Qurilish iqtisodiyoti va smeta ishi

PP = RP + ZKN-ZNO (4.1)
PP - davr uchun rejalashtirilgan kelish;
RP - davr uchun rejalashtirilgan iste'mol;
ZKN - davr oxirida standart aktsiya;
ZNO - davr boshidagi aktsiyalar kutilmoqda.
Rejalashtirishning muvaffaqiyati quyidagilarni hisobga olgan holda davr boshida kutilayotgan zaxiralarni aniqlashning ishonchliligidir. rejalashtirish davri boshlanishidan oldin iste'mol qilinadigan moddiy boyliklar zaxiralari; rejalashtirilgan davr mobaynida foydalanish uchun yaroqsiz bo'lgan moddiy boyliklar zaxiralari. Moddiy boyliklarni maqsadli hisobga olish uchun partiya mexanizmidan foydalanish, ehtimol, qurilish xoldingida korporativ rejalashtirish bilan bog'liq bo'lgan partiyaga o'xshash boshqa saqlash bo'limi qo'shilsa ham. Bu mustaqil, maqsadli materiallar hisobini yuritish imkonini beradi. Yuqorida tavsiflangan ob'ektlardan tashqari, "Qurilishni tashkil etish menejmenti tizimi" bir martalik va haftalik kundalik ilovalarni yaratishi kerak. Shunday qilib, qurilish xoldingida korporativ rejalashtirish quyidagi ma'lumotlar ko'rinishidagi ma'lumotni taqdim etishi kerak:
qurilish -montaj ishlarining rejasi;
Qurilish ishlari rejasi;
Subpudratchilar xizmatidan foydalanish rejasi;
Ishlab chiqarish rejasi (qurilish materiallarini yordamchi ishlab chiqarish uchun);
Mexaniklashtirish va texnologik transport vositalaridan foydalanish rejasi;
Qurilish texnikasi va transport vositalarini ta'mirlash rejasi;
Xarid qilish rejasi;
Bir martalik va haftalik kundalik buyurtmalar.
Ushbu rivojlanish rejalar (arizalar), shartnomalar va jadval elementlarini unifikatsiya qilish, shu jumladan spetsifikatsiyalarga ega bo'lgan jadval elementlarining partiyalar jadvalini shakllantirish mexanizmini ta'minlaydi. Shu bilan birga, mavjud shartnomalarni hisobga olish va berilgan ob'ekt va reja muddatlari bo'yicha tuzilgan jadvallarni hisobga olish mumkin. Ishlab chiqish jarayonida, shuningdek, rejalar (arizalar) asosida har xil shartnomaviy bo'limlar uchun tariflarni shakllantirish mexanizmi ko'zda tutilgan: sotib olish, sotish, ishlab chiqarishga chiqarish va boshqalar; shuningdek, ushbu hujjatga muvofiq yangi topilganlar uchun: ichki ko'chirish, qurilish ishlarini to'ldirish uchun. Shu bilan birga, ushbu ob'ektlar va rejalashtirish muddatlari bo'yicha allaqachon tuzilgan hujjatlarni o'qish mumkin. Agar xolding boshqaruv buxgalteriya hisobi ehtiyojlari tufayli qayta ko'rib chiqishga muvaffaq bo'lgan bo'lsa, "qurilish buyurtmasi", "qurilish ishlari", "shartnoma bo'limi" ob'ektlari bilan ishlashni ta'minlaydigan "kapital qurilishni boshqarish" modulini joriy etish taklif etiladi. qurilish ishlari ". "Qurilish buyurtmasi" - bu so'rovning o'ziga xos turi bo'lib, uning rejalashtirish ob'ektlari "qurilish ishlari" dir. Qurilish smetasi "qurilish buyurtmasi" ob'ektini ma'lum darajada batafsil tavsiflaydi. Har bir "qurilish ishi" miqdori, o'lchov birligi, narx, (o'lchov birligining narxi), tannarxi va moddiy -texnik resurslari, mashinalar va mexanizmlardan foydalanish, ish haqi va boshqalar bilan tavsiflanadi. "tizim" ni tuzatish jarayonida aniqlanadi ... Ko'p hollarda "qurilish buyurtmasi" va qurilish loyihalari o'rtasida birma-bir yozishmalar mavjud.Bu ishda "qurilish ishlari" atamasi tizimning o'ziga xos "qurilish" ob'ektini bildiradi. Har bir "qurilish ishi" "qurilish buyurtmalarining" to'liq diapazonida o'ziga xosdir. "Qurilish ishlari" ro'yxati aniq ierarxik tuzilishga ega, bundan tashqari, har bir "qurilish ishlari" o'ziga xos tarzda "qurilish buyurtmasi" ga ishora qilishi kerak.
