Qo‘yilmani joylashtirish, qalamda kompanovka qilish va rangda tasvirlash

Ayollar gavdasining qiyofasi.

Yosh kattalashgan sari gavda qismlarining barcha o‘lchamlari o‘zgaradi. Butun o‘sish davrida kalla ikki marta, qo‘llar to‘rt marta, bo‘yin yetti marta kattalashadi.

Gavda yoki uning qismlari asimmetriyasini hatto qomati kelishgan kishilarda ham kuzatish mumkin. Asimmetriya gavdaning o‘ng va chap tomonlari tuzilishidagi ayrim farqlarda namoyon bo‘ladi.

O‘ng qo‘l chap qo‘lga qaraganda uzunroq, chap oyoq o‘ng oyoqqa qaraganda uzunroq va aksincha, bir yelka ikkinchisiga qaraganda balandroq bo‘lishi mumkin. Asimmetriya yuz qismlarda ko‘proq kuzatiladi.

Kishi gavdasiga yon tomondan qaraganda gavda qiyofasi asimmetrik bo‘ladi va u old yoki orqadan qaraganda ko‘rinadigan qiyofadan farq qiladi. Yon tomondan qaraganda ko‘rinadigan qiyofa konturining qavariqligi va botiqligi ayqash yotganligini ko‘rish mumkin. Butunlay normal tuzilgan gavdali kishilarni topish qiyin. Mutanosib tuzilgan gavdali kishilar hamda me’yordan biroz ortiq gavdali kishilarni uchratish mumkin. Kiyim loyihalashda o‘lchov olish gavda tuzilishini aniqlashga, uning me’yordan og‘gan-og‘maganligini bilishga yordam beradi.

Mutanosib gavda deganda nimani tushunish kerak va unda qanday o‘sishlar mavjud? Mutanosib gavdali odamning o‘lchamlari va qaddi-qomati to‘g‘ri o‘lchamli va bichimli bo‘ladi.

Ko‘kragi botiq, dumbasi tekis va qorni biroz qappaygan, bukchaygan gavdali kishilar; keng ko‘krakli va orqasi tor; yelkalari chiqqan; bir yelkasi ikkinchi yelkasidan kalta; bir biqini ikkinchisidan farq qiladigan va dumaloq (ko‘krakning aylanasi son aylanasiga teng va bel aylanasi biroz kichikroq) kishilar bo‘ladi.

Postanovka qo‘yilgandan so‘ng matoning formati (o‘lchami) aniqlanadi. Unga ayolning yarim qomati kompanovka1 qilinadi. So‘ng qalam yoki chizma ko‘mirda maydalashtirmasdan chizib chiqiladi, proporsiyasi aniq topiladi, albatta chizma aniq bolishi kerak. Chizmadan so‘ng rangda ishlash boshlanadi. Naturaning rangdagi holati aniqlanadi. Naturaning kiyimlari o‘ta kontrast rangda bo'lgani hisobga olinadi. Agar ikki-uch ranglar munosabati aniq olinsa, unda shularga qarab ish olib borish oson bo‘ladi. Bular jumlasiga kiyim, yuz, fon ham kiradi. Iloji boricha umumiy munosabatlaming qaysinisi qaysi rangdaligi, qaysinisi sovuq, qaysinisi issiq, qaysinisi yorug‘, qaysinisi to‘q, qaysinisi ochiq, qaysinisi yumshoqligi hisobga olinadi.

Yoritilgan va soya joylar munosabatini iloji boricha birdaniga olish kerak. Misol uchun, yuz va qo‘lning soya joylarini kiyimning soyasiga, yorug'joydagi ranglar munosabatini soyajoylariga va foniga qarab olinadi. Kiyimning gullarini hamma joylarda aniq qilib ishlamaslik kerak. Faqat yorug‘ joylarini, bo'rtib chiqqan joylarini ishlab, soyadagilarini umum-lashtirib ishlash kerak. Figuraning ba’zi qismlari devor fonida to‘q siluet bo'lib ko'rinishi, boshqa joyi esa teskari, fondan och bo'lib kohinishi mumkin. Naturadagi hamma detallarni maydalab ishlamaslik, uni tugatishga harakat qilmaslik kerak. Ishni ranglarni o‘zaro solishtirish va matoning butun yuzasida olib borish va tugatish kerak.

Bosh shaklining chiziqli konstruktiv tasvirini bajarishda olib boradigan mashqlarning asosiy vazifasi quyidagilardan iborat: 1. Talabalarda naturaga bo’lgan qiziqishni yuksak darajada rivojlantirish. 2. Tasvir qurishda uslubiy bosqichlikda ishlashga o’rgatish. 3. Tasvir qurishning to’g’ri va ifodaliligiga rioya qilishga o’rgatish. 4. Realistik rasm chizishda ijodiy jarayonning moxiyatini tushuntirish. 5. Naturani yuksak xis-xayojon bilan tasvirlash. 6. Mashqlar bajarishda samaradorlikni oshirish orqali kuzatuvchaklikni o’tkirlashtirish.