«qurilish» fakulteti «muhandislik kommunikatsiyalari qurilishi» kafedrasi

Yashovchilar soni, ming kishi	1	2	3	5
10
	1/1800	1/2000	1/2050	1/2100	1/2200
Yashovchilar soni, ming kishi	20	30	40	50	100
	1/2300	1/2400	1/2500	1/2600	1/2800

15. Kommunal – maishiy va boshqa korxonalarning soat sarflari shu korxonalarning maksimal soat koeffitsientlarini hisobga olib aniqlanadi.

Kommunal – maishiy korxonalarining maksimal soat koeffitsientlari
6-jadval

Korxonalar	Maksimum soat koeffitsientlari,
Hammomlar	1/2700
Kir yuvish mashinalari	1/2900
Jamoat oshxonalari	1/2000
Non va qandolat mahsulotlari ishlab-chiqaruvchi korxonalar	1/6000
Kasalxonalar	1/2700

Gazning hisobiy soatlik sarflarini jadvalga qo‘yamiz.
Gazning isitish pechlari uchun bir soatlik sarfi gazning maishiy ehtiyoji soatlik sarflariga qo‘shilishi zarur.
16. Gaz tarmoqlarning gidravlik hisobini qilishning vazifasi ta’minlanish manbaidan eng uzoqda joylashgan iste’molchilarga ruxsat etilgan bosim yo‘qolishidan va gazning hisobiy soatlik sarflari miqdoriga qarab gaz quvurlarining diametrlarini aniqlashdan iboratdir.
Kurs loyihada past va o‘rta (yuqori) bosim tarmoqlarining ikki bosqichli gaz ta’minoti sistemasi qabul qilingan.
17. Past bosimning gidravlik hisobi quyidagi tartibda bajariladi: tumanlarning bosh rejasida GRPni joylashtirish o‘rni aniqlanadi. Har bir GRP orqali o‘tadigan hisobiy soatlik sarflariga va eng qulay harakat radiusiga qarab GRPning o‘rni va soni qabul qilinadi. Shkafli GRPlarning eng qulay, iqtisodli ta’minlash radiusi 50-300 m ga teng, statsionar GRP larniki 40-800 m. Past bosimdagi gaz tarmog‘ini ta’minlovchi GRP uchun optimal unumdorlik V_opt=1500-2000 m³/soatga teng. Buni inobatga olgan holda GRP lar soni quyidagi formula orqali aniqlanadi:

– umumiy soatlik sarfi, m³/soat. - GRP uchun optimal unumdorlik.
RD-32M bo`lgan GRPni tanladim u p=0.7 kg/m<sup>3</sup> bo`lgan hamda bosimi 0.3 MPa bosimli gazni 0.003 MPa bo`lgan gazga aylantirib beradi.
Hisobiy soatlik sarflari 50 m³/soatdan ortiq bo‘lgan iste’molchilarni o‘rta bosim tarmoqlariga ulanadi. Tarmoqlarning sxemasi bo‘ylab gaz quvurlarini hisoblash uchastkalariga bo‘lib chiqiladi va ularning haqiqiy uzunliklari metr o‘lchamida ko‘rsatiladi. Barcha hisoblash uchastkalari va halqasimon gaz quvurlari tartib bo‘yicha raqamlab chiqiladi. So‘ngra past bosim tarmoqlari uchastkalarining hisobiy uzunliklari va ta’minlanish shartlari aniqlanadi. Gaz quvurlarining ko‘cha yo‘llari bo‘ylab yotqizish belgilanadi.
Agarda iste’molchilar gaz quvurlarining bir tomoni bo‘ylab joylashgan bo‘lsa, u holda bunday uchastkalarni bir tomonlama ta’minlovchi deyiladi. Unda uchastkaning hisobiy uzunligi haqiqiy uzunligini yarimiga teng bo‘ladi, ya’ni . Agar iste’molchilar gaz quvurlarining ikki tomoni bo‘ylab joylashgan bo‘lsa, u holda bunlay uchastkani ikki tomonlama ta’minlovchi deyiladi. Bunday uchastkaning hisobiy uzunligi haqiqiy uzunligiga teng bo‘ladi, ya’ni . Har bir uchastkaning hisobiy soatlik sarfini aniqlashdan avval tarmoqni solishtirma, yo‘lovchi va ekvivalent sarflari topilishi kerak.
Quyidagi ifoda bilan 1 metr uzunlik uchun solishtirma sarf aniqlanadi:

Bunda: - past bosim tarmog‘i uchun umumiy hisobiy soatlik sarf, m³/soat;
- uchastkalardan o‘tkazilgan gaz quvurlarining hisobiy uzunliklari yig‘indisi.
18. Past bosim tarmog‘ining har bir uchastkasi uchun yo‘lovchi sarf quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.


Tarmoq uchastkalari yo‘lovchi sarfining yig‘indisi past bosim tarmoqlari umumiy hisobiy soatlik sarfiga teng bo‘lishi kerak:

Agar tenglik teng bo‘lmasa ularning farqi 5 % gacha ruxsat etiladi.

Ekvivalent sarf: