Qosimov jaxongir alijon o’G’li 8-sinf kimyo ta’limida amaliy mazmundagi masala va mashqlar

 
4. Kimyoviy reaksiyalarda ajralib chiqadigan gazsimon moddalarning hajmlarini 
hisoblashga doir masalalar 
Masala. 
4,48 l hajmli ballonni kislorod gazi bilan to‗ldirish uchun necha g KMnO
4
ni termik 
parchalash kerakligini hisoblang. 
Ye
chish: 
1-usul 
V (O
2
) = 4,48 l
V
m
(O
2
) = 22,4 l 
M (KMnO
4
) = 158 g/mol 
m (KMnO
4
) = ? 
2KMnO
4
= K
2
MnO
4
+ MnO
2
+ O
2
tenglamasiga ko‗ra 2 mol KMnO
4 
dan 1 mol
kislorod hosil bo‗ladi. Masala shartida esa 22,4 : 4,48 = 5 marta kam kislorod ajraladi. Demak,
KMnO
4 
dan 5 marta kam, ya‘ni 316 : 5 = 63,2 g olish kerak.
2-usul 
Reaksiya tenglamasiga masala shartida berilgan qiymatlar qo‗yib chiqiladi: 
316 g 22,4 l 
2KMnO
4
= K
2
MnO
4
+ MnO
2
+ O
2 

---

47 
x 4,48 l 
316 : x = 22,4 : 44,8 
2
,
63
4
,
22
48
,
4
316
x
g
Javob: 63,2 g KMnO
4 
olish kerak. 
5. Eritmada erigan moddani massa ulushini hisoblashga doir masalalarni yechish 
Masala. 
60 g suvda 10 g osh tuzi eritildi. Bu eritmadagi osh tuzining massa ulushini hisoblang.
Ye
chish: 
1-usul
m (NaCl) = 10 g 
1
m
m
m
, bu yerda m-erigan modda massasi, m
1
-eri- 
m
1 
(suv) = 60 g 
tuvchi massasi. 
(NaCl) - ?
14
,
0
)
60
10
(
10
yoki 
%
14
2-usul 
Avval eritma massasini aniqlaymiz: 60+10=70 g eritma. Biz bilgan ta‘rif asosida 100 g 
eritmada erigan modda miqdoriga foiz konsentratsiya deyiladi. Demak,
70 g eritmada ------ 10 g NaCl erigan bo‗lsa 
100 g eritmada ------ x g NaCl erigan 
70 :100 = 10 : x 
14
70
10
100
x
g yoki
%
14
Masala. 
Yog‗och yonganida har doim kul qoladi. Shu kul tarkibida ma‘lum miqdorda kaliy 
karbonat yoki potash mavjud bo‗lib, kulni suvda qaynatish yo‗li bilan qadimda kir yuvishgan. 
Zichligi 1,19 g/sm
3 
bo‗lgan 400 ml 20% li K
2
SO
3
eritmasida qancha suv va tuz borligini 
hisoblang.