yomka bajarishda hozirgi kunga elektron taxeometrlardan foydalanilmoqda. Ishlab chiqarilayotgan elektron taxeometrlar (elektron taxeometrik stansiyalar) o‘lchash - hisoblash majmuasidan iborat bo‘lib, unga ixcham masofa o‘lchash elektron dalnomeri, gorizontal va vertikal burchaklarni o‘lchab, natijasini tablo (monitor)ga chiqarib va birdaniga xotiraga yozib qayd qiluvchi elektron moslama, hamda natijalarni dastlabki ishlab chiqish uchun kichik kompyuterlar kiradi. Elektron taxeometrlar eng ommaviy bo‘lib, bugungi kunda ko‘p chet el firmalar tomonidan ishlab chiqarilmokda va ular sistemali hamda kundalik s’yomkalarda ishlatiladigan asboblarga bo‘linadi va bir-biridan aniqligi, imkoniyatlari xamda avtomatlashtirilgan darajasiga karab farq qiladi.
Bugungi kunda ishlab chiqarilayotgan elektron taxeometrlar ma’lum aniqlik diapazonini kamrab oladigan bir avlod asboblarining seriyali qilib ishlab chiqarilmokda. Har bir seriyada ko‘rsatilgan diapazon doirasida aniqligi, avtomatlashtirish darajasi va ko‘shimcha funksiyalarning bilan bir-biridan ajralib turadi. Elektron taxeometrlarni ishlab chiqaruvchi firmalarga misol qilib quyidagilarni aytib o‘tishimiz mumkin.

	2250.000	3600.000	420.000		SGS-96	2244.000	3592.000	422.000
N1	2251.112	3599.225	424.005		N21	2244.112	3593.224	421.896
N2	2251.412	3599.224	421.644		N22	2243.418	3593.856	428.986
N3	2251.594	3599.923	428.164		N23	2243.594	3593.998	425.954
N4	2251.306	3599.225	425.956		N24	2243.300	3593.658	422.458
N5	2251.203	3598.121	422.645		N25	2242.204	3592.425	429.984
N6	2251.055	3598.221	429.652		N26	2242.058	3592.986	426.356
N7	2250.382	3598.820	426.953		N27	2242.383	3592.458	423.365
N8	2250.471	3598.828	423.321		N28	2242.478	3592.962	420.110
N9	2250.866	3588.836	420.685		N29	2241.865	3582.968	424.912
N10	2249.225	3596.265	424.986		N30	2241.112	3592.865	421.012
N11	2249.418	3596.169	421.153		N31	2241.418	3591.958	428.659
N12	2249.565	3596.958	428.673		N32	2240.594	3591.458	425.224
N13	2249.345	3595.164	425.698		N33	2240.300	3591.986	422.255
N14	2249.224	3595.194	422.682		N34	2240.204	3590.224	429.968
N15	2242.026	3595.298	429.462		N35	2240.058	3590.426	426.696
N16	2242.365	3595.842	426.692		N36	2240.383	3590.983	423.495
N17	2242.425	3594.869	423.956
N18	2242.845	3594.894	420.965
N19	2246.156	3594.298	424.562
N20	2245.465	3594.132	421.153

