Qoraqolpog’iston Respublikasi Xo’jayli tumani xtb 20 –sonli maktabining fizika fani o’qituvchisi

Yangimavzunio`rganish:yangi mavzu kichik lekciya metodi yordamida tushuntiriladi.
Erish temperaturasi 1 kg kristallmoddanisuyuqlikgaaylantirishuchunzarurbo`ladiganissiqlikmiqdorimoddaningsolishtirmaerishissiqligi deb ataladiva λ bilanbelgilanadi.Ta`rifgako`ra m massalimoddaningsolishtirmaerishissiqligiquyidagichaifodalanadi:
λ =Q_e/m (1)
bundaQ_e– erishtemperaturasidaturganmoddaningsuyiqlikkaaylantirishuchunkerakissiqlikmiqdori. λasosan J/kg, kJ/kg, kal/g, kkal/kg birliklardao`lchanadi.
(1) formuladansolishtirmaerishissiqligi λ bolgan m massalijismnierishtemperaturasidaeritishuchunzarurbo`ladiganissiqlikmiqdoriniquyidagichaifodalashmumkin:
Q_e= λ m (2)
Berilganmassalikristalljismnierishtemperaturasidasuyuqlikkaaylantirishuchunqanchaissiqlikmiqdorisarflanganbo`lsa, shutemperaturadasuyiqholatdanqattiqholatgaaylanishidashunchaissiqlikmiqdoriajralibchiqadi. Ayrimkristallarningsolishtirmaerishissiqligi

	Modda	λ,kJ/kg	λ,kkal/kg		Modda	λ,kJ/kg	λ,kkal/kg
1	Simob	12	2,8	6	Kumush	105	25
2	Qo`rg`oshin	25	6	7	Mis	205	49
3	Qalay	60	14	8	Temir	266	64
4	Oltin	64	15	9	Muz	334	80
5	Po`lat	84	20	10	Alyuminiy	385	94

Amorfjismgaissiqlikberilgandauningtemperaturasiavvalbirtekisortibboradi. Bundaberilganissiqlikjismdagimolekulalarningo`zjoyidateranishlarinikuchaytiriushga ,ya`ni kinetic energiyasinioshirishgasarfboladi. Amorfjismlaraniqerishtemperaturasigaegaemas. Isiqlikberilgandaamorfjismlaravvalasta-sekinyumshaydi, so`ngrasuyuqlikkao`taboshlaydi.

Erishjarayoninio`rganishtabiatta (masalan, Yersirtidaqorvamuzningerishi), fan vatexnikada( masalansofmetallar, qotishmalarniolishda, kavsharlashda) muhimahamiyatgaega.