Qurbonova O’lmas Usmonovna

1
 
Гершунский Б.С., Березовский В.М. Методологические проблемы стандартизации в 
образовании//Педагогика. 1993.#1.С.28 
2
 World Class Standards for American Education. Wash, D.C. 1992 P.2. 

---

 
87 
  
Ta’limni  isloh  qilish  to’g’risidagi  qonun  (1988yil)da  belgilanishicha  ta’lim 
masalalari  bo’yicha  davlat  sekretari  shaxsi  ta’lim  mazmuniga  davlat  talabini  va 
barcha  uchun  majburiy  bo’lgan  ingliz  maktablari  uchun  o’quv  predmetlarini 
belgilaydi deyilgan.
1
 
Qonun  maktabda  o’rganish  uchun  o’n  bitta  majburiy  bo’lgan  predmetlarni 
belgiladi:  3  ta  predmet  «Yadro»  hisoblanadi,  ya’ni  matematika,  ingliz  tili,  tabiiy 
fanlar,  shuningdek,  din,  tarix,  geografiya,  texnologiya,  musiqa,  san’at,  jismoniy 
tarbiya va chet tili (o’rta maktabda)lar ham mavjud edi.  
Angliya  Ta’lim  va  Fan  Departamenti  tomonidan  «Ta’limni  isloh  qilish 
to’g’risida»gi  qonun  qabul  qilingach,  asosiy  predmetlar  uchun  komissiya  tuzildi. 
Komissiya  tarkibida  predmetchilar,  o’qituvchilar,  shuningdek,  qo’shimcha  guruh 
mutaxassislari faoliyat yuritishdi.  
90-yillarning  boshida  umummilliy  ta’lim  standarti  va  o’quv  rejasi  zarurligi 
ma’lum bo’ldi.  
To’liqsiz  o’rta  maktablarning  yuqori  sinflari  uchun  majburiy  predmetlarni 
o’qitishga o’quv vaqtining 85% i ajratilgan.
1
 
Keyinchalik o’qituvchi pedagoglarning tanqidi va talablari asosida majburiy 
predmetlar uchun ajratilgan vaqt 70-75% ga qisqartirilgan. 
Angliyalik  pedagog  DJ.  Uaytning  ta’kidlashicha,  Angiyada  islohot 
o’tkazishda «qatnashchi davlat maktablariga asosiy va iqtisodiy maqsadga erishish 
vositasi sifatida qaragan».
2
  
Shuningdek,  inson  va  fuqarolarning  qiziqishlarining  inobatga  olinishi 
lozimligini  ta’kidlaydi.  Amerikalik  pedagog  DJ.  Gudled  yozishicha:-»Ta’lim 
rejasini  oshirish,  maktabning  javobgarligini  kuchaytiradi».  Shuningdek,  u:-
»Maktabda  testning  yuqori  ko’rsatkichlari  qo’llash  orqada  «qoluvchilar»  uchun 
dastur bo’lib, ularning kamayishiga erishish mumkinligini takidlagan. 
Yaponiyada  esa,  zamonaviy  ta’lim  islohoti  1984  yilda  premer-ministr 
Nakasone  asos  solgan  Maktabni  isloh  qilishning  davlat  qo’mitasi  tomonidan 
amalga  oshirilgan.  1985  yilda  qo’mita  dokladi  matbuotda  e’lon  qilingan,  unda 
ta’limni isloh qilishga kirishilganligi bildirilgan. 
80-yillarda  Yaponiyada  o’quv  soatlar  soni  va  o’quv  rejalar  sonini 
(maktablarda)  qisqartirishga  qaror  qilindi,  ya’ni  ta’lim  standati  qisqartirildi  (bu 
haqda 1-jadvalda ko’rsatilgan). 
To’rtinchi  sinfda  o’quv  vaqti  31  dan  29  o’quv  soatiga  qisqartirildi,  V-VI 
sinfda haftasiga 34 soatdan 30 soatga qisqartirildi.  
O’quv  vaqtining  sezilarli  darajada  qisqartirilishi  o’quvchilarning  o’quv 
soatlarini  engillashtirdi  va  standart  rejasini  pasaytirdi.  Qo’shimcha  darslar  endi 
ilgariroq, ya’ni VI sinfda olib boriladigan bo’ldi va 10-12 % o’quv vaqtida amalga 
oshiriladigan bo’ldi. Yapon islohotchlari dars yuklamalarini kamaytirishga 
1-jadval 
 
Boshlang’ich maktab 
Kichik