Quloq tomoq

HALQUM KASALLIKLARI
Halqum shikastlari
Halqum tashqi va ichki tomondan ochiq hamda yopiq 
holda shikastlanishi mumkin. Bunda teri va yumshoq 
to‘qimalar jarohatlanadi. Bo‘yin jarohatlari ko‘pincha 
halqumning o‘rta va pastki qismlarining shikastlari bilan 
birga kechadi.
Halqum tashqi tomondan kesilgan, ezilgan, sanchilgan 
holatda shikastlanishi mumkin.
Ichki tomondan shikastlanish – turli suyaklar ta’sirida, 
og‘iz bo‘shlig‘idan o‘tkir uchli tayoq va boshqa narsalar 
sanchilishi yoki tibbiyot xodimlari tomonidan halqumni 
biror asbob bilan shikastlanishi natijasida kuzatiladi.

---

117
Halqumi shikastlangan bemorga quyidagicha yordam 
ko‘rsatiladi: qon ketishini to‘xtatish, nafas yo‘llari o‘tka-
zuvchanligini tiklash, yo‘qotilgan qon o‘rnini to‘ldirish, 
yot jismlarni olib tashlash, gematomani bartaraf etish. Yi-
ringli asoratlarni oldini olish maqsadida antibiotiklar va 
sulfanilamid preparatlar tayinlanadi. Bemor parenteral yoki 
burun-qizilo‘ngach zondi orqali ovqatlantiriladi. Ba’zan 
traxeos tomiya qilishga to‘g‘ri keladi. Shundan so‘ng ja-
rohatlangan to‘qimalarni tozalab, choklash lozim bo‘lsa, 
jarohat chok lanadi va bemor doimo nazorat ostida bo‘ladi.
Halqum yaralanishida halqum nerv tutamlari va adash-
gan nervning yuqori bo‘limi shikastlanishi mumkin, bu – 
yumshoq tanglayning ana shu shikastlangan tomoni parez-
ga uchrashi va falajlanishi bilan kechadi. Til osti nervining 
zararlanishi tilni chiqargan paytda jarohatlangan tomonga 
og‘ib ketishi bilan xarakterlanadi. Qaytuvchi nerv yoki 
adashgan nervning shikastlanishi har doim shikastlangan 
tomonda hiqildoqning falaj bo‘lishi va tovush bo‘g‘ilib 
qolishi bilan kechadi.
Halqum shikastlanishining hamma ko‘rinishida qoq-
sholga qarshi zardob yuborish va antibakterial preparatlar 
tayinlash shart.
Halqum tasodifan kuyib qolishi ham mumkin. Bu holat 
kislotalar, ishqoriy moddalar va issiq (qaynoq) suyuqliklar-
ni ichib yuborganda kuzatiladi.
Kuyishdan keyin bemorni yutinganda kuchli og‘riq 
bezovta qiladi.
Kuyishning I darajasida halqumning barcha bo‘limlari-
da giрeremiya – qizarish kuzatiladi; II darajasida – shish 
yuzasi oq-kulrang karash bilan qoplanadi. III darajali 
kuyish da shilliq parda, shilliq osti va mushak to‘qimasi 
nekrozi kuzatiladi.
Davolash  statsionarda amalga oshiriladi. Nafas olish 
qiyinlashsa traxeostomiya qilish kerak bo‘ladi. Birinchi 
yordam sifatida jarohatlanganga neytrallashtiruvchi suyuq-

---

118
liklarni qo‘llash kerak. Halqumda chandiq hosil bo‘lishini 
oldini olish uchun davolashning boshidan antibiotiklar va 
gormo no teropiya (gidrokortizon, AKTG) buyuriladi.