Qoraboyev Husniddin Kamolovich boshlang‘ich ta’limda inklyuziv ta’limni joriy etish masalalari o‘quv moduli mavzu: inklyuziv ta’limni tashkil etish jarayonida yuzaga keladigan muammolar va ularning yechimlari

Jamiyatda imkoniyati cheklangan o‘quvchilargan nisbatan yanglish fikr va munosabat juda yuqoridir. Ular haqida ma’lumotlarning kamligi va ularni yoshligidan maxsus muassasalarda yopiq tarzda ta’lim-tarbiya berilishi bunga sabab bo‘lishi mumkin. Bunday munosabatni yo‘qotish yoki kamaytirish ancha mushkul ishdir. Lekin tajribadan shu narsa ma’lumki, kattalarga nisbatan bolalar farqli va o‘xshashlik jihatlarni tezroq anglar ekanlar. Agarda imkoniyati cheklangan o‘quvchilar normal rivojlanishdagi bolalar bilan birgalikda ta’lim tarbiya olsalar, bu barcha bolalarni nogironlarga nisbatan o‘zlari singari bola ekanliklarni anglab, kamsitmasliklarini ta’minlagan bo‘lar edi.

Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 13-sentabrdagi 256-son qaroriga “Jismoniy yoki psixik rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan davlat ta’lim muassasalari (maktablar, maktab-internatlar) to‘g‘risida NIZOM”i qabul qilindi. Mazkur nizomning 2- bob 12- bandida Ixtisoslashtirilgan ta’lim muassasalari, ularning ixtisoslashuviga muvofiq quyidagi (I—VIII) turlarga bo‘linadi:

I — kar (eshitmaydigan) bolalar uchun maktab-internatlar;

II — zaif eshitadigan va keyinchalik kar bo‘lgan bolalar uchun maktab-internatlar (1, 2-bo‘lim);

III — ko‘zi ojiz (ko‘r) bolalar uchun maktab-internatlar;

IV — zaif ko‘radigan va keyinchalik ko‘r bo‘lgan bolalar uchun maktab-internatlar;

V — nutqida og‘ir nuqsonlar bo‘lgan bolalar uchun maktab-internatlar;

VI — tayanch-harakat apparatida nuqsoni bo‘lgan bolalar uchun maktab-internatlar;

VII — psixik rivojlanishi sust bo‘lgan bolalar uchun maktab-internatlar;

VIII — aqli zaif bolalar uchun (yordamchi) maktablar, maktab-internatlar

Hozirgi vaqtda bunday bolalarni o‘z sog‘lom tengqurlari qatorida umumta’lim maktablarida o‘qishni inklyuziv ta’limi yo‘lga qo‘yilmoqda. Umumta’lim maktablaridagi nuqsonli o‘quvchilarning inklyuziv ta’limini tashkil qilishda o‘qituvchilar nimalarga e’tibor berishlari lozim. Quyidagi ayrim nuqsonli o‘quvchilarni umumta’lim maktablarida nimalarga e’tibor berishi haqida to‘xtalib o‘tmoqchimiz.

1.