Qozoq xalqi butun dunyo kabi o‘zining ajoyib tarixi va o‘ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi. Har qanday tanqidchi va iste’dod sohibini hayotga olib chiqadigan ham aynan o‘sha xalqdir

Qozoq xalqi butun dunyo kabi o‘zining ajoyib tarixi va o‘ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi. Har qanday tanqidchi va iste’dod sohibini hayotga olib chiqadigan ham aynan o‘sha xalqdir. Shuning uchun biz uni birlik deb ataymiz. Ma’lumki, bu insonlarning iste’dodlari tomonidan yaratilgan taqinchoqlar, kiyim-kechak, uy jihozlari, ko‘rkam va ko‘rkam marafonlar hech qachon o‘z ahamiyatini yo‘qotmaydi. Xuddi shunday zamonaviy Qustumsik uzuk, qudagi uzuk, tilla va kumush bilan qoplangan marjon va uzuklar, onirche, uzbeli sirg‘alar, soch tangalari va shashbo‘yi, kamar, erkaklar jabduqlari va uy-ro‘zg‘or buyumlarining nodir namunalari. meros hisoblanadi. Ammo o‘sha xalq artistlarining ko‘pchiligining nomlari tarixda qolmagani achinarli. Axir, bular o‘tmishda o‘z yozuviga ega bo‘lmagan har qanday xalqning boshidan kechirgan voqealardir. Aytmoqchimanki, o‘sha xalqning ustalari hamon mahsulotining insoniyligiga hayratda, hayratda. Bu xalq amaliy san’ati namunalarini to‘plash, o‘rganish va targ‘ib etishda qozoq muzey xodimlari, olimlar, arxeologlar tomonidan katta ishlar qilindi. Ularning buyumlari hozirda respublikamizdagi tarixiy, o‘lkashunoslik va san’at muzeylarida jamlangan. Bu muzeylarda qozoq xalqining tarixi, etnografik naqshlari haqidagi qimmatli ma’lumotlar ham mavjud. Olmaotadagi markaziy go‘sht muzeyi va Toldiqo‘rg‘on respublika muzeyi, Qozog‘iston SSR Fanlar akademiyasi Tarix, arxeologiya va etnografiya institutining boy etnografiyasi.
Material, shuningdek, so'nggi o'n yil ichida ekspluatatsiya qilingan material qofiyaga sabab bo'ldi. U qadim zamonlardan to hozirgi kungacha kazak xalqining milliy madaniyati va sanʼatining asosiy fondini oʻz ichiga oladi.→ BELED 460ER UCHUN Qozoq mustamlakasini oʻrganish muammosi uzoq vaqtdan beri nafaqat koʻplab sayohatchilar va kollektsionerlarning, balki olimlarning ham eʼtiborini oʻziga tortgan. etnograflar, geologlar va rassomlar. Qozoq mustamlakasining o‘tmishi va bugunini, uning o‘ziga xos uslubiyatini tanqidiy o‘rganish hali ham kun tartibida turgan masalalardan biridir. Yigirmanchi asrning birinchi yarmida bir qator nashr etilgan asarlar asosida tadqiqotdagi uslubiy kamchiliklar kazak koloniyasining ijodiy rivojlanish imkoniyatlarini to'g'ri baholay olmadi. Masalan, ka
9
r. . Naqshlar tuzilishi va naqshlari tanlovida ilk bor qatnashgan S. M. Kundalik hayot uchun zarur bo'lgan buyumlar do'kon va fabrikalarda tayyorlanayotganligi sababli Dyu Din kazak san'ati tez orada butunlay yo'q bo'lib ketishiga ishongan. Bunday salbiy munosabat nafaqat jamiyat va umuman madaniyatning rivojlanish tarixidan, balki zaharli rus madaniyatining rivojlanish tarixining qozoq madaniyatiga ta'siridan ham paydo bo'lgan. Masalan, koloniyaning umumiy zavod mahsulotlari paydo bo‘lishi bilan vayron bo‘lganligi haqidagi asossiz nazariyaning zararli ekanligi, mustamlakaning bugungi kunda keng va rus ekanligi shubhasiz ekanligi ayon. . . Oyoq izlari ko'rinadi. Ayrim tadqiqotchilar va ijodkorlar qozoq polkovnigining g‘oyaviy mohiyatini olib tashlab, polkovnikning asosiy milliy fondini namuna sifatida yo‘q qildi. Masalan, c. m. Dudin. E. R. Shnayder: "Kazak bezaklari - naqsh kran madaniyatining faqat bir qismini aks ettiradi. 10 Biroq uning tarixi, alpinizmi va ayrim tashkiliy masalalari yetarlicha o‘rganilmaganiga qaramay, butun sotsialistik jamiyat hayotning kundalik ehtiyojlarini, iste’mol tovarlarini bezashga intiladi.Faqat Sovet davrida: G.V.Grigoryev, A.N. Bernstam, M.P.Gryaznov, A.H.Marg‘ulan, T.Basenov, A.K.Jubanov, tom.Tadqiqotchilar bu san’atni batafsil tushuntirib, qimmatli materiallar hadya qilingan.vertikal – dahshat davri nafasi.