9-jadval
3.5. Tafsiya etilgan punkt va markalar
Joyda o‘lchash ishlari aniqligini oshirish uchun barcha punktlar vizir chiziqlari bir-biriga ko‘rinishi kerak va punktlar orasida to‘siq bo‘lmasligi kerak. Bunda biz 4-klass poligonometriyani zichlashtirish maqsadida 1-razryad poligonometriyani qolladik va 15 ta 1-razryad pinktlarini joyga mahkamladik. Bunda punktlar balandligi ta’minlanishi kerak va shunga muvofiq belgi balandligi tanlanadi. Kerakli bo‘lgan burchak va masofa o‘lchashlarni bajarish uchun triangulyatsiya va zichlashtirish punktlari markazi ustida tashqi geodezik belgi o‘rnatiladi. Geodezik belgi turlariga piramidalar, oddiy va murakkab signallar kiradi.
Agar geodezik punkt joylashgan yerdan barcha yo‘nalishdagi punktlarni to‘siqdan yo‘l qo‘yiladigan balandlikdagi vizirlash bilan kuzatish imkoniyati bo‘lsa, barcha klassdagi punktlarga piramidalar o‘rnatiladi. Piramidalar oddiy shtativli vexali (nishon tayoqli) bo‘ladi. Oddiy piramidalar to‘rt va uch qirrali bo‘lib, balandligi 5 metrdan 10 metrgacha bo‘ladi. To‘rt qirrali piramida o‘lchamlari quyidagicha hisoblanadi:
Odatda piramida uzunligi 13 metrgacha bo‘lgan va ko‘krak balandligida yo‘g‘onligi 18 - 20 sm, yuqoridagi kesimi 10 sm bo‘lgan xodalardan quriladi. Piramida yuqorisiga vizirlash silindri o‘rnatiladi. Piramidalar metall truba yoki burchakli metalldan qurilishi mumkin, unda uning oyoqlari gruntga beton bilan mahkamlanadi. Odatda piramida uzunligi 13 metrgacha bo‘lgan va ko‘krak balandligida yo‘g‘onligi 18 - 20 sm, yuqoridagi kesimi 10 sm bo‘lgan xodalardan quriladi. Piramida yuqorisiga vizirlash silindri o‘rnatiladi. Piramidalar metall truba yoki burchakli metalldan qurilishi mumkin, unda uning oyoqlari gruntga beton bilan mahkamlanadi.
Geodezik tayanch punktlarining o‘rni, joyning fizik – geografik sharoiti, punkt ahamiyati va ulardan foydalanish muddatiga qarab maxsus markaz deb ataladigan belgi bilan mahkamlanadi. Har bir punktga ikkitadan markaz mahkamlanadi, yuqoridagi markaz buzilganda pastdagi markaz punkt joyini saqlanib qolishini ta’minlaydi. Markazlar beton bloklaridan yoki metall trubalardan tayyorlanadi. Betonga cho‘yandan yasalgan marka joylashtiriladi yoki trubaga payvandlanadi.
Yer muzlash qatlami 1,5 m dan oshmaydigan va tuproqni qazib olish imkoniyati bo‘lgan yerlarda keltirilgan markazlar o‘rnatiladi.
Qurilish materiallari olib borish qiyin bo‘lgan yerlarda geodezik to‘r punktlari ko‘rsatilgan beton yoki metall yakorli metall trubaga payvandlangan markazlar o‘rnatiladi. Qoyali joyga ko‘rsatilgan markazlar o‘rnatiladi. Markalar markazlari geodezik belgining vizirlash silindri bilan bir shovun chizig‘ida joylashishi kerak. Bu ishni bajarish uchun teodolitdan foydalaniladi.
Uch nuqtadan turib vizirlash silindrining proeksiyasi olinib, proeksiyalangan nuqtaga marka o‘rnatiladi. Markazning pastki monoliti buzilmagan gruntga o‘rnatilishi kerak, aks holda markaz cho‘kishi yoki gorizontal siljishi mumkin.
Markazlarni joyda mahkamlashda yer muzlash qatlamini albatta hisobga olish zarur, chunki yer muzlashidan markaz ko‘tarilishi va muz erishi natijasida markaz cho‘kishi mumkin.
Markazlar yer osti suvi ta’siradan saqlanishi kerak. Buning uchun pastki markazni manoliti grunt suvlari ta’siridan yuqorida joylashtirilishi kerak. Muzlangan yerning ko‘tarilish ta’sirini kamaytirish uchun markazni monolit qismiga kesik piramida shakli beriladi.
Marka cho‘yan diskadan iborat bo‘lib uning ustki qismida yarim sfera shaklidagi bo‘rtib turgan qismi bo‘lib, o‘rtasida diametri 2 mm keladigan teshikcha bo‘ladi.

FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR
1. Muborakov X.M. “Geodeziya”. Toshkent, “Cho‘lpon”, 2007 yil.
2. Nurmatov E.X. “Geodeziya”. Toshkent, “O‘zbekiston”, 2003 yil.
3. Qurilish uchun muhandislik izlanishlar QMQ 1.02.07-97 Toshkent 1998.
4. Selexanovich V.G. geodeziya 2-chast Moskva Nedra 1981-g
5. Praktikum po injenernaya geodeziya 1989 g.
6. Sbornik sen na geodezicheskie, topograficheskie i kartograficheskie
rabotы. Tashkent 2009 g.
7. I.V.Xadjaev, D.U.Tog‘aeva Geodeziya va kartografiyada ishlab chiqarishni rejalashtirish, tashkil qilish, boshqarish va uning iqtisodiyoti. Toshkent 2013 y.
8. Instruksiya o poryadke kontrolya i priemki topografo-geodezicheskix i
kartograficheskix rabot.M.,“NEDRA“, 1979 g.
9. . Instruksiya po topograficheskoy s’emke v masshtabax1:5000, 1:2000, 1:1000 i 1:500. M., Nedra,1985g.

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QURILISH VAZIRLIGI


TOSHKENT ARXITEKTURA QURILISH ISTITUTI

“GEODEZIYA VA KADASTR” KAFEDRASI

Yozgi amaliyot Hisoboti
Amaliyot o‘tash joyi: "Trest 12" AJ
Amaliyot rahbari: Gulmirzayeva R
Amaliyotchi

100-18 GKK gurux talabasi Rasulov I.

Toshkent-2022y
MUNDARIJA
I. Kirish............................................................................................................ 3
II. Korxona to‘g‘risida ma’lumot.................................................................... 7
2.1. Korxona tashkiliy tuzilmasi ....................................................................... 7
2.2. «Trest 12» AJ Korxonasi asosiy vazifalari............................................... 8
III. Texnologik qism....................................................................................... 12
3.1 Obyekt fizik geografik xarakteristikasi (Toshkent viloyati Oqqo‘rg‘on shahri).................................................................................................................. 12
3.2. Oqqo‘rg‘on shahrida topografo-geodezik ishlar loyihasi.............................. 14
3.3. IV- Klass nivelirlash ishlari ......................................................................... 18
3.4. Joyning taxeometrik syomkasi..................................................................... 24
3.5. Tafsiya etilgan punkt va markalar……………………………………………25
Ilovalar
Foydalanilgan adabiyotlar