Qo‘llanmadan chizrnchilik

3.6-chizma.

3.7-chizma.

IS

Prizma ustiga kesik konus va lining ustida silindr (3.8- chizma, a) , silindr ustida prizma va uning ustida yarim sfera (3.8- chizma, b) , prizma ustida faskali silindr (3.8- chizma, c), silindr ustida kesik konus va uning ustiga yarimta sfera (3.8-chizma, d) kabi kombinatsiyalarda uch elementli modellar yasash mumkin:

• 
  qirqish, teshish va o ‘yish ysulida;
  
• 
  kubning bir qismi yoy bilan kesilgan (3.9-chizma, a), silindr va konusning o‘qlariga perpendikular (gorizontal) va o‘qi orqali kesib o ‘tuvchi (vertikal-profil) tekisliklarda kesilgan (3.9- chizma, bva c);
  

— prizmaning ustki qismida ariqcha ko‘rinishida qirqib olingan (3.9-chizma, d). Bu yerda bir elementli geometrik sirt (jism)


19

ning bir qismini qirqib (kesib) olish orqali ikki elementlilikka aylantirishga erishiladi.

Lekin qirqilishdan so‘ng hosil bo‘lgan joy geometrik sirt deb qaralishi lozim. Kubning bir qismi yoy kesilgan o’rnida havol chorak silindrik. qolganlarida havol prizmatik simlar o‘rin olgan (3. 10- chizma, a, b, c va J. Chun ki bir elementli geometrik sirt dan i k ki elementli sirt hosil bo‘ladi, biri jism, ikkinc hisi havol sirt. Ko‘p elementli model yasashda qirqish, o‘yis1ı iboralar go‘llanilsa, o‘quvchi1arning bu jarayonlarni tushunishlari osonroq kechadi, degala fikrdamiz. Aslida ham har qanday geometrik obrazni biror jismdan dastgohda qirqish, o‘yish yo‘li bilan yangi detal hosil qilinadi.

Masalan, kub o‘rtasidan silindrik teshik ochish (3.1 i -ch izma,

1. 
   , sililıdr o‘rtasidan prizmatik tcshik ochish (3. 11 -chizma, b),
   

3.10-chizma.