Qurbonov o bmix

Mavzuning dolzarbligi. Ma’lumki, jamiyatning turli sohalarida ko‘pincha, narsa va hodisalarning xossalarini o‘rganish jarayonida o‘rganilayotgan ob’yekt elementlarini bir-birlari bilan taqqoslab, ularni birgalikda qarab yoki elementlarni bo‘laklarga ajratib turli xulosalar qilishga to‘g‘ri keladi. Kombinatorikada chekli to‘plamni qismlarga ajratish, ularni o‘rinlash va o‘zaro joylash bilan bog‘liq muammolar o‘rganiladi. Ko‘pgina iqtisodiy, ijtimoiy va boshqa sohalarning aksariyat masalalarini yechishda kombinatorikada ko‘p qo‘llaniladigan usul va qoidalardan shuningdek, maktab, akademik litsey va kasb hunar kollejlarida ko‘p uchraydigan kombinatorik masalalarni yechishda foydalaniladi.
Shu sababli ushbu ishda har xil kombinatorik masalalarni yechish algoritmlari hamda dasuriy vositalarini ishlab chiqish masalalari qaraladi.
Ishning maqsad va vazifalari. Bitiruv malakaviy ishning asosiy maqsadi turli kombinatorik masalalarni yechishda va ularning ob’ektga yo‘naltirilgan “Delphi” dasturlash tilida (viziullashtirilgan) dasturiy vositalarini yaratishdan iborat.
Ilmiy-tatqiqot usullari. Ushbu bitiruv malakaviy ishida asosan, matematik induksiya hamda dasturlashtirishda katta sonlar ustida har xil amallarni bajarish usullaridan foydalanildi.
Mavzuning o‘rganilish darajasi. Kombinatorikaning ba’zi elementlari eramizdan oldingi II asrda hindistonliklarga ma’lum edi. Ular hozirgi vaqtda guruhlashlar deb ataluvchi kombinatorik tushunchadan foydalanishgan.
Umuman olganda, kombinatorikaning dastlabki rivoji qimor o‘yinlarini tahlil qilish bilan bog‘liq. Ba’zi atoqli matematiklar, masalan, B. Paskal, Yakob Bernulli, L. Eyler, P. L. Chebishev turli o‘yinlarda (tanga tashlash, soqqa tashlash, qarta o‘yinlari va shu kabilarda) ilmiy jihatdan asoslangan qaror qabul qilishda kombinatorikani qo‘llashgan.
XVII asrda kombinatorika matematikaning alohida bir ilmiy yo‘nalishi sifatida shakllana boshladi. B. Paskal o‘zining “Arifmetik uchburchak haqida traktat” va “Sonli tartiblar haqida traktat” (1665 y) nomli asarlarida hozirgi vaqtda binomial koeffitsientlar deb ataluvchi sonlar haqidagi ma’lumotlarni keltirgan. P. Ferma esa figurali sonlar bilan birlashmalar nazariyasi orasida bog‘lanish borligini bilgan.