1
QOLDIQLI BO‘LISH
Sinfda bajariladigan topshiriqlar
1.
Quyida berilgan sonlardan birinchisi ikkinchisiga qoldiqsiz bo‘linadimi?
a) 9 va 3; b) 12 va 5; d) 18 va 6; e) 20 va 8; f) 0 va 34; g)124 va 5.
2.
Sonni 8 ga bo‘lganda, a) 0; b) 2; d) 5; e) 7; f) 12 qoldiq qolishi mumkinmi?
3
.
Sonlarni a) 2 ga; b) 7 ga; d) 11 ga; e) 15 ga bo‘lganda, qoldiq necha bo‘lishi
mumkin?
4.
Bitta choyshab tikishga 6 m mato sarflanadi. 200
m matodan nechta choyshab
tikish mumkin? Shunda qancha mato ortib qoladi?
5.
Qoldiqli bo‘lishni bajaring:
a) 546:5; b) 308:7; d) 210:19;
e) 1230:7; f) 12655:63; g) 54103:44.
6.
Tenglikni qoldiqli bo‘lish orqali tekshiring. Bo‘linuvchi, bo‘luvchi, to‘liqsiz
bo‘linma va qoldiqni ayting:
a) 2053 = 84∙24+37; b) 4106=79∙51+77;
d) 2891=2∙1000+891; e) 1230=94∙13+8.
7.
Shunday sonni topingki, uni:
a) 32 ga bo‘lganda, 24 hosil bo‘lib, 13 qoldiq qolsin;
b) 43 ga bo‘lganda, 25 hosil bo‘lib, 17 qoldiq qolsin;
d) 119 ga bo‘lganda, 31 hosil bo‘lib, 29 qoldiq qolsin.
Namuna:
a) Ma'lumki, qoldiqli bo‘lishda bo‘linuvchini topish uchun to‘liqsiz bo‘lin-
mani bo‘luvchiga ko‘paytirib, hosil bo‘lgan ko‘paytmaga qoldiqni qo‘shish kerak.
Demak, izlanayotgan son 32∙24+13 ga ya'ni 781 ga teng bo‘ladi.
8.
Yig‘ilgan 770 t bug‘doy hosilini temiryo‘l orqali un zavodiga tashish kerak. Har
bir yuk vagoniga 60 t bug‘doy sig‘adi. Hamma hosilni zavodga tashish uchun nechta
yuk vagoni kerak bo‘ladi? Oxirgi vagonga qancha bug‘doy yuklanadi?
2
9. Maktab ma'muriyati har bir bitiruvchi o‘quvchiga sovg‘a qilish uchun 370 dona
gul xarid qildi. Har bir o‘quvchiga 3 donadan gul berildi va 1 dona gul ortib qoldi.
Maktab bitiruvchi o‘quvchilari soni qancha?
10.
Jadvalni to‘ldiring:
11.
Botir buvisining 55 yoshlik yubileyiga guldasta sovg‘a qilish uchun gul bozoridan
55 dona gul xarid qildi. Guldasta uchun Botir sotuvchiga 10 000 so‘m pul berdi.
Sotuvchi esa unga 100 so‘m qaytardi. Bir dona gul narxi qancha?
12.
Ko‘paytirishni qulay usul bilan bajaring:
a) 39∙25∙4; d) 134∙5∙20; f) 33∙125∙8;
b) 40∙239∙25; e) 56∙50∙20; g) 134∙250∙4.
13.
Amallarni bajaring:
a) 130 536:444-5829:87+58606; b) 14∙(3600∙18-239200:46).
Uyda bajariladigan topshiriqlar
1.
Qutidagi 10 kilogramm choy 150 grammdan qilib qadoqlandi. Qadoqlangandan
so‘ng qutida qancha choy qoladi?
2.
Shirinning 5000 so‘m puli bor. U bu puliga narxi 450 so‘m bo‘lgan
muzqaymoqdan ko‘pi bilan nechta sotib olishi mumkin?
Shirinning shunda yana
necha so‘mi ortib qoladi?
3.
Qoldiqli bo‘lishni bajahng:
a) 398:13; b) 271:18; d) 1342:43;
e) 5620 : 67; f) 33655:234; g) 10 354:233.
4.
Shunday sonni topingki, uni:
a) 44 ga bo‘lganda, 39 hosil bo‘lib, 36 qoldiq qolsin;
b) 123 ga bo‘lganda, 66 hosil bo‘lib, 100 qoldiq qolsin;