Qurilish ishlarining shartnoma bo'limi, sotib olish (sotish) bo'yicha shartnoma bo'limiga o'xshaydi, ayrim xususiyatlar bundan mustasno. Qurilish ishlarining shartnoma bo'limi o'ziga xos tarzda qurilish buyurtmasi bilan bog'liq. Har bir qurilish ishlari uchun qurilish buyurtmasidagi o'xshash narsalarga mos keladigan miqdor, o'lchov birligi va narx ko'rsatiladi, narx narx va miqdordan hisoblanadi. Tadqiqotlarimiz va amaliy ishlarimiz natijalari "moddiy boyliklar" va "narxlar ro'yxati" katalogini sinxronlashtirish vositasini yaratish zarurligini ko'rsatadi, bu sizga moddiy boyliklar katalogini to'ldirishda ba'zi bir aniq narxlar ro'yxatiga elementlarni qo'shish va o'chirish imkonini beradi. tegishli moddiy boyliklarni katalogdan o'chirishda ushbu narxlar ro'yxatidagi narsalar. Shuningdek, narxlar ro'yxatida narx o'zgargan sana bilan ishlashni ta'minlash kerak (ko'rish, sana bo'yicha filtrlash, narx o'zgarganda sanani avtomatik o'zgartirish); "sotishni boshqarish" moduliga o'xshash narxlar ro'yxati bilan operatsiyalarga kirishni ta'minlash. Qurilish xoldingini korporativ rejalashtirishning barcha modullarida, rejalar va ilovalarni tuzishda, narxlar ro'yxatini ishlatishning tizimli algoritmlarini ta'minlash kerak. Narxlar ro'yxatini o'zimiz ishlab chiqarayotgan mahsulotlarning rejali narxlari bilan yangilash uchun xomashyo va materiallarning joriy transfer narxlari yordamida qayta hisoblash tartibi taqdim etiladi. Biz taklif qilayotgan boshqaruv tizimining yangi ob'ektlari orasida "moddiy qadriyatlar tranzitda" - bu "jo'natish" hujjati - kiruvchi va chiquvchi hujjatlarni bitta yukga (vagon, konteyner, kema) bog'laydigan va bu yuk haqida kerakli ma'lumotlarni saqlaydigan ob'ekt. (vagon, konteyner, kema) (turi, raqami, nomi, markasi, parvozi, tashuvchisi, jo'nash joyi, boradigan joyi va boshqalar, garchi sug'urta shartlari). Qurilish xoldingida yagona boshqaruv hisobi mavjud bo'lganda alohida buxgalteriya hisobi, soliq hisobini yuritish imkoniyatini ta'minlash uchun biz quyidagi takomillashtirishlarni kiritishni taklif qildik: Buxgalteriya hisobida ham, soliqda ham buxgalteriya yozuvlarini tuzishda xolding (sho'ba korxonasi) tarkibiy bo'linmasining belgisini kiriting. Bu atribut har bir tarkibiy bo'linma (sho'ba) ga beriladi; Buxgalteriya konturidagi tahlil va aylanmalarni tanlash ham bo'limlar bo'yicha ma'lumotlarni ko'rish imkoniyatiga ega bo'lishi kerak; Ish haqi va xodimlar modullarida bo'lim belgilari ham joriy qilingan; Ish haqi moduli har xil hisob jadvallari bo'yicha operatsiyalarni tuzishi kerak; Ish haqini berish imkoniyati belgisini joriy etish - kassir orqali, bank orqali, plastik kartalar orqali; Hisoblangan ish haqi va yagona ijtimoiy soliq bo'yicha yig'imlarni ushbu to'lovlarga taqsimlash bitta qimmatli hisob va birlikning bir atributiga tegishli bo'lishi kerak; Bosh buxgalteriya hisobi va aylanma varaqni tuzishda siz ham bo'lim tavsifini kiritishingiz kerak. Qurilish xoldingida boshqaruv tizimini ishlab chiqishning kontseptual qoidalari "Galaktika" avtomatlashtirilgan tizimiga asoslangan. Galaktika tizimi "Yugorskremstroygaz" qurilish xoldingida sinovdan o'tkazildi va amalda joriy etildi.
