Qoshilgan Qiymat so’lig’i haqida tushuncha va hisobot tayyorlash
1.Qo’shilgan qiymat solig’I tushunchasi bazasi va ob’yekti haqida tushuncha
2.Qo’shlgan qiymatr solig’I ni tayyorlash va my.soliq.uzda jo’natish
Qo`shilgan qiymat solig`i – har bir ishlab chiqarish bosqichida va realizatsiya jarayonida undiriladigan ko`p qirrali bilvosita soliqdir. Korxona kundalik xo`jalik faoliyatida mahsulot yetkazib beruvchilardan tovar va xom-ashyo sotib oladi va ulardan mahsulot yoki ish, xizmatlar ishlab chiqaradi. Demak, qayta ishlab chiqarish, ishlab chiqarish va sotishda qo`shilgan qiymat yaratiladi.
Qo`shilgan qiymat solig`i – har bir ishlab chiqarish bosqichida va realizatsiya jarayonida undiriladigan ko`p qirrali bilvosita soliqdir. Korxona kundalik xo`jalik faoliyatida mahsulot yetkazib beruvchilardan tovar va xom-ashyo sotib oladi va ulardan mahsulot yoki ish, xizmatlar ishlab chiqaradi. Demak, qayta ishlab chiqarish, ishlab chiqarish va sotishda qo`shilgan qiymat yaratiladi.
Qo`shilgan qiymat o`zining iqtisodiy mohiyatiga ko`ra, sotilgan mahsulotlar, bajarilgan ishlar va ko`rsatilgan xizmatlarning qiymati bilan ishlab chiqarish jarayonida iste`mol qilingan tovarlar, xom-ashyolar va xizmatlarning qiymati o`rtasidagi farqdan iboratdir.
O`zbekiston soliq tizimida qo`shilgan qiymat solig`i 1992 yildan buyon amal qilmoqda. Ushbu soliq oborotdan olinadigan soliq va sotuvdan olinadigan soliqlar o`rniga aksiz solig`i bilan birgalikda kiritilgan.
Qo`shilgan qiymat solig`ini davlat byudjetining daromad qismiga jalb qilish g`oyasi dastlab XX asrning boshlarida yuzaga keldi. Bu taklifni birinchi marta Germaniya byudjet amaliyotida joriy etishni 1919 yilda Vilgelm fon Simens ilgari surdi.
Qo`shilgan qiymat solig`ini amaliyotga joriy etish va undirish mexanizmi birinchi marta fransuz moliyachisi M.Lore tomonidan ishlab chiqildi. Ammo qo`shilgan qiymat solig`i M.Lorening taklifidan so`ng o`tgan 10 yildan ortiq vaqt mobaynida tajriba uchun taklif etilgan shaklda qo`llanildi. Fransiyada qo`shilgan qiymat solig`i haqiqatda 1968 yildan boshlab joriy etildi.
Soliq to’lovchilarninng tarkibi
O‘zbekiston Respublikasida tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiruvchi va (yoki) tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qiluvchi quyidagilar qo‘shilgan qiymat solig‘ini to‘lovchilar deb e’tirof etiladi. Jumladan:
1) O‘zbekiston Respublikasining yuridik shaxslari;
2)tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishdan olingan daromadi soliq davrida bir milliard so‘mdan oshgan yoxud ixtiyoriy ravishda qo‘shilgan qiymat solig‘ini to‘lashga o‘tgan yakka tartibdagi tadbirkorlar;
3) O‘zbekiston Respublikasi hududida tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qiluvchi chet el yuridik shaxslari, agar tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilish joyi deb O‘zbekiston Respublikasi e’tirof etilsa;
4) O‘zbekiston Respublikasining bojxona chegarasi orqali tovarlarni olib o‘tuvchi shaxslar.
5) faoliyatni O‘zbekiston Respublikasida doimiy muassasalar orqali amalga oshiruvchi chet el yuridik shaxslari;
;
Quyidagilar soliq to‘lovchilar deb hisoblanmaydi:
1) davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari – o‘z zimmasiga yuklatilgan vazifalarni bajarish doirasida;
2) aylanmadan olinadigan soliqni to‘lovchi shaxslar.
2. Qo’shlgan qiymatr solig’I ni tayyorlash va my.soliq.uzda jo’natish
QQS solig’ini to’lashda my.soliq.uz saytidan foydalanamiz buning uchun avvolo saytga kiramiz va
1,1- rasmda keltirilgan kabinetga kirish tugmasini bosamiz
Bunday keying bosqichda esa Eri kalit orqali bolimini tanlaymiz 1,2-rasm
Bundan keying jarayonda esa bizga kerak bo’ladigan korxona kalitini tanlaymiz 1,3-rasm keyin esa kalitning maxfiy parole orqali kiramiz
1,4 –rasm orqali YSH larning hisobatlarini yuborish bolimini tanlaymiz
Bu bolimda 100 –kod bilan qo’shilgan qiymat solig’I hisobotini tanlaymiz va kirzamiz 1,5-rasm
Keyingi jarayon orqali Soliq, Hisobot, Yil va Davr bolimlari orqali soliq hisoboti yuboilayotgan yil va oylarni belgilab aniqlik kiritamiz
Keyingi jarayonida esa Hujjatlarni yuklash ni bosamiz va o’tgan davr xisob-faktura hujjatlarini yuklab olamiz
Bu fayl orqali biz hisobot davrida yuborilgan va qabul qilingan hisob-fakturalarni tekshirib ko’ramiz, 1-list da biz qabul qilgan hisob-fakturalari 2-listda esa korxona jo’natgan hisob-fakturalari
Keyingi jarayon orqali esa rasmda belgilangan 1-ilovaga tushamiz va bunda berilgan 1-qatordagi ttavarlarni realizatsiya qilingan xizmatlarning xisob faktura reestiriga muofiqligini tekshirib koramiz
Va yakunda hisobotlarning aniqligiga ishonch hosil qilingandan song jo’natish tugmasini bosamiz