qo'yib yubormasdan osisin o'tirdi. Hozirgi davrda vabo kasalligining rivojlanishi yanada kuchaygan.Ayni paytda u kundalik hayotni har tomonlama tasvirlash vazifasini o‘taydi. Bunga Qozog‘iston tuprog‘idagi pini qo‘y Mama Kene MATKAHAMA, Pavlodar viloyatidagi Dosbay qoyasi tasvirlari, Ust-Kamenogorskdagi yozuvlar, Buyuk qoya qoyalaridagi rasmlar, Kareliya, Issiq, Tasmola xazinasidan topilgan sopol buyumlar va ko‘plab misollar dalil bo‘la oladi. boshqa materiallar. KOOOOROPEDOCIONE! 710 Quyoshdan kuygan kamar. Antik mualliflar (Gerodot, Ktesias, Strabon)ning yozishicha, Qozog‘iston tuprog‘ida yashagan saklar va massagetlarning barcha buyumlari bezatilgan, kiyimlari o‘ziga xos naqshlarga ega bo‘lgan. Masalan, kigiz shlyapa cho'chqa shlyapasi, uzun shapan va rudadan yasalgan yumshoq tufli bilan bezatilgan. Gerodot: Ularning barcha buyumlari oltin va misdan qilingan. Yozning metall qismlari, o'qlari va nurlari misdan qilingan. Shlyapalar va kamarlar butunlay oltindan qilingan. Shuningdek, otning ko'kragidagi sutemizuvchilar misdan yasalgan va bo'yinturuq nam, og'iz va boshqalar. b. Barcha qismlar oltin
10
ERKAKLAR ** 34 Skiflarning chorvachilik madaniyati skif chorvachilik madaniyatiga asoslanganligi aytiladi. Bezaklar kundalik hayotda, shuningdek, to'shak, kiyim-kechak, idish-tovoq, erkaklar kiyimi va boshqalarda qo'llaniladi. Kashtachilik, toʻquvchilik, oʻrim-yigʻim, toʻquvchilik, yogʻoch oʻymakorligi yoki zargarlik buyumlari, kulolchilik va boshqalar. keng qo'llaniladi. Erkaklar tomonidan yasalgan bunday zarhal buyumlarning mavjudligi hukmron tabaqaning vujudga kelishidan, sinf jamoasining tanazzulga uchrashidan dalolat beradi. Nozik bezakli tilladan yasalgan tiara, ov tasvirlari, inson qiyofalari, yirtqichlar va afsonaviy jonzotlarning birlashtirilgan, naqshli lenta kompozitsiyalari, barchasi bir vaqtning o'zida - texnik va badiiy jihatdan oq san'atning haqiqiy asoslaridan ustundir. ancha vaqt oldin kelgan edi. Shuning uchun, har qanday vaqtda, bezaklar bilan rasm chizishning xalq dasturi saqlanib qolgan. Agar qadimda bo‘yinturuq, kamar, tutqich va shunga o‘xshashlarning ayrim qismlari hayvonlar tanasida tasvirlangan bo‘lsa, IX-XII asrlardan boshlab, islom dini hukmron bo‘lgan davrdan boshlab, tiriklarni tasvirlash uslubidan butunlay olib tashlangan. mustamlakachilik maydoni. Ehtimol, narsalarni bezashda faqat ma'lum bir naqsh va bezaklar qolgan. Xalq hunarmandlari bezakning ma’lum bir qolipini shakllantirishda oz mahoratini oshirib, ayrim bezaklarning tabiiy bog’lanishini kompozitsion bezak turiga moslashtira olgan. Qozogʻistonda moʻgʻullar istilosi (XIII asr) natijasida oʻlka madaniyati va ishlab chiqaruvchi kuchlarining rivojlanishi sekinlashdi va butun bir gektar Tarixni «Sanki»dan, L. 1972 yil. (79-bet. prodot.
Pishloq tashlanadi. Polkovnik faqat ruhoniylar va boylarga xizmat qilib, alohida boylarning boyligini, oila a’zolarining kiyim-kechaklarini obro‘sizlantirishni maqsad qilgan. Qashshoqlikda yashayotgan aholining aksariyati kundalik uy yumushlarini ham qoplay olmadi. Temur davri Qozog‘istondagi hamkasbiga hissa qo‘shmadi. Bir tomondan, Temur va uning avlodlari davrida gullab-yashnagan san’at va hunarmandchilik madaniyat markazidan uzoqda, Qozog‘istonning asosiy hududidan uzoqda joylashgan bo‘lib, ular o‘rtasida uzluksiz aloqa yo‘q edi. Ikkinchidan, kuch bilan zabt etilgan Temurning xalq ijodini o‘zgartirishiga hech qanday asos yo‘q edi. Qozoq xalqi ko‘p tarixiy davrlarni boshidan o‘tkazganiga qaramay, o‘z uyi va kigiz yasash, alash, gilamdo‘zlik, tilla, kumush, qimmatbaho toshlar yasash, shuningdek, turli bezaklar, zargarlik buyumlari, oddiy mehnat qurollari san’atini meros qilib olgan. Jungriya istilosi qozoq xalqini vayron qildi. Ogan kollegial va badiiy meʼmoriy yodgorlik, sanʼat durdonasidir. San'atning tanazzulga uchrashi dalil bo'lishi mumkin. Faqat XIX asr o‘rtalarida qozoq xalqining Rossiyaga qo‘shilishi bilan qozoq madaniyatining rus zamonaviyligi bilan quyon-qo‘l o‘zaro aloqasi qozoq mustamlakasini qayta tikladi va boyitdi. Turi jihatidan yoqaning tasviri boyitilgan. Kashtachilikka oltin va kumush iplar, kashta tikilgan. Kundalik hayotda sanoat mahsulotlari mavjud. Xalq amaliy san’atidan ilhomlanib, turli kashtachilik usullariga e’tibor berila boshlandi. Rus madaniyatining bunday samarali namunalarining ta'siriga qaramay, kazak milliy hunarmand va polkovnik, shuningdek, chor avtokratiyasi va mahalliy otliq qo'shinlarning rivojlanishi
11