XULOSA
Zamonaviy axborot texnologiylari-shaxsiy kompyuterlar va telekommunikatsiya vositalaridan foydalangan holda foydalanuvchi ishining do’stona interfeysi axborot texnologiyasidir. Iqtisodiy sohada zamonaviy aborot texnologiyalridan foydalanish iqtisodiy axborotning sifati ,uning aniqligi,ob’ektivligi,tezkorligi va buning natijasida sifatida esa ,boshqaruv qaroqolrini o’z vaqtida qabul qilish imkoniyati oshishini ta’minlaydi.Boshqaruv faoliyatini avtomatlashtrish yangi axborot texnologiyalri asosida ma’lumotlarni qayta ishlash,saqlash va qidiruvini amalga oshiradigan”electron ofis”konsepsiyasini paydo bo’lishiga olib keladi.Marketingda zamonaviy axborot kommunikatsion texnologiyalrni qo’llash natijasida korxonlar marketing faoliyati samaradorligi oshib,ular bozordagi axborotlardan o’z vaqtida to’liq va aniq foydalanadilar. O’zaro bog’liq bo’lgan ko’p sonli korxonalarni kompleksidan tashkil topgan tijorat strukturalari faoliyatida axborotlarni uzatishi mazkur strukturani normal faoliyat ko’rsatishini birinchi darajali va o’zgarmas faktori bo’lib hisoblanadi. Bunda axborotlarni tezkorligi va ishonchliligi muhim ahamiyat kasb etadi.
Ko’pgina korxonalar uchun axbortlarni ichki ichki tizimi tashkiliytexnologik jarayonning vazifalarini yechadi hamda ishlab chiqarish xarakteriga ega. Bu eng avvalo, ichki korxona kanallari orqali maxsuslashtirilgan korxonalardan tushadigan korxonani nusxalashtirilgan mahsulotlar bilan ta’minlash jarayoniga tegishlidir. Bu yerda axborot boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun ma’lumotlarni taqdim etishda muhim rol o’ynaydi, hamda ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish va uning samaradorligini oshirishini ta’minlovchi faktorlardan biri bo’lib hisoblanadi. Tezkor (operativ) qarorlar qabul qilishini talab etuvchi ishlab chiqarish jarayonida rejaviy ko’rsatgichlardan chetlanish yuzaga kelishi to’g’risidagi axborotlar muhim rol o’ynaydi. Qarorlar qabul qilishda mos ravishdagi rolni yangi ilmiy bilimlar , kashfiyotlar to’g’risidagi ma’lumotlar, o’z korxonasi hamda raqobatchi korxonalardagi texnik yangiliklarni o’z ichiga oluvchi ilmiy-texnikaviy axborotlar o’ynaydi. Bu korxonada yuqori darajali raqobatbardoshlikni ta’minlovchi Amaliy va o’z vaqtida foydalaniladigan potensial bilimlar, texnik vazifalar hamda uzluksiz to’ldiriladigan umumiy fonddan iborat. Axborotlar ishlab chiqish va mos ravishda qarorlar qabul qilish uchun ma’ruza, hisobotlar, takliflar tayyorlashda asos bo’lib xizmat qiladi. Har bir konkret axborotning mazmuni boshqaruv bo’g’inlarining ehtiyojlari va ishlab chiqiladiganboshqaruv qarorlari bilan aniqlanadi.
Bugungi kuda mamlaktimizdagi iqtisodiy islohotlarni bosh maqsadi – rivojlangan davlatlar iqtisodiy tizimlari tajribasini tahlil qilgan holda o’zimizga xos bo’lgan milliy iqtisodiy tizimni yartish va takomilashtirib borish. Hozirgi kunda mamlaktimiz jhon bozorlariga raqobatbardosh mahulotlarni eksport qilib o’z ulushiga ega bo’lib bormoqda. Shunday ekan ,korxonalarimiz mahsulotlarni bozordagi sotish jarayonlari,reklama va boshqa bozor munosabatlarini o’rganish uchun marketing faoiyatini takomillashtirish kerak. Marketing faoliyatini takomillashtirish uchun zamonaviy axborot komunikatsiyon texnolgiyalardan samarali foydalanish kerak.
Zamonviy axborot kommunikatsion texnologiyalardan samarali foydalanish natijasida markeing faoliyatida ishonchli axborotlarga ega bo’lib kelgusi hatti harkatlarini aniq belgilab olish mumkin.
Yuqoridgi tadqiqiot natijalari asosida quyidagi takliflarni beramiz:
- korxonalarda axborot kommunikatsion texnologiyalar bilan ta’minlash dasturini tuzish;
-korxonalarda axborot bo’limlari faoliyatini takomillashtirish;
-korxonalar faoliyatida marketing bo’limlarni zamonaviy axborot kommunikatsion texnologiylar bilan ta’minlash;
-zarur bo’lgan axborotlarni tahlil qiluvchi xodimlar malakasini oshirish;
-zamonaviy marketing amliyotida mavjud bo’lgan tajribalarni o’zlashtirish;
-zamonviy axborot texnologiylar bilan ishlovchi sifatli kadrlarni tanlash ;
-marketing faoliyatiga doir turli xil halqaro konferensiylar o’tkazish ;
-marketing faoliyatini takomillashtirishga oid me’yoriy huquqiy bazani takomillashtirish;
-marketing strategiyasini tanlashda bozorlar o’zgaruvchanligini aniq baholash;
Rivojalangan davlatlar tajribasidan ma’lumki marketing faoliyati korxonlar foliyatini asosiy bo’laglaridan biri hisoblanadi.Chunki bugungi kunda mahsulotlar yoki xizmatlarni ishlab chiqarish emas balki sotish muammo hisoblanadi.
