Qoplama hosil qiluvchi polimerlar texnologiyasi

NAMLANGAN YUZALARNI BO’YASH
Ob’ekt (neftni qayta ishlash, port inshoatlarida, metro qurilish ishlarida, to’g’onlarda) va buyumlarni ekplotatsiya qilish sharoitlarida yuzalarni bo’yash zarurligidan kelib chiqadi.

Yuzalarni suv tortish darajasiga qarab ular kam namlangan, xo’l va tomchilab xo’llangan bo’ladi. Yuzalarni bo’yash kam suv miqdorda bo’lishi ularning imurgirli va bog’liqligi suvni itarib chiqarish printsipida bo’ladi.

Birinchi misolda bo’yoq tarkibiga suvni yutib yuboruvchi tsement, bloklangan yoki qisman bloklangan izotsionatlar qo’shiladi, ikkinchi usulda esa ko’proq iogen ko’rinishidagi yuza aktiv moddalar.

Oddiy usulda namlangan yuza kismlarini bo’yashda suv qo’shilgan lok-bo’yoq maxsulotlarini ko’llash (suvdisperisiyali, tsementli, sulekatli, yelimli va boshqa bo’yoqlar). Yuzalarni bo’yashdagi lok-bo’yoq maxsulotlaridagi suv miqdoriga qarab yoki erituvchi yoki bug’ ko’rinishida bug’lanib ketadi. Bo’yoq komponentlari bilan kirishib qatlam hosil qiladi. Gidrofobli yupqa parda hosil qiluvchi bo’yoqlar odatda namli yuzalarda umuman xo’llanmaydi yoki qisman xo’llanadi. Qattiq ishkalanganda ularni ya’na tomchi shaklida bo’ladi. Bunday namlanish sababi fazalar oralig’idagi tortilish adgez-substrakt chegarasida yuza aktiv moddalar ishlatgach bunga yengil erilishadi. Yupqa parda hosil qilish turi orqali xar xil yuza aktiv hosilalari ishlatiladi: bular amin tuzlari, turli kislotali, ammoniyli asoslar, betainlar, imidazolinlar, silanlar, aminasilinlar, sulfan va fosfanli qo’shilmalar, yog’li kislotalar, ikkilamchi spirtlar, titaorganiklilar, temirli sovun va boshqalar. Temir yuzalarni bo’yaganda yuza aktiv moddalar sifatida ko’pincha zanglash ingibitorlar ishlatiladi (IKB-2,IKB-4, KSK va boshqalar).

Yuza aktiv moddalarni ishlatishni ikki usuli:

1. 
   namli yuzalarga ishlov berish (gidrofobiyalash);
   
2. 
   lok-bo’yoq tarkibiga kiritish.
   

Ikkinchi usul ko’prok ko’llaniladi. Yuzada adsorbirlanib yuza aktiv moddalar lok-bo’yoq materiallarini qutblar bo’yicha yaqinlashtiradi. Yuza aktiv moddalarni to’g’ri tanlab, xar qanday lok-bo’yoq maxsulotini nam yuzalarga ishlov berish mumkinligini ta’minlaydi. Nam yuzalarni bo’yashda korxonalarda tayyor tarkiblar ishlab chiqariladi. Masalan, gruntovka «Vlagokor» (firma NPO «Pigment»), alkidli emallar (firma «DIA») va xokozolar. Joylashda imte’mol qilinuvchi oddiy lok-bo’yoq maxsulotlarini tayyorlashda (epoksid, vinil, 1yogli-bitum va boshqalar). Tanlangan yuza aktiv modda modifikator odatda 0,5-2 %. Odatda bu maxsulotlar birinchi bosqich qoplashda xizmat qiladi. Keyingi bo’yalgan, namlangan yuzalarga bo’yoq qatlami berish modifitsirlangan materiallar orqali erishish mumkin.