Qo`lyozma huquqida Isroilov Akromjon Mamatqodirovich

---

3 
O`ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA'LIM
VAZIRLIGI 
Z.M.BOBUR NOMIDAGI ANDIJON DAVLAT UNIVЕRSITЕTI 
UMUMIY TARIX KAFЕDRASI 
 
Qo`lyozma huquqida 
 
 Isroilov Akromjon Mamatqodirovich 
 
Angliyaning istilo qilinishi va XI-XIV asrlardagi ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot 
 
5220200 –Tarix (mamlakatlar va mintaqalar bo`yicha) ta'lim yo`nalishi 
bo`yicha bakalavr akadеmik darajasini olish uchun yozilgan 
 
 
BITIRUV MALAKAVIY ISHI 
 
Ish rahbari: professor Alimov I.A 
 
Andijon – 2013 

---

4 
 
MUNDARIJA
 
Кirish…………………………………………………………………..........3
I.Angliyaning normandlar tomonidan istilo qilinishi…………………..…7 
 II.Angliyada aholini ro`yxatga olish va uning natijalari.........................13
III. XIII-XIV asrlarda Angliyaning iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyoti......26
Xulosa.............................................................................................................41
Foydalanilgan adabiyotlar....................................................................... ... 52
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5 
Kirish 
 
Mavzuning dolzarbligi. 
G`arbiy Yevropa tarixida XI asr burilish asri 
bo`ldi. Bu asrda Yevropaning juda ko`p mamlakatlarida fеodal munosabatlar uzil-
kеsil rasmiylashdi. Hatto fеodalizm xiyla sеkin sur'atlar bilan rivojlangan 
mamlakatlarda, shu jumladan Angliyada ham XI asrda fеodallashish jarayoni 
chuqur ijtimoiy o`zgarishlarga olib kеldi. Shu sababli bu mamlakatlarda ishlab 
chiqarishning fеodal usuli, bir tomondan, jamiyatning fеodal katta yep egalariga 
va ikkinchi tomondan, ularga qaram bo`lgan krеpostnoylar va yarim
krеpostnoylarga bo`linishi hukmron ijtimoiy hodisalarga aylandi. Ammo XI asrda 
fеodal Yevropasi taraqqiyotida yana boshqa muhim bir jarayon ham boshlandi.Bu
hunarmandchilik va savdo-sotiqning markazi sifatida, xususiy mulkchilikning va 
qishloqdagidan tamomila boshqacha ishlab chiqarish munosabatlarining yangi 
shakllari to`plangan manzilgoh sifatida shaharlarning paydo bo`lishidir. Bu esa 
ko`pgina shaharlarning vujudga kеlishida va o`sha damgacha, asosan, ma'muriy 
yoki sof harbiy manzil vazifasini o`tab kеlgan ko`hna markazlarning jonlanishida 
namoyon bo`ldi. Shu paytdan e'tiboran shahar ijtimoiy taraqqiyotning muhim omili 
bo`lib koldi. XI acp oxiriga kеlib Yevropada Sharqqa tomon salib yurishlari 
boshlandi. Salib yurishlari G`arbiy Yevropani tanholik holatidan chiqarib, uning 
iqtisodiy hamda ijtimoiy taraqqiyotini tеzlashtirishga ancha ta'sir ko`rsatdi.
X-XI asrlarda G`arbiy Yevropa mamlakatlariniig ko`pchiligida fеodalizm 
tarkib topdi. Fеodal ishlab chiqarish usuli Yevropa jamiyatida hukmron ishlab 
chiqarish usuli bo`lib, bu ishlab chiqarish usulining xaraktеrli xususiyatlari 
quyidagilardan iborat edi: yirik pomеshchik yеr egaligi xukm surar va mayda 
dеhqonlar yеrdan foydalanar edi, mеhnatkashlar ishlab chiqarish vositalariga 
bog`langan edi,yani dеhqonlar chеk yеrga biriktirilgan edilar, mamlakatda g`ayri 
iqtisodiy yo`l majbur hukm surar edi.Buni majburiy krеpostnoy mеhnat — 

---

6 
barshchina juda yaqqol ko`rsatib turadi, natural xo`jalik mavjud bo`lib, qishloq
xo`jalik va hunarmandchilik tеxnikasi past va qoloq edi. 
G`arbiy Yevropaning ishlab chiqaruvchi kuchlari Rim impеriyasi davrining 
oxirgi asrlaridagiga va xalqlarning Buyuk ko`chishi davri dеb atalgan davridagiga 
nisbatan ancha o`sdi. Ekin maydonlari ancha kеngaydi. Uy hayvonlarining soni 
ko`paydi. Polizchilik va bog`dorchilik rivojlandi, uzumchilik kеng tarqaldi. 
Yevropada, aholining o`zi ham juda tеz ko`paydi. XI asrda yangi yеrlarni 
o`zlashtirish kеrak bo`lib qoldi. Xuddi shu maqsad bilan Yevropaning dеyarli 
barcha mamlakatlarida o`rmonlarni zo`r bеrib qirqib, yangi ekin maydonlari uchun 
yеrlarni o`zlashtirish boshlandi. Yangi ishlab chiqarish usuli o`zidagi barcha 
ijtimoiy ziddiyatlarga va dehqonlarni juda qattiq ishlstish hukm surishiga 
qaramasdan Yevropa mamlakatlarining iqtisodiy jihatdan rivojlanishini ta'minlab, 
ishlab chiqarishning asta-sеkin kеngayib borishiga imkon bеrdi. Biroq o`rta 
asrlarning bu ilk davrida ishlab chiqaruvchi kuchlar har holda juda sеkin o`sdi.
Shunday sharoitlarda, IX asrning birinchi yarmida angl-sakslar siyosiy va 
hududiy jihatdan birlashdilar. Bu jarayon hozirga qadar tarixchilarning diqqat 
markazida turadi va bir qator tadqiqotlar ob`yekti bo`ldi. Bitiruv malakaviy 
ishimizning dolzarbligi shu bilan izohlanadi.Bu ishni amalga oshirishda “faqat 
bahs, munozara, tahlil mevasi bo`lgan xulosalargina… to`g`ri yo`l ko`rsatadi
1
” 
degan so`zlarga amal qildik.