Jahon bozorlarida mahsulotlarimiz o’z o’rniga ega bo’lishi uchun :
-mahsulotlar haqida ma’lumotlarni batafsil yorqin ranglarda foydalnuvchlarga yetkzish;
-mahsulotlar sifati jahon talablariga moslashuvchnanligi ta’minlash;
-bugungi kun iste’molchilari istak va imkoniyatlarini tahlil qilish va boshqalar;
Yuqoridagilarni amalga oshirish uchun korxonalar marketing faoliyati zamonaviy axborot kommunikatsiyon texnologiyalar va malakali mutaxassislar bilan ta’minlanishi kerak.

АSOSIY ADABIYOTLAR

1. K.S.Tashmuxamedova Ekonomika stroitelьstva. Uchebnoe posobie .- TАSI, T.: 2018 g. -162 s.
2. Isamuhamedova Sh.A., Davletov I.X., Saidov M.S., Berdieva D.A. Qurilish iqtisodiyoti. O`quv qullanma. I-qism. – T.: TAQI, 2011
3. Maxmudov E.X., Isakov M.Yu. Kapital qurilish iqtisodiyoti. Maʼruza matnlari. - TDIU, 2007. – 8-18 b.
4. Yodgorov V.U., Butunov D.Ya., Xaitov E.B. Qurilishda bahoni shakllantirish. TАQI. «AQIIM» ShK, T.: 2014g.-245 b.
5. Yodgorov V.U., Butunov D.Ya., Xaitov E.B. Senoobrazovanie v stroitelьstve. TАSI. DP «AQIIM», T.: 2012g.-188s.
6. Isoqov M.Yu. Kapital qurilish iqtisodiyoti (maʼruzalar matni) - T.: TDIU, 2006. - 219 b.
7. Buzыryova V.V. Ekonomika stroitelьstva. Uchebnoe posobie .- M.: 2007.

QOʼSHIMCHA ADABIYOTLAR

1. Gavrilov D.А Proektno-smetnoe delo : Uchebnoe posobie / rets. V.V Bыchkov. - [b. m.] : Infra-M, 2017. - 352 s
2. “Qurilish bahosini shartnomaviy joriy narxda aniqlash qoidalari. Shaharsozlik normalari va qoidalari. (ShNQ 4.01.16–09 Iqtisodiy normativlar). Oʼzbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qoʼmitasi. Toshkent 2009.
3. Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 11 iyundagi qabul qilingan 261 sonli qaroriga 1-ilova "Obʼektlarni qurish qiymatini shartnomaviy joriy narxlarda belgilash tartibi toʼgʼrisida" Vaqtinchalik Nizom.
4. Metodicheskie rekomendattsii po opredeleniyu raschetnix tekuщix sen na ekspluatatsiyu stroitelnix mashin i mexanizmov. Sentr ekonomicheskix reform i senoobrazovanie v kapitalьnom stroitelьstve. Tashkent 2004g.
5. Metodicheskie rekomendatsii po opredeleniyu “Prochix zatrat” zakazchika i podryadchika pri raschete stoimosti stroitelьstva obektov v dogovornix tekuщix senax. Razrabotanы Senrom ERiTsKS. Utverjdenы prikazom Gosedarstvennogo Komiteta Respubliki Uzbekistan po arxitekture i stroitelьstvu ot 28 dekabrya 2007 goda №129. T.: IVS “AQATM”, 2008.
6. «Sbornik smetnix resursnix norm na ekspluatatsiyu stroitelnыx mashin i mexanizmov». Ekonomicheskie normativы. ShNK 4.03.01-04. Gosarxitekstroy Respubliki Uzbekistan. Tashkent 2004g.
7. Oʼzbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish Qoʼmitasining 2008 yil 10 noyabrdagi Qarori bilan tadiqlangan “Loyiha –tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash tartibib toʼgʼrisida” Nizom
INTERNET SAYTLARI:
1. www.gkas.uz (Oʼzbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qoʼmitasi)
2. www.stat. uz (Oʼzbekiston Respublikasi Davlat statistika qoʼmitasi)
3. www.mf.uz Oʼzbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi.
4. www.stroyinfo.uz (Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlar va narxlarni shakllantirish Markazi sayti)