Qоzоqbоy yO‘ldоshеv, vаlijоn qоdirоv, jаlоlbеk yO‘ldоshbеkоv

lod ustina, Qatlim uchun nas keltirur “nun” eltibon “sod” ustuna».
Arab alifbosida “nun” qoshga, “sod” ko‘zga o‘xshashligidan foy-
dalanib, shoir yor go‘zalligining o‘ziga xos tasvirini yaratadi. “Nun” 
“sod”ning ustiga qo‘yilsa (ya’ni avval “nun”, keyin unga qo‘shib “sod” 
yozilsa), “nas”, ya’ni “hukm” so‘zi hosil bo‘ladi. Bu hukm (nas)ga ko‘ra 
oshiq  qatl  etilishi  kerak.  Chunki  “nun”ga  o‘xshash  mushk  rangli  qora 
qosh bilan “sod”ga o‘xshash ko‘z o‘zlarining yor yuzidagi ko‘rinishi 

---

98
(hay’ati) bilan bu hukmni chiqarganlar. Ogahiygacha ko‘z-u qosh-
ni  mazkur  harflarga  tashbih  qilish,  chashm  (ko‘z)ni  jallod  de yish 
an’anaviy  tasvir  edi.  Lekin  harflardan  so‘z  yasab  va  uni  mazmun-
ga, tasvirga tatbiq etish – bu yangilik edi. Shoirning ko‘p g‘azallari-
da mana shunday yuksak badiiyatga yo‘g‘rilgan baytlar uchraydi. 
E’tiborli jihati shundaki, asosan ishqiy mavzudagi bunday g‘azallar 
bag‘riga  falsafiy,  axloqiy,  ijtimoiy-siyosiy  mazmun  ham  ustalik  bilan 
singdirib yuboriladi. Ba’zan g‘azallarda yor timsoli orqali, xususan, 
lirik qahramonning unga murojaatida shohga xos xususiyatlar aks 
etadi. Masalan: “Ey shah, karam aylar chog‘i teng tut yamon-u