Qurǵatiw protsessiniń kinetikasi

Qurǵatıw tezligı hám dáwırlerı

Qurǵatqıshlardı esaplaw hám joybarlaw ushun qurǵatıw tezligın biliw zarur. Qurǵatıw tezligı U sheksiz qısqa waqıt d dawamında material ıǵalıǵınıń kemeyiwı dW arqalı anıqlanadı:

(5.4)
Qurǵatıw tezligı tájriybe jolı menen laboratoriya qurilmalarinda tabıladı (5.1-su’wret). Bul qurılma ventilyator, elektir ıssıtqısh, qurǵatıw kamerası hám táreziden quralǵan. Elektır issıtqıshta qızdırılǵan hawa ventilyator járdeminde qurǵatıw kamerasına jetkeriledı. Kameranıń esigı arqalı ıǵal material tárezinıń bir tárepinde jaylasırıladı. Qurǵatıw protsessı dawamında materialdiń massası (ıǵalıǵı) kemeyip baradı. Alınǵan tájribe nátijelerı tiykarında qurǵatıw iymek sızıǵi qurıladı. Qurǵaq hám ıǵal termometrlar járdeminde hawanıń salıstırma ıǵalıǵı anıqlanadı.
Material ıǵalıǵı W nıń dawamı  da hawa parametrları ózgermes bolǵanda
( x = const,  = const, t= const ) alınǵan grafik baylanıslıǵı qurǵatıw iymek sızıǵı dep jurutiledı (5.1-su’wret).
Qurǵatıw protsessınıń baslanıwında ıǵalıq ajralıp shıǵıwı menen birge material qızıydı. Bul dáwır qısqa waqıtdı qurǵaydı. Materialdıń qızıwı tamam bolǵansoń, qurǵatıw protsessı ózgermes tezlikge iye boladı. Bul dáwır К₁ toshkada tamam boladı hám bul toshkaǵa materialdiń kiritik ıǵalıǵı w_ур tuwrı keledı.




5.2- su’wret. Qurg’atıw tezliginın’ iymek sızıg’ı.

5.1 – su’wret. Material ıǵalıǵınıń

Waqıt dawamında ózgeriwı.

Birinshı dáwirde erkin baylanǵan ıǵalıq ajralıp sıǵadı. К₁ toshkadan soń qurǵatıwdıń ekinshı dáwrı baslanadı. Bul dáwirde material quramınan baylanǵan ıǵalıq ajralıp shıǵadı. Ekinshı dáwirde qurǵatıw tezligı hár dayım kemeyip baradı, materialdıń ıgalıǵı bolsa, teńsalmaqlıq ıǵalıqa jaqınlasadı. Qurǵatıw protsessı teńsalmaqlıq ıǵalıqa shekem dawam etiwı mumkın.

Sonday qılıp, qurǵatıw iymek sızıǵı payda qılınadı. Iymek sızıqtıń qalegen toshkasına ótkizilgen urınba awiw muyushınıń tangensi qurǵatıw tezligı nıń payda qıladı (5.2-su’wret). Gorizontal oqqa material ıǵalıǵinıń mánısı (% esabında), vertikal oqqa bolsa qurǵatıw tezlıgı nıń mánısı (%/ min) qoyıladı. Payda bolǵan iymek sızıǵı qurǵatıw tezligın su’wretleydı.
Birinshı dáwirde qurǵatıw tezligı gorizontal tuwrı sızıǵı boladı, sebebı bul dáwirde qurǵatıw tezligınıń sızıǵı materialdıń turine hám ıǵalıqtıń material menen baylanıw turune qarap hár qıylı kórniske iye boladı. Bul dáwirde qurǵatıw tezligı hár dayım kemeyip baradı.
5.2-su’wretde turlı materiallar ushun qurǵatıw tezligınıń iymek sızıqları keltirilgen. Hámme iymek sızıqlar teńsalmaqlıq ıǵalıqa tuwrı kelgen toshkaǵa kelgende tawsıladı. Qurǵatıw tezligı iymek sızıǵınıń ayrimlarında ekinshı kritik toshka К₂ payda boladı. Kóbinshe bul toshka adsorbtsion ıǵalıq ajralıp shıǵıwınıń baslanıwına tuwrı keledı.
Qurǵatıw hám qurǵatıw tezligı iymek sızıqlarınan sol nárse kórinip turǵanday, qurǵatıw protsessı eki dáwirge bóliner eken.
Birinshı dáwirde qurǵatıw tezligı tiykarınnan sırtqı diffuziyaǵa baylanıslı boladı. Materialdiń ishinde ıǵalıqtıń diffuziyalanıw tezligı ulken mánıske iye boladı, biraq bul hal ıǵalıqtıń material betinde beriliw tezligın belgileydı.
Ekinshı dáwirde qurǵatılıp atırǵan material ishindegı puwlanǵan ıǵalıq ajrala baslaydı. Qurǵatıw tezligı tiykarınnan material ishindegı ıǵalıqtıń tarqalıw tezligıne baylanıslı. Sol sebeplı ekinshı dáwirde qurǵatıw tezligıne, material quramı menen baylanıslı bolǵan parametrlar tasir kórsetedı.

Jumıstı orınlaw tártibı

1. 
   Qurǵatıw, ventillyator, elektr ıssıtqısh, qurǵaq hám ıǵal termometrlardiń jaǵdayı tekseriledı.
   
2. 
   150 – 200 g ıǵal material qurǵatıwǵa tayarlanadı.
   
3. 
   Iǵal material tortip, alınıp, qurǵatıw kámerasına jaylastırıladı
   
4. 
   Tek laborant qatnasında qurutqısh iske tusuriledı.
   
5. 
   Belgilı waqıt ishınde materialdiń awirliǵin aniqlap,qurǵatiw protsessinde tekseriledi.
   
6. 
   Hár 5 min (4marte) ventilator toqtatılıp materialdıń awirlıǵı anıqlanadı, soń ventilyatorjáne iske tusuruledı.
   
7. 
   Materialdıń awırlıǵı hár 10 minutda tórt márte, soń hár 15 minutda tórt márte tortilib, awırlıǵı anıqlanadı.
   
8. 
   Material teńsalmaqlıq ıǵalıǵına jetkenshe qurǵatıw protsessi dawam etiriledı awırlıǵına teń boladı (demek G=const)
   
9. 
   Tájriybe nátijelerı 14-1 kestege tómendegi formada jazıladı.
   

5-1 keste

Tájriybe baslanıw waqtınıń ózgeriwı , min

Iǵal materiyaldıń awırlıǵı G, kg

Iǵal máterial awırlıǵınıń kemeyiwı